background image
Üreterin böbrekten mesaneye tek yönlü idrar ak>m> sa¤lama
rolü ilk kez Galen taraf>ndan M.S. birinci yüzy>lda ortaya kon-
mufltur. Sampson 1903'te reflüyü engelleyen bir fizyolojik
prensip olarak `vezikoüreteral kilit mekanizmas>'n> öne sür-
müfltür. uzun süredir tan>nmas>na ra¤men, üst üriner sistemde neden
oldu¤u patolojik de¤ifliklikler 1952'de Hutch taraf>ndan yap>-
lan öncü çal>flmalarla tan>mlanm>flt>r. Hutch vezikoüreteral
reflü ile tekrar eden pyelonefrit ataklar>na ikincil geliflen kro-
nik renal zararlanma aras>ndaki iliflkiyi fark etmifl ve enfekte
idrar>n geri ak>m>n>n üst üriner sisteme bakteri geçifline izin
verdi¤ine karar vermifltir. Hutch'in eriflkin paraplejik hasta-
larda yapt>¤> çal>flmalar>n benzerlerini Hodson çocuk yafl
gruplar>nda yapm>fl ve reflü ile kronik renal zararlanma ara-
s>nda benzer bir iliflki bulmufltur. Tauffer 1877'de ilk üretero-
neosistostomiyi yapm>flt>r. Vermooten, Hutch, Politano, Le-
adbetter, Paquin, Lich, Stephens, Glenn, Cohen ve di¤erleri
cerrahi uygulamalar> gelifltirerek bu anatomik sorunun gü-
venli yöntemlerle çözülmesini sa¤lam>fllard>r. Smelie'nin ilk
kez öne sürdü¤ü, profilaktik antibiyotikle konservatif tedavi
reflünün do¤al seyrini anlamam>z> sa¤lam>flt>r. Stephens ikiz-
lerde VÜR tan>mlayarak genetik yatk>nl>¤a dikkat çekmifltir.
Güncel çal>flmalar cerrahi ve medikal tedavi endikasyonlar> ile
bu hastal>ktan sorumlu genetik elemanlar> tan>mlama üzerine
odaklanm>flt>r.
Etiyoloji:
Üreterovezikal bileflkenin ifllevi üst üriner sistem-
den mesaneye tek yönlü idrar ak>m> sa¤lamakt>r. Bu ifllevin
yerine getirilememesi üreterovezikal bileflkede obstrüksiyon
ya da vezikoüreteral reflü fleklinde ortaya ç>kabilir. Vezikoüre-
teral reflü tedavi edilmedi¤inde kendili¤inden düzelme ile üst
üriner sistemde geri dönüflsüz hasar oluflumu aras>nda de¤i-
flen genifl bir yelpazede sonuçlan>r.
Üreterovezikal Bileflkenin Fizyolojisi:
Üreterin tek yönlü
idrar ak>m> sa¤lama ifllevi ilk kez birinci yüzy>lda Galen tara-
f>ndan tan>mlanm>flt>r. Galen, üretra ba¤land>¤>nda mesane-
den üretere idrar geçmedi¤ini gözleyerek üreterdeki idrar ak>-
m>n>n yaln>zca üreterden mesaneye do¤ru gerçekleflti¤ine ka-
rar vermifltir. Üreterovezikal bileflkenin valv rolü üreterle me-
sane aras>ndaki iliflkiye ba¤l>d>r. Üreter iç ve d>fl uzunlamas>na
ve ortada bulunan dairesel üç kas tabakas>ndan oluflur. Üreter
mesane duvar>na girdikten sonra mediale do¤ru ilerler ve iç-
teki kas tabakas> karfl> üreterinki ile birleflerek mesane boy-
nunda sonlan>r. Her iki üreterin iç kas tabakalar>n>n bu uzan-
t>lar> yüzeyel trigonu oluflturur. Benzer flekilde üreterin ad-
ventisyal tabakas> da üreter orifisinden inferomediale do¤ru
uzanarak derin trigonu oluflturur. Bu anatomik düzenleme
üreterin üreterovezikal bileflkede tek yönlü valv fleklinde çal>fl-
mas>n> sa¤lar. Bu valvin do¤ru çal>flabilmesi için tünel uzunlu-
¤unun yeterli olmas>, kas deste¤inin iyi olmas>, trigonal kas to-
nusunun iyi olmas> ve mesane kapasitesinin iyi olmas> gerek-
lidir. Mekanizman>n baflar>s>n> etkileyen en önemli parametre
olan tünel boyunun tünel yar>çap>na oran> d>r. Paquin, bu
oran> normnal çocuklarda 5:1, reflüsü olan çocuklarda ise
1,4:1 bulmufltur. Mesane duvar>nda yer alan üreterin esnekli-
¤i ve mesane duvar>n>n s>k>l>¤> da önemlidir. Mesane kapasi-
tesinin yeterli olmas> ve mesane içi bas>nc>n yüksek olmamas>
da antireflü mekanizman>n baflar>s> için gereklidir. Mesane içi
bas>nç çok artt>¤>nda tek yönlü ak>m bozulur.
Üreterovezikal bileflkedeki bu valv mekanizmas>n>n pasif
oldu¤u düflünülür ancak ifleme s>ras>nda trigonun kas>lmas>
da bu mekanizman>n sa¤l>kl> çal>flmas>na yard>m eder. Tana-
go, trigon bütünlü¤ü bozuldu¤unda üreterlerin laterale do¤ru
yer de¤ifltirdi¤ini ve vezikoüreteral reflü ortaya ç>kt>¤>n> gös-
termifltir. Lumbal sempatektomi ile ayn> taraf trigon paralize
edildi¤inde de benzer bulgular gözlenmifltir. Trigonun elekt-
riksel uyar>m> ise inferomediale do¤ru yer de¤ifltirmesine ve
üreterovezikal bileflkede ak>ma direnç oluflmas>na neden ol-
mufltur. Stephens intramural üreterin uzunlamas>na lifleri ka-
s>ld>¤>nda taban>n tavana farkl> düzlemlerde yaklaflt>¤>n>, böy-
lece geri ak>m>n engellendi¤ini söyleyerek üreterin kendi kas
yap>s>n>n önemini vurgulam>flt>r. Ekman diürezin reflüyü ön-
leyebilece¤ini göstermifltir.
Vezikoüreteral Reflünün Patofizyolojisi:
Üreterovezikal
bileflkedeki valv mekanizmas>n>n ifllevi baz> anatomik iliflkile-
re ve fizyolojik parametrelere ba¤l>d>r. Bu iliflkilerde ya da pa-
rametrelerde bozulmaya neden olan her durumda vezikoüre-
teral reflü görülebilir.
Sampson, uç-yan üreter reimplantasyonu uygulad>¤>nda
vezikoüreteral reflü geliflti¤ini gözleyerek üreterin mesane du-
var> içindeki oblik serinin önemini farketmifltir. Waldayer k>-
l>f> intramural tünel ile üreter aras>ndaki potansiyel bofllu¤u
doldurarak periüreterak kas deste¤inin f>t>klaflmas>n> önler.
Üreter etraf>ndaki bir Hutch divertikülü ya da üreterosel kas
deste¤ini bozarak reflüye neden olabilir.
lmalar nedeniyle mesaneleri hiperref-
leksif olan çocuklar ve sfinkter dissinerjisi olan çocuklar>n me-
sane içi bas>nçlar> normalden yüksektir ve bu çocuklarda vezi-
koüreteral reflüye neden olabilir. Homsy hiperrefleksif mesa-
2153
208
BÖLÜM
Vezikoüreteral Reflü
Dr. Arbay Özden Çiftçi, Dr. Saniye Ekinci