background image
Duodenum divertikülleri ekstraluminal (akkiz) veya intralu-
minal (konjenital) olabilir. Ço¤unlu¤u oluflturan ekstralumi-
nal divertiküller primer ve sekonder olarak 2 grupta toplan>r.
Primer divertiküller pulsiyon divertikülü olup sadece mukoza
ve serozadan oluflurlar, yani gerçek divertiküllerdir. Sekonder
divertiküller ise prestenotik diye de adland>r>l>rlar ve kronik
duodenal ülser ile kronik kolesistite sekonder divertiküllerdir.
Bunlar duodenum duvar>n>n tüm katlar>n> içerirler, yalanc>
divertiküllerdir (Tablo 1).
Primer duodenal divertiküllerin %90 kadar> tektir ve
%80'i duodenum 2. k>sm>nda medial kenarda ve en s>k am-
pulla Vateri yak>n>nda bulunur.
Akkiz duodenal divertiküllere, otopsi incelemelerinde
%2,2-22 (ortalama %8,6) oran>nda rastlanm>flt>r. Üst gastro-
intestinal radyolojik serilerde ise insidans> %0,16-5 (ortalama
%1,7) olarak bildirilmektedir. 40 yafl>n alt>nda nadir görülür.
50-65 yafl ara-
s>nda konulmaktad>r. Kad>nlarda iki kat daha fazla görülür.
Akkiz olan ekstraluminal divertikülün kesin nedeni bilin-
memektedir. Ancak di¤er intestinal bölgelerdeki divertikül
oluflumuna benzer olarak motilite bozukluklar> sonucu oldu-
¤u düflünülmektedir.
Konjenital oldu¤u düflünülen intraluminal divertiküllerin
erken fötal devrede duodenal lümenin rekanalizasyonu s>ra-
s>nda oluflan pasajlardan birinin kal>nt>s> oldu¤u belirtilmek-
tedir. Çok nadirdir. l>na kadar 45
olgu bildirilmifltir. Literatürde 14 yafl alt>nda tesbit edilmifl ol-
gu yoktur. Duodenum lümeninde, genellikle ampulla yak>-
n>nda medial duvardan orijin alan, eksantrik bir proksimal
a¤>zla ve her iki taraf> duodenal mukoza ile çevrili bir kese gi-
bi görülür. Ana safra kanal> ve pankreatik kanal genellikle di-
vertiküle aç>l>r.
Klinik Belirtiler
Ekstraluminal duodenal divertiküllerin %90'dan fazlas>
asemptomatiktir ve %5'ten az k>sm> cerrahi tedavi gerektir-
mektedir. Semptomlar genellikle divertikülün komplikasyon-
lar>na ikincildir. Bazan poflun distansiyonu, peptik ülser, ko-
lesistit veya pankreatitten ay>rdedilemeyen semptomlar ortaya
ç>karabilir. %10 hastada, nonspesifik epigastrik semptomlar
görülür. Semptomlar>n nedeni olarak komplike olmam>fl bir
divertikülü suçlamak için di¤er patolojilerin ekarte edilmesi
ve radyolojik tetkikle, en az 6 saat sonra bile baryum retansi-
yonu olan, dar boyunlu bir divertikülün gösterilmesi gerekir.
Komplikasyonlar sonucu oluflan semptomlar komflu yap>-
lara bas> ve inflamasyona ba¤l>d>r. Bas> nedeni ile sar>l>k, ko-
lanjit, akut ve kronik pankreatit ve duodenal obstrüksiyon
olabilir. olarak divertikülit, kanamaya ne-
den olan ülserasyon, perforasyon, apse ve internal fistüller ge-
liflebilir. si aras>nda oluflabilir. Perforasyon ve kanama gibi acil giriflim
gerektiren komplikasyonlar daha azd>r. Kolesistektomi sonra-
s> rekürren safra yolu tafl>, periampüller bir divertikül varl>¤>-
n> düflündürmelidir.
kal>r, çocuklarda sadece %20 oran>nda semptom verir. Ancak
30 yafllar>nda semptomatik hale gelirler. S>kl>kla yemek sonra-
s>nda epigastrik a¤r> ve fliflkinlik tan>mlan>r. Daha seyrek ola-
rak kanama ve akut pankreatite neden olabilir. Vakalar>n ço-
¤unda birlikte annüler pankreas, koledokosel, malrotasyon,
mongolizm gibi anomalilerden biri bulunabilir.
Ameliyat öncesi tan> üst gastrointestinal sistemin radyolo-
jik tetkiki (fiekil 1) ve fiberoptik duodenoskopiyle konulabilir.
duvar> ile oluflan radyolüsen bir haloyla çevrili ortada bir dol-
ma defekti fleklinde bir görünüm vard>r. Perfore olmufl bir di-
vertikülde ayakta çekilmifl düz kar>n filmlerinde duodenum
bölgesinde ve sa¤ böbrek üst kutbuna lokalize, serbest, retro-
peritoneal hava varl>¤> önemli bir bulgudur.
Tedavi
Duodenal divertiküllerde ameliyat genellikle komplikasyon
varl>¤>nda gerekmektedir. Komplike olmam>fl semptomatik
divertiküllerde; benzer üst gastrointestinal sistem semptomla-
r>na yol açacak patolojiler ekarte edildikten sonra semptomlar
sebat ediyorsa cerrahiye baflvurulmal>d>r. Ancak bu konuda
oldukça konservatif davran>lmal>d>r. Çünkü semptomlar>n ta-
mamen kayboldu¤u hasta oran> %50'nin alt>nda bildirilmek-
tedir.
Üst gastrointestinal sistemin rutin radyolojik tetkiki veya
cerrahide insidental karfl>lafl>lan asemptomatik bir duodenal
divertikülde, divertiküle yönelik bir giriflim düflünülmemeli-
1293
106
BÖLÜM
Duodenum Divertikülleri
Dr. Zafer Öner
TABLO 1.
Duodenum Divertikülleri
S>n>fland>r>lmas>
1. Akkiz (Ekstraluminal)
1.a) Primer (pulsiyon/gerçek)
1.b) Sekonder (traksiyon/yalanc>)
ety: peptik ülser, kolesistit
2. Konjenital (