temel cerrahi Page 70

Tükrük bezi tümörleri bafl-boyun tümörlerinin %3'ünden da-
ha az bir k>sm>n> oluflturur. De¤iflik histopatolojik özellikleri
ve anatomik komfluluklar> nedeni ile bafl-boyun cerrahlar>na
sorun oluflturan patolojilerdir. Amerikan populasyonunda
100.000'de 1.5-2 oran>nda görülmektedir (1).

Tükrük bezleri iki grupta incelenir:
1.

Majör Tükrük Bezleri.

Parotis, submandibular ve sub-

lingual bezler

Minör Tükrük Bezleri.

Oral kavite, solunum sistemi ve

üst gastrointestinal sistemdeki minör bezler (2).

Tükrük bezi tümörleri, %70-80 parotis bezinde, %15-20

submandibular bezde, yaklafl>k %5 oran>nda sublingual ve mi-
nör tükrük bezlerinde lokalize olurlar (3).

Genel olarak tükrük bezi küçüldükçe bezdeki tümörün

malignansi insidans> yükselmektedir. Malignite insidans> pa-
rotis kitlelerinde %20-30, submandibular kitlelerde %50, sub-
lingual kitlelerde ve minör tükrük bezlerinde %50-80 civarin-
dad>r. En s>k benign tümör olan pleomorfik adenom (mikst
tümör), parotis benign tümörlerinin %80'ini, tüm tükrük be-
zi benign tümörlerinin de %84'ünü oluflturmaktad>r. s>kl>kla benign tümörler aras>nda Warthin tümörü görülür.
Malign tümör olarak en s>k mukoepidermoid karsinom, ar-
d>ndan adenoid kistik karsinom, adenokarsinom ve malign
mikst tümör izlenmektedir. Çocuklarda da, en s>k benign tü-
mör hemanjiom, ard>ndan pleomorfik adenom, en s>k malign
tümör de mukoepidermoid karsinom görülmektedir (4).

Radyasyonun tükrük bezi malignansilerinde predispozan

faktör olarak rol oynad>¤> kabul edilmektedir (2).

S>n>fland>rma

Tükrük bezi tümörleri için Dünya Sa¤l>k Örgütü'nce 1992 y>-
l>nda yap>lan histolojik s>n>flama Tablo 1'de verilmifltir (fiekil
1, 2).

Pleomorfik adenom (mikst tümör), en s>k görülen benign

tükrük bezi tümörüdür; yavafl büyüyen, sert, mobil bir kitle
olarak klinikte görülür; çok ince kapsülü vard>r; multifokal
olabilir. Psödopodlar tarz>nda tükrük bezi dokusu içine uza-
n>mlar> vard>r. Sadece kitle eksizyonu (enükleasyon) tarz>nda
tedavi edilirse, psödopodlar ve multifokal oluflu nedeniyle re-
kürrens görülebilir. Parsiyel parotidektomi fleklinde bir tedavi
yaklafl>m> ile hem tan> hem tedavisi tamamlanm>fl olur. Uzun
y>llar tedavi edilmeyen ve muhtemelen mikst tümör olan bir
tükrük bezi kitlesi k>sa zamanda h>zl> büyümeye bafllarsa ma-
lign dejenerasyon düflünülmelidir (5).

Warthin tümörü, mikst tümörden sonra ikinci s>kl>kla gö-

rülen benign tükrük bezi tümörüdür; bilateral olma özelli¤i

661

BÖLÜM

Tükrük Bezi Tümörleri

Dr. Ergin Turan, Dr. Taner Y>lmaz

TABLO 1.

Tükrük Bezi Tümörleri Dünya Sa¤l>k
Örgütü S>n>flamas>

1. Adenomlar

1.1 Pleomorfik adenom (mikst tümör)
1.2 Myoepiteliom (myoepithelial adenom)
1.3 Bazal hücreli adenom
1.4 Warthin tümörü (adenolenfoma)
1.5 Onkositom (onkositik adenom)
1.6 Kanaliküler adenom
1.7 Sebase adenom
1.8 Duktal papillom

1.8.1 1.8.2 Intraduktal papilloma
1.8.3 Sialadenoma papilliferum

1.9 Kistadenom

1.9.1 Papiller kistadenom
1.9.2 Müsinöz kistadenom

2. Karsinomlar

2.1 Asinik hücreli karsinom
2.2 Mukoepidermoid karsinom
2.3 Adenoid kistik karsinom
2.4 Polimorfik düflük dereceli adenokarsinom

(terminal duktus adenokarsinom)

2.5 Epitelial-myoepitelial karsinom
2.6 Bazal hücreli adenokarsinom
2.7 Sebase karsinom
2.8 Papiller kistadenokarsinom
2.9 Müsinöz adenokarsinom
2.10 Onkositik karsinom
2.11 "Salivary duct" karsinom
2.12 Adenokarsinom
2.13 Malign myoepiteliom (myoepiteliyal karsinom)
2.15 Skuamöz hücreli karsinom
2.16 Küçük hücreli karsinom
2.17 2.18 Di¤er karsinomlar

3. Epiteliyal olmayan tümörler
4. Malign lenfomalar
5. Sekonder (metastatik) tümörler
6. S>n>fland>r>lmam>fl tümörler
7. Tümör benzeri lezyonlar

7.1 Sialadenoz
7.2 Onkositoz
7.3 Nekrotizan sialometaplazi (tükrük bezi infarktüsü)
7.4 Benign lenfoepiteliyal lezyon
7.5 Tükrük bezi kistleri
7.6 Submandibular bezin kronik sklerozan siyaladeniti

(Küttner tümörü)

7.7 Andaki kistik lenfoid hiperplazi