vücudun d>flar> aç>lan organlar>n> hasara u¤ratan bir yaralan-
ma türüdür. Hastalar>n tedavisi çok disiplinli bir yaklafl>m ge-
rektirir. Yan>k yaralanmas> ile bafllayan ve yan>k fliddetine gö-
re aylar sürebilecek tedavi sürecinde, cerrahi, yo¤un bak>m,
plastik ve rekonstrüktif cerrahi, fizik tedavi ve rehabilitasyon,
psikiatri gibi birçok bilim dal>n>n ortak çabas> gerekir (1).
önemli bir rol oynar. Deriye özgü ve yaflamsal öneme sahip
fonksiyonlar flu flekilde özetlenebilir:
yon, bas>nç gibi d>fl etklenlere karfl> koruma.
leme, deriye invaze olanlara karfl> immünolojik reaksiyon.
kayb>n> önlemenin yan>nda at>l>m>nda düzenleyici fonksi-
yon.
veya art>rma.
verme.
rin d>fl görünümünü belirleme.
genifllikteki yan>k hastalar> yaflat>labilmektedir (2-4). Bununla
birlikte foksiyonel ve sosyal iyileflme daha önemli bir hal al-
m>flt>r. Bu bölümde yan>kda görülen fizyopatolojik de¤ifliklik-
ler ve hastalar>n>n tan> ve tedavisindeki temel ilkeler aktar>la-
cakt>r.
birlikte ülkemizde ve Dünya'da önemli bir halk sa¤l>¤> soru-
nudur. Her y>l binlerce insan yan>k nedeniyle hastanelere bafl-
vurmakta, bunlar>n bir k>sm> yat>r>larak tedavi edilmektedir.
Amerika Birleflik Devletleri'nde y>lda 1.4-2 milyon kifli yan>k
yaralanmas>na maruz kalmaktad>r. Ayn> ülkede 1991 y>l>nda
5053 insan yan>k nedeniyle kaybedilmifltir (4). Türkiye'de ya-
yoktur. Ancak yan>k oluflumunda küçük yafl, sosyoekonomik
durum, kültürel düzey, yaflam koflullar> gibi faktörlerin etkin-
li¤i düflünülürse, ülkemizde yan>k oluflum s>kl>¤>n>n yukar>da
verilen rakamlardan daha az olmad>¤>n> söylemek mümkün-
dür (5-6).
y>lda yüzbini aflk>n insan hafllanma nedeniyle acil servislere
bafl vurmaktad>r (4). Buna karfl>n yan>k mortalitesinde hafllan-
ma daha alt s>ralarda yer al>r. Alev yan>¤> ve kimyasal yan>klar,
s>kl>¤> daha az, ancak morbidite ve mortalitesi daha fazla olan
yan>k türleridir.
ran hastalar>n önemli bir k>sm> ayaktan izlenebilecek hastalar-
d>r (7). Hastalar>n sadece %10'u yan>k ünitesinde izlem ve te-
davi gerektirir. Üniversitemiz acil servislerine baflvuran hasta-
lar>n yaklafl>k %15'i yan>k ünitesine yat>fl gerektirmektedir.
Bildirilen de¤erlerin üzerinde olan bu oran>n olas> nedeni ya-
t>fl endikasyonu olan hastalar>n di¤er hastanelerden üniversi-
temize sevk edilmesidir. Amerikan Yan>k Birli¤i?nin belirledi-
¤i yan>k ünitesine yat>fl endikasyonlar> baz> eklemelerle Tablo
2'de verilmifltir. Bu endikasyonlar> her hekim mutlaka bilme-
lidir. Böylece acil servislerde karfl>lafl>lan yan>k hastalar>n>n
sevk ve tedavisi daha do¤ru yap>labilecektir.
üçü ev yang>nlar>nda ortaya ç>kar. Bu yang>nlarda çocuk ve
yafll>larda yan>k daha s>k görülmektedir. Bunun nedeni çocuk-
Yang>nlar
Yan>c> s>v> ve gazlar
Elektrik
Sigaraya ba¤l>
Atefl
S>cakla temas
Tafl>t yang>nlar>
Kimyasal nedenler
Di¤er
18
15
7
6
6
5
2
2
1
1