mondan, PTH, Vitamin D ve Kalsitonin, birincisi olan parati-
roid hormonun (PTH) yap>ld>¤> paratiroid bezleri, düflük se-
rum kalsiyum aktivitesine cevap olarak salg>lad>¤> hormonla
hücre d>fl> s>v>da sabit bir iyonize kalsiyum (Ca
hücrelerde salg>lama fonksiyonu, çeflitli enzim sistemlerinde
kofaktör fonksiyonu, çeflitli hormonlar>n etkisinde hücre içi
mediatör etki, normal hücre membran fonksiyonunun ko-
runmas> ve kan p>ht>laflmas> için gereklidir.
d>. Fakat o zaman bunlar>n fizyolojik önemi bilinmedi¤inden
tek bir hayvan türündeki bu keflif ilgi çekmedi ve 1880 de
Sandstrom'un insanlarda ve di¤er hayvanlarda paratiroid bez-
lerini bulmas> ile yaklafl>k 20 y>l sonra yeniden keflfedildi ve
uzun y>llar "Sandstrom'un glandlar>" olarak isimlendirildi. Ilk
kez 1891'de von Recklinghausen hiperparatiroidiye ba¤l> ke-
mi¤in kistik hastal>¤>n>, 1903 y>l>nda da Askanazy böyle bir
hastan>n otopsisinde paratiroidleri tan>mlad>. 1909'da, parati-
roid bezlerinin kan kalsiyum konsantrasyonu regülasyonun-
daki rolü anlafl>ld>. 1925 y>l>nda Collip'in, paratiroid bezleri-
nin fizyolojik olarak aktif ekstresini elde etmesiyle, paratiroid-
lerin endokrin fonksiyonunun araflt>r>lmas> ve anlafl>lmas>
mümkün oldu. Önce hayvanlarda yap>lan paratiroid otot-
ransplantasyon baflar>s>z giriflimleri takiben de¤iflik teknikle-
rin tan>mlanmas> ile hiperplastik paratiroid dokusunun otot-
ransplante edilebilece¤i ve fonksiyonel olabilece¤i gösterildi
(1).
talar>nda üst paratiroidler 4., alt paratiroidler ise 3. brankiyal
pofltan geliflir ve boynun ventral k>sm>na göç ederek tiroide
çok yak>n bir komflulukla yerleflirler. Alt paratiroid çiftinin
embriyolojik geliflimi timusla birliktedir ve timusla beraber
kaudal migrasyona u¤rarlar (2). Bu migrasyon s>ras>nda de¤i-
flik yerleflimleri, alt paratiroidlerin farinksden gö¤üs bofllu¤u-
na kadar de¤iflik lokalizasyonda olmalar>na neden olur; timus
dokusu ile birlikte ön mediastende bulunabilir (fiekil 1).
Wang'>n yapt>¤> bir çal>flmada üst paratiroidlerin %77'sinin
posteriorda krikotiroid bileflkede ve %22'sinin tiroidin üst
kutbunun arkas>nda, alt paratiroidlerin ise eflit olarak tiroidin
m>flt>r (3). 4. Brankial pofltan geliflen üst paratiroid bezleri
embryolojik inifl s>ras>nda daha k>sa bir yol kat ederler, bu ne-
denle yerleflimlerinde alt paratiroid bezlere göre daha az var-
yasyona rastlan>r (4). Akerström ve arkadafllar> ise üst parati-
roidlerin %80 oran>nda, rekürren laringeal sinir ile inferior ti-
roid arterin kesiflme bölgesini içine alan 2 cm çaptaki bir dai-
re içinde, alt paratiroidlerin de %61 oran>nda tiroidin alt kut-
bunun arka, alt veya lateralinde olduklar>n> bildirmifllerdir
(5). Yine ayn> seride alt paratiroid bezlerinin %17 oran>nda ti-
roid kapsülü içerisinde bulunabilece¤i sonucuna var>lm>flt>r.
Sa¤ ve sol taraftaki paratiroid bezlerinin lokalizasyonu insan-
lar>n %80'inde simetri göstermektedir.
flik veya tiroid loblar> içine yerleflmifl olarak bulunabilirler.
Ancak, paratiroid bezlerinin say>s> ve yerleflimi kifliden kifliye
önemli de¤ifliklikler gösterir. Alt paratiroidler tiroid ile medi-
asten aras>nda herhangi bir yerde de bulunabilir. Faringeal
submukozada, retroözofageal alanda ve hatta toraksda aber-
ran paratiroid dokusu bulunmas> da nadir de¤ildir.
olabilir (Tablo 1) (4-6). Paratiroid bezlerinin say> ve yerleflim-