ve küçük çapl> arterleri tutan, tütün ile iliflkili, kronik, seg-
mental, inflamatuvar trombotik bir t>kay>c> damar hastal>¤>-
d>r. Hastal>k daha çok sigara içen genç erkeklerde görülür. Ar-
terlerin yan>nda ven ve efllik eden sinirlerde tutulabildi¤i için
pananjitis olarak da ifade edilmektedir. Daha önceki y>llarda
da hastal>k belirtileri tan>mlanm>fl olmas>na karfl>n, 1908 de
Leo Buerger hastal>¤>n detayl> tan>m>n> yapm>fl ve sorunu ate-
rosklerozdan farkl>l>¤>n> vurgulamak için Tromboanjitis obli-
terans olarak ifade etmifltir (1).
etkileyen en önemli faktördür. Toplumda ki sigara kullan>m>
ile insidans>n>n iliflkili oldu¤u bilinmektedir. Temel olarak si-
gara içen toplumlarda görülmekle beraber, daha az s>kl>kla di-
¤er tütün kullan>m> flekilleri ile de geliflebilmektedir. Ülkemiz
için sa¤l>kl> bir veri yoktur. Ancak Japonya'da Buerger insi-
dans>n>n 5:100.000 oldu¤u bildirilmifltir (2). Buerger hastal>-
¤>n>n dünya genelinde prevalans>n>n 5-12:100.000 /y>l oldu¤u
tahmin edilmekle beraber, bu oran>n>n ülkemizinde içinde
bulundu¤u Akdeniz çevresi, Ortado¤u, Uzakdo¤u ülkelerinde
daha fazla oldu¤u bildirilmifltir (3). Tüm periferik arter has-
tal>klar> içinde Buerger hastal>¤>n>n oran> bulundu¤u ülkeye
göre farkl>l>klar göstermekte olup, bu oran %0.5 ile %16 gibi
çok de¤iflken aral>klarda yer alabilmektedir (3).
di¤er risk faktörleri ise düflük sosyoekonomik durum, beslen-
me bozukluklar>, kötü a¤>z hijyeni, ba¤>fl>kl>k sistemi bozuk-
luklar>d>r (3).
cak genetik etkenler, otoimmun mekanizma, hiperkoagülabi-
te gibi nedenlerin etiyolojide rol oynayabilece¤i ileri sürül-
müfltür. Tütünle iliflkili bilinmeyen bir antijenin immün sis-
temi uyard>¤>, T-hücre arac>l>kl> hücresel immunite ve B-
hücre ba¤lant>l> humöral immunitede aktivasyon oldu¤u be-
lirlenmifltir. Ayr>ca endotel hücrelerine karfl> antikorlar>n Bu-
erger hastalar>nda çok daha yüksek düzeylerde oldu¤u bilin-
mektedir. Özet olarak Buerger hastal>¤>n>n sigaran>n bir fle-
kilde rol ald>¤> endotele karfl> oto-immun bir mekanizman>n
Buerger hastalar>n>n %1'inde ailesel yatk>nl>¤>n belirlenmifl
olmas>, doku antijenlerinden HLA-B5, HLA-A9 ve HLA-
B54-MICA-1.4 yüksek miktarlarda belirlenmifl olmas> gene-
tik yatk>nl>¤>n da etiyolojide rol alabilece¤ine iflaret etmekte-
dir (3-5). Buerger hastalar>nda hiperkoagülabite yönünden
yap>lan karfl>laflt>rmal> araflt>rmalar>n sonuçlar> tart>flmal>d>r
(6). Ancak Buerger hastalar>nda homosistein düzeylerinin ve
antikardiolipin antikorlar>n>n yüksek oldu¤u da bildirilmifl-
tir.
Sonuçta bafllayan inflamasyon fibrozis ile sonuçlanarak da-
marda segmentler halinde kal>c> t>kan>kl>k geliflmektedir. Ge-
nel olarak Buerger hastal>¤>ndaki patolojinin 3 aflamada gelifl-
ti¤i kabul edilmektedir.
inflamatuvar hücrelerden ve dev hücrelerden zengin trom-
büs, intimada kal>nlaflma ve arter, ven ve sinir paketinide içe-
recek flekilde nötrofil infiltrasyonu dikkati çeker. Bunu taki-
ben geliflen subakut aflamada ise enflamatuvar trombüsün or-
ganizasyon ve rekanalizasyonu gerçekleflir. Bu aflamada elas-
tik laminada immungloblulin ve kompleman birikir. Kronik
aflamada ise trombüs organizasyonu tamamlan>r ve arter me-
dias>nda revaskülarizasyon, adventisya da yayg>n fibrozis gö-
ze çarpar. Bu aflama kollateral oluflumunda aktivasyon ile bir-
liktedir. Buerger hastal>¤>nda aterosklerozun tersine patolojik
süreç elastik laminay> geçmez ve damar>n di¤er katlar> pek et-
kilenmez (fiekil 1).
hastada ön kol arterlerinde de tutulum vard>r. Tek bafl>na üst
ekstremitede tutulum ancak %5 hastada görülür. Alt ekstre-
mitede en s>k tutulan arter anteriyor ve posteriyor tibial ar-
terdir. T>kan>kl>k oluflup semptomlar vermeye bafllad>¤>nda
sigara kesilirse olay>n ilerlemesi durur. Sigara kullan>m>na de-
vam edildi¤inde daha proksimal arterler örne¤in popliteal ve
femoral arterlerde de t>kan>kl>klar oluflmaya bafllar. T>kan>k-
l>klara ra¤men yayg>n kollateral oluflumu Buerger hastal>¤>n>n
tipik özelli¤idir. Beraberinde yüzeyel venlerde geliflen trom-
bozlar olabilir. Nadiren Buerger hastal>¤>nda viseral, renal,
koroner ve serebral arterlerde de tutulum olabilir (7,8).