![]() için kafa travmas>n>n patofizyolojisini tam anlamak gerekir. tipi, fliddeti, yeri ve yönü önemlidir. Bu vurguya bafl>n cevab>, hangi yap>lar>n ne kadar zedelenece¤ini tayin eder. Ayr>ca, mekanik vurgunun sonucu olarak ortaya ç>kan toplam zede- lenme oran>, sadece primer mekanik yaralanmaya de¤il, bu yaralanma sonras> oluflan kompleks patofizyolojik olaylar>n birbirine etkisine ba¤l>d>r. s>nda ciltte, kafatas>nda ve beyinde olan yaralanmalar birbi- rinden ayr>d>r ve aralar>nda bir paralellik yoktur. vafl etki eder. Bu mekanizma çok s>k olmamas>na ra¤men, ge- nellikle 200 m/sn.den uzun sürede bafl>n ezildi¤i veya s>k>flt>¤> durumlarda görülür. Ancak, kafatas> deformasyonu beyin do- kusunu ezecek flekilde çok ileri derecede olmad>¤> takdirde koma ve a¤>r nörolojik belirtiler görülmez. m/sn.den azd>r ve olgular>n ço¤unda da 20 m/sn'den azd>r. Daha ileride de izah edilece¤i gibi, vurgunun etki süresi, mey- dana gelen kafa travmas>n>n tipini tayin eden önemli kritik faktördür. Dinamik yaralanma itici ve çarpma tipinde olmak üzere iki flekilde olabilir. aniden durursa itici tipde vurgu meydana gelir. Gö¤üse veya yüze gelen fliddetli bir vurgu, kafatas>na direkt bir çarpma ol- maks>z>n baflta ani ve h>zl> bir hareket olmas>na neden olur. Bu durumda kraniuma direkt bir çarpma ve direkt bir kuvvet temas> yoktur. Ortaya ç>kan kafa yaralanmas> tamamen "iner- tial" (atalet) kuvvetlere ba¤l>d>r. me ba¤l>d>r. Örne¤in, bafl>n bir yere çarp>p harekete devam et- mesine mani olundu¤u durumlardaki inertial kuvvet en azd>r. Bu durumda çarpma enerjisinin ço¤u bafla nakledilen bir kuv- vet fleklindedir ve kontakt fenomen olarak bilinen bir grup et- kinin sonucudur. Kontakt fenomen vurgu yerinde ve vurgu fenomenin büyüklü¤ü ve önemi, çarpan cismin büyüklü¤üne ve temas noktas>nda etki eden kuvvetin büyüklü¤üne ba¤l>d>r. Bu kuvvetin büyüklü¤ünü de kitlenin hacmi, yüzey geniflli¤i, h>z> ve çarpan cismin sertli¤i tayin eder. Bu faktörler de bafla enerjinin naklediliflini tayin eder. 4 cm gun yerinin uza¤>nda d>fla bükülmesi ile lokalize kafatas> k>r>- ¤> oluflmas> ihtimali daha fazlad>r. Ayr>ca, ses h>z>yla yay>lan flok dalgalar> doku bas>nc>nda lokal de¤iflikliklere neden olur. E¤er bu bas>nç de¤iflikli¤i beyinde flekil bozuklu¤una neden olursa, özellikle küçük kanamalar fleklinde lokal intraparanki- mal beyin yaralanmas> ortaya ç>kar. kuvvetleri fleklinde üç tip gerilim oluflur. Gerginlik gerilimi de yap> çekildi¤i zaman meydana gelen uza- mad>r. Burada önemli bir faktör de dokunun viskoelastisitesi- dir. ranslar> vard>r. Örne¤in, kemik, beyin ve vasküler elemanlar- dan çok daha dirençli olup, daha büyük kuvvetle zedelenebi- lir. Ancak, beyin dokusunda y>rt>lmaya neden olacak gerilim kuvveti, kemi¤e oranla daha fazlad>r. Beyin dokusu bas>nca çok duyarl> ve gerilim y>rt>lma kuvvetlerine çok dayan>ks>z ol- du¤u için s>kl>kla beyinde zedelenme yapan bu kuvvetlerdir. Vasküler doku beyin dokusuna oranla daha dirençsiz oldu¤u için vurgunun tipine ba¤l> olarak yaln>z nöral elemanlar>n ze- delendi¤i durumlar ortaya ç>kabilir. bir objeye çarpar veya s>k>fl>r. Burada travmadan sonraki bafl hareketi dikkate al>nmaktad>r. Hareketlenme yaralanmalar> ise ço¤unlukla ivmelenme (akselerasyon) yaralanmalar> diye isimlendirilir, zira burada bafl>n do¤rudan vurguya ba¤l> ola- rak hareketlenmesi flart olmay>p, ani fliddetli bafl hareketi ile de meydana gelebilir. nedeniyle oluflur ve bafl>n hareketiyle ilgisi yoktur. Çarpmala- r>n ço¤u ayn> zamanda bafl hareketlendirdi¤i için saf olarak bu |