1869'da Alman hekim Dr. Paul Langerhans taraf>ndan tan>m-
lanm>flt>r. Eriflkin insan pankreas>nda, ekzokrin doku aras>na
saç>lm>fl yaklafl>k 300.000-1.5 milyon adac>k mevcuttur. A¤>r-
l>kl> olarak insülin sentezleyip sekrete eden beta hücrelerinden
oluflan adac>k, içerdi¤i hücrelerin yerleflimi itibariyle özellik
arzeder (fiekil 1). Beta hücrelerinin adac>k merkezinde, non-
beta hücrelerinse periferde yerleflik olmas> sayesinde, henüz
sistemik dolafl>ma geçmeden çok önce, adac>k ortas>ndan pe-
rifere do¤ru non-beta hücreleri yalayarak akan insülin do¤ru-
dan insülin karfl>t> hormon sal>n>m>n> kontrol eder (1).
ler, yo¤un miktarda cadherin (calcium dependent cell adhesion
molecule) eksprese ederken; beta d>fl> hücreler kalsiyumdan
hücreleri kendi içinde non-beta hücrelerse kendi içinde agre-
gatlar oluflturur (Tablo 1).
hücrenin ayn> kök hücreden mi yoksa farkl> kök hücrelerin-
den mi geliflti¤i henüz anlafl>lamam>flt>r. Beta hücre kayb>yla
giden tip 1 diabetes mellitus gibi hastal>klar>n tedavisinde, ye-
niden duktus epitelinden beta hücre farkl>laflmas>n> sa¤lama-
ya dönük deneysel aray>fllar sürmektedir (3). Nitekim pek çok
türle yürütülen deneysel modellerde ve baz> insan hastal>kla-
r>nda, duktus epiteli içinde endokrin pankreas>n tüm hücrele-
rinin görülebilmifl olmas>, baz> deneysel müdahalelerle duktus
epitel hücreleri aras>ndaki bu endokrin hücre say>s>n>n artt>r>-
labilmesi, umut vericidir (Tablo 2).
nin öncüsü oldu¤u düflünülürdü.
koydu. Genel kabul gören model, adac>k hücre tiplerinin hor-
mon gen ekspresyonundan çok daha önce belirlendi¤i yönün-
dedir. Kök hücreden olgun adac>k hücresine farkl>laflma afla-
hücreleri
hücreleri
hücreleri
hücreleri
PP
Delta1
EC
G1
%15-20
<%1
<%1
<%1
Pankreatik polipeptid, metenkefalin, peptid YY
VIP
Substance P, serotonin
Gastrin, ACTH-related peptid
Pankreas Farkl>laflmas>n> Uyaran
Deneysel Modeller
ekspresyonu art>fl>