background image
Barsak stomas>, kar>n cildinden d>fla do¤ru ç>km>fl barsak aç>k-
l>¤> olarak tan>mlanmaktad>r. Barsa¤>n geçici ya da sürekli ola-
rak d>flar> a¤>zlaflt>r>lmas> cerrahi prati¤inde oldukça s>k bafl-
vurulan bir giriflimdir. De¤iflik nedenlerle yap>lan stomalar
bazen hayat kurtar>c> bir nitelik tafl>rken bazen de hastalar>n
yaflam boyu defakasyon gereksinimini karfl>lar. Barsak stoma-
lar> kolon ya da ileumun a¤>zlaflt>r>lmas>na göre kolostomi ve
ileostomi olarak isimlendirilen iki ana bafll>kta incelenebilir.
Kolostomi kolonun kar>n cildinin herhangi bir yerine
a¤>zlaflt>r>lmas>d>r. Böylece kal>n barsak anüsün bütün veya
bir k>s>m vazifelerini görmek üzere anüsten baflka bir yerde
deriye aç>l>r, fekal içerik buradan d>flar> at>l>r. Kolostomi ile il-
gili ilk kay>t, 1710 y>l>nda Littre taraf>ndan, obstrükte kolon
kanseri için iliak fossaya aç>lan bir stoma ile ilgilidir (1). Ka-
y>tl> ilk kolostomilerden biri de, 1776 y>l>nda Pillore adl> bir
Frans>z cerrah> taraf>ndan uygulanm>fl olan çekostomidir.
Tam olarak baflar>l> kabul edilebilecek ilk kolostomilerden bi-
ri 1793'de Duret taraf>ndan anüs imperforatuslu bir bebe¤e
uygulanm>fl olan kolostomidir (2,3).
Sigmoid kolon rezeksiyonunu takiben distal ucun kendi
üzerine gömülüp proksimal ucun uç stoma olarak kar>n duva-
r>na a¤>zlaflt>r>ld>¤> Hartmann giriflimi 1881'de Schitininger ve
1923'de Hartmann taraf>ndan, rektumun abdominoperineal
rezeksiyonu sonras> uç kolostomi de 1908'de Miles taraf>ndan
bildirilmifltir. Kolon hasar> içeren savafl yaralanmalar>nda eks-
teriorizasyon uygulanm>fl ve baz> hastalarda uzun dönem ya-
flam sa¤lanm>flt>r (4-6). Ekstraperitoneal uç kolostomiyi Saves
ve Goligher 1958'de tekrar popülarize ettiler (7). yaklafl>k olarak 100.000 hastada kolostomi oldu¤u bildirilmifl-
tir (8,9).
rsa¤>n son bölümünün kar>n duva-
r>na a¤>zlaflt>r>lmas>d>r. Crohn hastal>¤> gibi inflamatuvar barsak hastal>klar>nda uygu-
lan>r. Di¤er indikasyonlar>; familyal polipozis, multipl kolon
kanserleri veya polipleri, travma ve konjenital anomalilerdir.
Ayr>ca distaldeki bir anastomozu korumak için de ileostomi
uygulanabilir (10). kanmaya neden olmufl bir
ç>kan kolon tümörü hastasunda Baum taraf>ndan 1879'da uy-
gulanm>flt>r. Hawley ve Ritche (11) taraf>ndan, yaklafl>k 10.000 ileostomili kifli oldu¤u ve y>lda 400-500 yeni
hastanun eklendi¤i bildirilmektedir. fiayet, geçici ileostomile-
ride ekleyecek olursak bu say> daha da artmaktad>r. matuvar barsak hastal>klar>n>n tedavisinde veya anastomoz
koruyucu olarak loop ileostomi, loop kolostomiye alternatif
bir yöntem halini alm>flt>r. Amerika Birleflik Devletleri'ndeki
kal>c> ileostomili hasta say>s>n>n 100.000'in üzerinde oldu¤u
tahmin edilmektedir. Erkek/Kad>n oran> ileostomi için
1/1,4'dür (12).
n>n
Strauss taraf>ndan 1944'de bildirilmesinden sonra ortaya ç>k-
m>flt>r (10). ndan geçirilerek ka-
r>n duvar>ndan ç>kar>lmakta, ileum ya deriyle ayn> seviyede
dikilmekte ya da d>flar> do¤ru protrüde bir halde b>rak>lmak-
tayd>. 1913'de, John Young Brown, ilk olarak ülseratif kolitin
tedavisinde, ileostominin yerini tan>mlam>flt>r (13). tomilerin bak>m> zordu. kl>kla deride irritasyon
oluflturmakta, stoma çevresi derinin fibrozisi, ileal stenoz ve
obstrüksiyona neden olmakta bu da ileostomi disfonksiyo-
nuyla sonuçlanmaktayd>. Dragstedt 1941'de ileostomi kenar>-
na deri greftleri uygulad>. Brooke 1952'de ileostominin eversi-
yonunu tan>mlayarak bu sorunu çözdü. Bu teknikte ileumun
son kesimi kendi üzerine çevrilmekte, böylelikle ileostomi ste-
nozu ve peristomal deri hasar> önlenmekteydi (11,14,15).
n Endikasyonlar>:
Bafll>ca endikas-
yonlar> flunlard>r:
1. Distalde tümör gibi yer kaplayan bir patolojiye ba¤l> t>ka-
n>kl>k nedeniyle boflalmayan kolonu boflaltmak için (16).
2.
Gastrointestinal sistemin bir seviyesinden distalinin reze-
ke edildi¤i ve devaml>l>¤>n>n sa¤lanamad>¤> durumlarda
(Örn: abdominoperineal rezeksiyon) d>flk> ç>k>fl>n>n sa¤-
lanmas> amac>yla (17).
3. Distaldeki riskli bir anastomozun iyleflme sürecinde d>flk>
ak>m>ndan korunmas> amac>yla (17).
4. Sigmoid volvulus, anal atrezi, hirschprung hastal>¤>, iske-
mik kolit, anal inkontinens, perinenin travmatik defektle-
ri gibi durumlarda (18).
5. Distaldeki patolojik bir hadisenin iyileflmesi tamamlan>n-
caya kadar d>flk> ak>m>ndan uzak tutulmas> amac>yla (16)
uygulan>r.
Stoma Yap>l>rken Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Stoma-
l> hastalarda uygulanacak bir stomadan önce ifllemin hastaya
ayr>nt>l> olarak anlat>lmas> ve onay>n>n al>nmas> teknik bir ge-
reklilik olman>n ötesinde etik ve yasal bir zorunluluktur (16-
18). Stoma yerinin daha sonraki ostomi bak>m> üzerine direkt
etkisi vard>r. Stoma rektus kas>n>n içinde ve infraumblikal ç>-
k>nt>n>n tepe noktas> hizas>nda olmal>, etraf>nda 5 cm'lik düz
bir cilt b>rak>lmal>, kas>k, bel çizgisi, umblikus, kosta yay>, cilt
k>vr>mlar> ve skarlardan uzak olmal>d>r. Bölge iflaretlenirken
1526
130
BÖLÜM
Dr. Ömer Alabaz, Dr. Tolga Akçam