background image
1980'lerde bafllayan minimal invazif cerrahi devrimi k>sa bir
süre içerisinde kendisine inguinal herni tedavisinde de yer
buldu. 1990'da ilk kez f>t>k boynunun laparoskopik olarak ka-
pat>lmas>, 1994'de kar>n içinden yama yerlefltirilmesi gibi bu-
gün art>k kullanmad>¤>m>z erken denemelerdeki tekniklerden
sonra güncelli¤ini koruyan iki yöntem gelifltirildi: inguinal ka-
nala kar>n içi organlar>n f>t>klaflmas>n> önlemek için ya (1)
transabdominal ya da (2) kar>na girmeden, kar>n duvar> yo-
luyla preperitoneal alana bir yaman>n yerlefltirilmesi. Birinci-
si, laparoskopi kullan>larak"Transabdominal Preperitoneal
(TAPP)" yaklafl>m> ilk kez 1992'de (1), ikincisi, periton bofllu-
¤una girmeden kar>n duvar>n>n disseke edilerek çal>flma alan>-
n>n aç>lmas> ile yap>lan "Total Ekstraperitoneal ya da Preperi-
toneal (TEP ya da baz> kaynaklarda TEPP)" yöntemi 1993'de
yay>nland> (2). Asl>nda TEP, bu tan>mdan da anlafl>laca¤> gibi
kar>n bofllu¤u ile iliflkili bir giriflim olmad>¤>ndan teknik ola-
rak "laparoskopik" bir ameliyat de¤ilse de genel olarak "lapa-
roskopik onar>mlar" bafll>¤> alt>nda tart>fl>lmaktad>r. Her iki
yöntem de, baz> modifikasyonlarla halen yayg>n olarak kulla-
n>lmaktad>r.
Minimal invazif cerrahinin f>t>k onar>m>nda yer almaya
bafllad>¤> 1990'lar>n ilk y>llar> ayn> zamanda aç>k cerrahide de
Bassini, McVay, Shouldice gibi "gergin, dikiflli" yöntemlerden
Lichtenstein gibi "gerilimsiz, yamal>" yöntemlere geçifl döne-
midir. Bu y>llarda geleneksel "güçlü" ya da sa¤lam görünüm-
lü onar>mlar>n yerine, herhangi bir gerilim yaratmadan defek-
tin sentetik bir yama kullan>larak onar>lmas>n>n, baflta rekür-
rens olmak üzere f>t>k cerrahisinin sorun yaratan yan etkileri-
ni anlaml> olarak azaltt>¤> anlafl>lmaya bafllanm>flt>. Dolay>s>y-
la, cerrahi teknik aç>s>ndan tart>flma, bir yaman>n kullan>l>p
kullan>lmamas> de¤il, kar>n duvar>n>n hangi katman>na bu ya-
man>n nas>l yerlefltirilece¤i ve orada nas>l sabit tutulaca¤> üze-
rine odaklanmaktad>r.
Aradan neredeyse 20 y>l geçmifl olmas>na karfl>n hala f>t>k
cerrahisinde minimal invazif tekniklerin sorgulan>yor olmas>-
n>n en önemli nedeni, laparoskopik f>t>k onar>m>n>n -al>flt>k-
tan sonra uygulamada kolay olmas>na ra¤men- bafllang>ç dö-
neminde zor ö¤renilebilen ve dolay>s>yle potansiyel olarak çok
hata yap>labilecek tekniklerden oluflmas>ndand>r.
CERRAH< TEKN
Transabdominal Preperitoneal Onar>m
(TAPP)
Genel anestezi alt>nda, düz s>rt üstü yatan hastada göbe¤in he-
men alt>ndan yap>lan insizyon ile pnömoperiton oluflturulup
buradan periton bofllu¤una 10mm'lik bir trokar yerlefltirilir.
Sa¤ ve sol alt kadranlardan kar>n içerisine 5'er mm'lik iki tro-
kar daha yerlefltirilir. Hasta hafif Trendelenburg pozisyonuna
al>n>r ve f>t>¤a ait defekt ya da f>t>klaflm>fl organ görülür. Gere-
kiyorsa, f>t>klaflan organlar kar>n içerisine çekilir ve defektin
çevresinden bir periton flebi kald>r>larak Cooper ligamenti,
rektus kas>n>n lateral kenar>, iliopubik traktus, iliak ve inferi-
or epigastrik damarlar belirlenir. F>t>k defektinin üzerine, di-
rekt, indirekt ve femoral aç>kl>klar> da kapatacak flekilde ana
trokardan içeri itilmifl olan genifl bir yama yay>l>r, kaymamas>
için yama buraya genellikle z>mbalan>r ve periton flebi yama-
n>n üzerinden dikilerek kapat>l>r. Böylece yaman>n kar>n içe-
risi ile iliflkisi ortadan kald>r>lm>fl olur. ise karfl> tara-
fa da -ayn> trokarlar kullan>larak- bir periton flebi kald>r>larak
onar>m yap>l>r.
Total Ekstraperitoneal Onar>m (TEP)
Genel anestezi alt>nda, düz s>rt üstü yatan hastada göbe¤in al-
t>ndan deri, deri alt> ve rektus ön k>l>f>na yaklafl>k 1cm'lik
transvers bir insizyon yap>l>r, ama bu kez pnömoperiton olufl-
turulmaz; aksine kar>n içine girmemeye özen gösterilerek rek-
tus kas> laterale çekilerek rektusun alt>ndan inguinal bölgeye
do¤ru preperitoneal, fasya transversalis ile periton aras>ndaki
(Bogros alan>), bofllukta bir çal>flma alan> oluflturulur. Bu
amaçla üretilmifl k>sa bir trokar rektus ve peritonun aras>nda
kalacak flekilde kar>n duvar>n>n içerisine yerlefltirilir ve bu kat-
man CO2 ile fliflirilir. symphysis pubis aras>n> ortalayacak flekilde iki adet 5mm'lik
trokar daha geniflletilmifl olan bu preperitoneal alana yerleflti-
rilir. Çal>flma alan>n> geniflletmek için inguinal bölgedeki peri-
ton üzerindeki kar>n katmanlar>n>n diseksiyonu künt aletlerle
yap>labilece¤i gibi, özel, tek kullan>ml>k hava ile fliflirilebilen
diseksiyon balonlar> ile de gerçeklefltirilebilir. Bu yaklafl>mda
yukar>da TAPP tekni¤inde s>ralanm>fl olan ayn> anatomik ya-
p>lar, bu kez peritonun üzerindeki katmandan gözlemlenir, f>-
t>k alanlar> rahat görülecek flekilde disseke edilir ve f>t>k kesesi
redükte edilir. Göbekteki genifl trokardan içeriye itilmifl, en az
10 x 14cm boyutlar>nda olan bir yama f>t>k defektini genifl ola-
rak örtecek flekilde bu alana yerlefltirilerek genellikle z>mba ile
sabitlenir. TEP ameliyat>n>n kademeleri fiekil 1'de görülmek-
tedir.-
Bu süreçte medialde duktus deferens, lateralde spermatik
damarlar ve apeksinde derin inguinal halka olmak üzere, "k>-
yamet üçgeni" (triangle of doom) denilen ve içerisinden eks-
ternal iliak arter, ven ve genitofemoral sinirin genital dal>n>n
geçti¤i alanda ne diseksiyon yap>lmal>, ne de z>mba kullan>l-
mal>d>r. Dikkat edilmesi gereken di¤er anatomik alan, "a¤r>
üçgenidir" (triangle of pain). Medialinde spermatik damarlar,
1955
176
BÖLÜM
Laparoskopik Herni Onar>m>
Dr. Metin Çakmakç>