background image
Pankreas>n duktal adenokarsinomas> tüm malign neoplazm-
lar>n>n %90'>ndan fazlas>n> oluflturur. Bu tümörün patogene-
zi ile ilgili bir çal>flmas>nda Pour, pankreas içindeki kök hüc-
relerin adac>k hücrelerine veya ekzokrin dokuya de¤iflebilme
yetene¤i oldu¤unu ve duktal adenokarsinomun da bu kök
hücrelerden geliflti¤ini bildirmifltir. Adac>k hücre tümörleri ve
duktal adenokarsinoma ait elemanlar bulunduran tümörlerin
rapor edilmesi de bu görüflü destekler niteliktedir.
Bir çok bat> ülkesinde pankreas adenokanserleri 4.-5. en yay-
g>n görülen tümördür. Ülkelerin ço¤unda insidans 20. yüzy>-
l>n son yar>s>nda artmaya bafllam>fl ve y>lda her 100.000 nüfus-
ta 10-12'ye varan oranlara ulaflm>flt>r. ayarlanm>fl insidans bir süredir stabildir ve erkek kad>n oran>
s>kl>kla benzerdir (fiekil 1a ve b). Pankreatik kanser insidans>
yaflla artt>¤> için yafll> nüfusun artmakta oldu¤u ülkelerde de
hasta say>s> artmaya devam etmektedir (1-5).
Etiyoloji
Pankreatik adenokanserin neden veya nedenlerini saptamak
için bir çok çal>flma yap>lm>flt>r. Kafein ya da kahve de neden-
ler aras>nda suçlanm>fl ancak daha genifl çal>flmalarla patoge-
nezde rolü olmad>¤> gösterilmifltir (2).
Sigara içimi ile pankreas kanseri aras>nda önemli bir kore-
lasyon mevcuttur. Kronik pankreatitli hastalarda yaflam boyu
risk artm>flt>r ancak, pankreatit pankreas kanserine oranla çok
daha seyrek görülür ve bu nedenle hastalar>n ço¤unda neden
bilinmemektedir. Kronik pankreatitle olan iliflkisi, çal>flmalar-
da neden alkol tüketimi ile pankreas kanseri aras>nda iliflki bu-
lundu¤unu aç>klar. Alkolün pankreas kanserinden do¤rudan
sorumlu olmas> çok düflük bir olas>l>kt>r ancak alkole ba¤l>
kronik pankreatit oluflmufl bir pankreastan adenokarsinoma
geliflebilir (3).
Herediter pankreatite son zamanlarda artan ilgi, nedeni
ne olursa olsun kronik pankreatitin etiyolojide önemli olabi-
lece¤i fikrini desteklemifltir. Herediter pankreatiti olan hasta-
larda yaflam boyu pankreas kanseri geliflme riski %40'lara ka-
dar ç>kmaktad>r (6).
Intramukozal papiller musinöz tümör (IPMT) pankreas
duktal epitelinde bir alanda de¤ifliklik olarak bafllar. Duktal
adenokarsinoman>n öncü lezyonu oldu¤u düflünülmektedir.
Nadir olmas>na karfl>n invaziv adenokarsinom oluflmadan çok
önce tedavi edilebilme flans> verdi¤inden erken tan> çok
önemlidir. IPMT ile iliflkili tümörlerin prognozu duktal ade-
nokarsinomdan daha iyi olmas>na ra¤men, invaziv kompo-
nenti olan ve olmayan IPMT olarak ayr>ld>¤>nda, invaziv
komponenti olan tümörlerin prognozu da duktal adenokan-
serler kadar kötü bulunmufltur.
Klinik Özellikler
Pankreatik kanserlerin klinik semptom ve bulgular> Tablo
1'de gösterilmifltir. Hastalar>n ço¤u a¤r>, sar>l>k veya her ikisi
ile birden baflvururlar. Pankreas bafl> tümörlerinin genel bul-
gusu t>kanma sar>l>¤>d>r ancak nadiren pankreas gövde ve
kuyru¤undan kaynaklanan tümörler de büyümüfl lenf nodla-
r>n>n safra kanal>n> bask>lamas> nedeniyle ayn> bulgulara yol
açabilir.
A¤r>, epigastriumda hissedilir ve hastalar>n yar>s>nda s>rta,
torakal bölgeye veya üst lomber alana yay>labilir. Bulant> ve
1721
152
BÖLÜM
Pankreas Kanserleri
Dr. M. Mahir Özmen, Dr. Colin D Johnson
fiEK
n ve erkeklerde pankreatik kanser insidans>.
PANKREAT
Y>l
Y>llar
Her bir milyon nüfusta oran
Her bir milyon nüfusta oran