background image
Günümüz prati¤inde gerek rutin muayeneler gerekse de acil
hasta baflvurular> s>ras>nda kad>n hastalar de¤erlendirilirken
jinekolojik ve obstetrik nedenler ay>r>c> tan>da mutlaka bulun-
mal>d>r. Jinekolojik nedenlerin neredeyse tamam>, obstetrik
nedenlerin ise bir k>sm> kolayl>kla di¤er cerrahi tan>larla kar>-
flabilir. Bu bölümde kad>n genital organlar> sistematik olarak
benign ve malign lezyonlar>n> da içerecek flekilde gözden geçi-
rilmifltir.
OVER
Benign Over Hastal>klar>
Overlere ait patolojiler neoplastik olan ve olmayanlar olarak
iki ana gruba ayr>l>rlar. Benign adneksial hastal>klar genellikle
reprodüktif ça¤larda görülürken lokal olarak rahats>zl>¤a,
menstrüel bozukluklara ve infertiliteye yol açabilirler. Overin
neoplastik olmayan patolojileri; inflamatuvar ve fonksiyonel
kistler, hipertekozis, polikistik over hastal>¤>, gebelik luteoma-
s> ve inklüzyon kistleri olarak 6 grupta incelenir (1). Overin
neoplastik patolojileri ise, epitelyal, germ hücreli, stromal ve
paraovaryan lezyonlar olarak 4 grupta incelenir.
Göreceli olarak s>k rastlanan ovaryan kitleler afla¤>da be-
lirtilmifltir
Pelvik k (PID)
Pelvik inflamatuvar hastal>k uterus, tüpler, overler ve pelvik
peritonun iltihabi olay>d>r. Etiyolojisinde genellikle cinsel yol-
la geçen hastal>klar rol oynar. Belli bafll> ajan patojenler N. go-
nore ve Klamidyad>r. Bunun d>fl>nda vajen floras> içinde yer
alan aerob (Streptokok ve Stafilokok) ve anaeroblar (Bakte-
roides) birlikte polimikrobiyal enfeksiyonlara yol açar. Akut
pelvik inflamatuvar hastal>kda tüp ve overlerde inflamasyon
oluflur. S>k rastlanan komplikasyonlardan biri özellikle ana-
eroblar>n dominant oldu¤u enfeksiyonlarda tuboovaryan ap-
selerdir. Yüksek atefl, pelvik a¤r>, vajinal ak>nt> ve pelvik mu-
ayenede ileri derecede duyarl>l>k pelvik inflamatuvar hastal>k-
ta tan>ya götüren belirti ve bulgulard>r. Apse oluflumu genel-
likle antibiyotiklere ra¤men klini¤in bask>lanamad>¤> hastalar-
da görülür. Rüptür oluflmas> generalize peritonit, sepsis ve flok
ile hastan>n hayat>n> kaybetmesine neden olabilir. Tan> konu-
lan hastalarda hastaneye al>narak, antibiyotik tedavisi verilir.
Klinik 24-48 saat içinde gerilemezse cerrahi tedavi düflünülür.
Ailesini tamamlam>fl hastalarda unilateral salpingoooferekto-
mi cerrahi tedavi yöntemi olabilir. Genç hastalarda ise daha
konservatif davran>lmal>d>r. Tuboovaryan apse laparatomi ile
drene edilir (2).
Over Kistleri
Fonksiyonel over kistleri follikül ve lutein kistleri olarak iki
grupta incelenir. Follikül kistleri preovulatuar folliküllerin
ovule olmamas>na ba¤l> oluflan 3-8 cm boyutlar>nda unilokü-
ler, ince cidarl> berrak s>v> içeren kistlerdir. Ço¤unlukla
asemptomatiklerdir ve genelde 2 ay içinde spontan iyileflme
görülür, bu sürede oral kontraseptifler hipofiz bask>lanmas>
yaparak bu dönemi k>saltabilirler. Persiste hastalar over tümör
markerleri ve ultrasonik de¤erlendirmeyle benign olarak dü-
flünülürse laparoskopi ile yaklafl>m tercih edilir. Kist eksizyo-
nu yeterli bir tedavidir.
Lutein kistler; granulosa lutein kistler ve teka lutein kistler
olarak ikiye ayr>l>rlar. Granulosa lutein kistler ovulasyonu ta-
kiben ovulasyon bölgesinde içi hemarojik s>v> ile dolu kistik
geliflim ile kendini gösterir. Asemptomatik hastalarda tedavi-
ye gerek yoktur. Rüptür veya torsiyon geliflen hastalarda kist
eksizyonu yeterli tedavidir. Teka lutein kistleri saman sar>s> s>-
v> ile dolu genellikle birden fazla ve overi bilateral büyüten
kistlerdir. Genellikle trofoblastik hastal>kla birlikte görülürler.
Nedene yönelik tedavi ile spontan gerilerler. Akut bir belirti
oluflmad>kça cerrahi tedaviye gerek yoktur (3).
Polikistik ovaryan hastal>k perimenarfliyal yafllarda afl>r>
kilo al>m>, oligomenore ve hirsutizm ile kendini gösterir.
Overler kal>n beyaz bir kapsülle çevrili ve normalden büyük-
tür. Kapsül alt>nda birden çok küçük kistik yap> vard>r. Ana fli-
kayet olarak hirsutizm ve infertiliteye yol açar. Bunun d>fl>nda
belirti yoktur. Tedavisinde medikal yöntemler kullan>l>r.
"Wedge" rezeksiyon yap>fl>kl>klara ve infertiliteye yol açt>¤>
için günümüzde kullan>lmamaktad>r. Medikal tedaviye di-
rençli hastalarda koter veya laser ile over kapsülüne birden
çok perforasyon yap>lmas> denenmifltir ancak bu yöntem gü-
nümüzde terkedilmifltir. Baflka bir nedenle laparotomi yap>l-
m>fl hastalarda normalden büyük olarak görülen overlere her-
hangi bir ifllem yap>lmamal>d>r. Bu hastalarda insülin reseptör
direnci ve glikoz düzenleme mekanizmalar>ndaki regülasyon
bozuklu¤u son y>llarda üzerinde durulan ve tedaviye yönelik
araflt>r>lan konular>n en önemlisidir.
690
59
BÖLÜM
Jinekoloji ve
Jinekolojik Onkoloji
Dr. Ali Ayhan, Dr. Cem Baykal