background image
Bafl-boyun bölgesinde kitle, hekime s>k baflvuru nedenidir.
Her hekimin böyle bir hastaya yaklafl>m> bilmesi gerekir. Bafl-
boyun tümörleri, kaynak ald>klar> yere özgü flikayetlerin yan>
s>ra, boyuna metastaz yaparak boyunda fliflli¤e de neden olabi-
lirler. Böyle bir hastaya tan> koymak için gerekli de¤erlendir-
meleri yapmadan boyundan biyopsi al>nmas> çok ciddi bir ha-
tad>r; boyundaki kitle bir bafl-boyun kanserinin metastaz> ise
prognoz önemli ölçüde kötülefltirilmifl olur. Tümörlerin bu
özelli¤i nedeniyle boyunda kitle ile baflvuran hastay> de¤erlen-
dirmeyi bilmenin önemi büyüktür (1).
Boyunda Kitle ile Baflvuran Hastaya
Yaklafl>m
De¤erlendirmede kitlenin primer boyun kitlesi mi, yoksa bafl-
boyun veya bir baflka bölgedeki tümörün metastaz> m> oldu¤u
anlafl>lmaya çal>fl>l>r. Önce, öykü al>n>r, fizik muayene yap>l>r.
Kulak burun bo¤az muayenesinde lezyonun primeri araflt>r>-
l>r. Kitlenin primeri saptan>rsa, bu primer lezyondan biyopsi
al>n>r, ve gerekirse radyolojik incelemesi yap>l>r. E¤er kitle için
bir primer lezyon saptanamaz ise ve lezyonun yerleflimi nazo-
farinks kanserininden flüphelendiriyorsa, nazofarinks muaye-
nesi yumuflak damak as>larak tekrar yap>l>r; flüpheli lezyon
varsa buradan biyopsi al>n>r; herhangi bir lezyona rastlanmaz
ise her 3 kadrandan kör biyopsi al>n>r. Biyopsi sonucu tan>ya
var>lmazsa direkt laringoskopi, özofagoskopi, bronkoskopi
yap>larak primer tümör aran>r ve flüpheli yerlerden biyopsi
al>n>r. Tüm bu araflt>rmalar s>ras>nda boyundaki kitleden ince
i¤ne aspirasyon biyopsisi yap>labilir; bu inceleme, tan>ya yar-
d>mc> olabilece¤i gibi, primer lezyonun yeri ve histolojisi hak-
k>nda da fikir verebilir; böylece araflt>rmada yönlendirici olur.
Radyolojik incelemeler de boyundaki kitle ve primeri konu-
sunda yard>mc> olurlar (direkt grafiler, BT, MR); kafa kaide-
sindeki bir tümör az önceki incelemeler s>ras>nda kaç>r>labilir.
Tüm bu muayene ve radyolojik incelemeler sonucunda tan>ya
ulafl>lamam>flsa, boyundaki kitle eksizyonel biyopsi tarz>nda
ç>kar>l>r; kitle eksize edilemiyorsa tan> amaçl> olarak insizyonel
biyopsi yap>l>r. Boyundaki kitlelerde eksizyonel biyopsi tercih
edilmeli, a¤>z, burun, farinks ve larinks lezyonlar>ndan insiz-
yonel biyopsi al>nmal>d>r. Yeterince araflt>rmadan, boyundaki
kitleden biyopsi yap>lmas> (insizyonel veya eksizyonel), e¤er
kitle bafl-boyun tümörünün metastaz> ç>karsa, prognozu ol-
dukça kötülefltirir ve önemli bir t>bbi hata yap>lm>fl olur (2).
Enfeksiyonlar da, zaman zaman hastan>n boyunda kitle ile
klini¤e baflvurmas>na neden olabilir (fiekil 1A,B).
Bafl-Boyun Tümörleri ile
Genel Bilgiler
Bafl-boyun bölgesinde kitle flikayeti ile baflvuran bir hastadan,
her hastada oldu¤u gibi ayr>nt>l> öykü al>nmal>d>r. Öyküde, ses
k>s>kl>¤>, yutma güçlü¤ü, bo¤az a¤r>s>, burun t>kan>kl>¤> ve ka-
namas>, a¤>zda yara, kilo kayb>, solunum s>k>nt>s>, kulak a¤r>-
s>, iflitme azl>¤> araflt>r>lmas> önemlidir. Ayr>nt>l> sigara ve alkol
kullan>m> öyküsü mutlaka ö¤renilmelidir. Ailede kanser varl>-
¤>, özellikle bafl-boyun kanseri öyküsünde çok önemlidir (3).
Öykünün ard>ndan iyi bir fizik muayene yap>lmal>, bu s>-
rada esas flikayete neden olabilecek veya tedavi plan>n> etkile-
yebilecek sistemik hastal>k bulgular> araflt>r>lmal>d>r. De¤er-
lendirmenin en önemli k>sm> hiç kuflkusuz kulak, burun, bo-
¤az ve boyun bölgesinin muayenesidir. Bu muayene mutlaka
Kulak Burun Bo¤az hastal>klar> uzman> taraf>ndan yap>lmal>-
d>r. Bu muayene s>ras>nda, her bölge itina ile incelenmeli, her
renk ve k>vam de¤iflikli¤i, kabar>kl>k flüphe ile karfl>lanmal>d>r;
boynun her yan> palpe edilmeli, palpe edilen adenopati ve kit-
leler kaydedilmelidir. Saptanan bulgular ile hastan>n flikayeti
aras>nda iliflki kurulmaya çal>fl>lmal>d>r (4).
lerinin tan>s>ndaki güvenilirli¤i kan>tlanm>flt>r. Günümüzde
her bafl-boyun kitlesinden <narak histopatolojik tan>
ö¤renilmeye çal>fl>lmal> ve tedavi buna göre planlanmal>d>r. <<-
AB'nin duyarl>l>¤> %85.5 ile %99 aras>nda, özgüllü¤ü de
%96.3 ile %100 aras>nda de¤iflmektedir. <¤i, sitopatolo¤un deneyimi ile do¤ru orant>l>d>r; dolay>s>yla
hasta say>s> fazla olan merkezlerde elde edilen duyarl>l>k ve öz-
güllük oranlar> daha iyidir. < hatalar>n>n en
önemli nedeni uygun örnek al>namamas>d>r. <öncesi hasta ve ailesine tedavi sonuçlar> hakk>nda daha ayr>n-
t>l> bilgi verilmesini sa¤lamakta, hasta ve yak>nlar>n>n telafl>n>
yat>flt>rmaktad>r (5).
Genellikle yukar>daki incelemeler sonras> tan> konur. Ta-
n>n>n konamad>¤> durumlarda endoskopi ve radyolojik ince-
lemeler yap>l>r. Öncelikle daha basit, k>sa süreli ve daha ucuz
olan araflt>rmalar yap>lmal>, sonuca var>lmazsa daha ileri tet-
kiklere baflvurulmal>d>r. Direkt laringoskopi, özofagoskopi,
bronkoskopi ve nazofaringoskopi yap>larak flüpheli bölgeler
daha yak>ndan incelenmeli, lezyonlar>n ayr>nt>l> haritalar> ç>-
kar>lmal>, lezyon yeterince de¤erlendirilmeli ve patolojik ince-
leme için biyopsi al>nmal>d>r. Direkt grafi ile lezyonun ince-
lenmesi çok de¤erli bilgiler verir; Waters, Caldwell, kafa kaide-
si, Schüller, Towne, Stenvers, Transorbital, servikal ve kafa
grafileri, panoramik mandibula ve 3 yönlü mandibula grafile-
619
54
BÖLÜM
Bafl-Boyun Tümörleri
Dr. Bülent Gürsel, Dr. Taner Y>lmaz