background image
Özofagus perforasyonu acil ve hayat> tehdit eden çok ciddi bir
klinik durumdur (1,2). Tarihsel olarak bildirilen mortalite
oranlar> %6-65'dir (3).
Tan>sal araçlar, endoskopi, cerrahi teknikler,antibiyotikler
ve yo¤un bak>mdaki geliflmeler özofagus perforasyonlar>n>n
mortalite ve morbiditesinde düzelme sa¤lam>flt>r (4). Ancak
bu ilerlemelere karfl>n hala %20 civar>nda (%2-36) mortalite
bildirilmektedir (5).
Prognozda tan> ve tedavi için geçen süre çok önemli olsa
da perforasyonun etyolojisi ve yeri ile cerrah>n deneyimi de et-
kilidir (2,5,6,7).
ET
Özofagus perforasyonlar>n>n en s>k nedeni iyatrojeniktir; ar-
d>ndan spontan perforasyon, yabanc> cisim ve travma nede-
niyle oluflan perforasyonlar gelir (8,9).
Özofagus perforasyonlar>n>n
%70'ini iyatrojenik nedenler oluflturur. Bunlar>n ço¤u endos-
kopik giriflimlere ikincildir. Tan>sal özofagogastroduodenos-
kopide risk %0.3'tür. Krikofaringeus kas bölgesi özofagusun
en dar yeridir ve bu tip perforasyonlar>n ço¤u burada olur.
Bundan sonra torakoabdominal segment gelir. Terapötik en-
doskopik giriflimlerde risk artar;dilatasyonda %0.5, akalazya
için dilatasyonda %1.7, varis skleroterapisinde %1.6 ve stent
yerlefltiriminde %5-25 olarak bildirilmektedir (8).
Di¤er seyrek iyatrojenik nedenler Sengstaken-Blackmore
tüpü ve nazogastrik tüp konulmas>,zor endotrakeal entübas-
yon,komflu organ cerrahi giriflimleridir (tiroidektomi,akci¤er
rezeksiyonlar>, vagotomi,akalazya vb. gibi).
Spontan Perforasyon:
Özofagus perforasyonlar>n>n
~%15'ini oluflturur (2). Tamam>na yak>n> post-emetik (baro-
jenik)tir. Post-emetik perforasyon ilk defa 1724'de Dr. Her-
mann Boerhaave taraf>ndan, Hollandal> amiral Baron Von
Wassenaer'in otopsisinde tan>mlanm>flt>r (10). Bu nedenle
spontan özofagus perforasyonu Boerhaave Sendromu olarak
bilinmektedir. Kusma kar>n içi bas>nçta ani art>fl>na neden
olarak proksimal mide ve distal özofagusta afl>r> bir gerilmeye
neden olabilir. Bu gerginlik özofagogastrik bölgede çeflitli y>r-
t>lmalara yol açabilir. Y>rt>k mukoza ve submukoza seviyesin-
de ise üst gastrointestinal kanama nedenlerinden biri olan
Mallory-Weiss Sendromu oluflur. Y>rt>lma özofagus duvar>n>
tam kat tutarak perforasyona neden olursa Boerhaave Sendro-
mu ortaya ç>kar. Perforasyon genellikle özofagogastrik bilefl-
kenin hemen proksimalinde, distal özofagusun sol posterola-
teral duvar>nda ve longitüdinaldir. Nadiren kay>c> tipte hiatal
herni varl>¤>nda maksimal bas>nç herniye olmufl midede orta-
ya ç>kar ve perforasyon kardia bölgesinde olur.
Spontan perforasyonlar>n çok az bir k>sm> malign hasta-
l>klar veya distaldeki benign nitelikteki ülserlerin kendili¤in-
den perforasyonuyla olabilir (nonbarojenik).
Yabanc> Cisimler:
Nadir olan perforasyonlardand>r. Özofa-
gus perforasyonlar>n>n ortalama %7-8'ini olufltururlar. Perfo-
rasyon yabanc> cisimlerin en çok tak>ld>klar> yerlerde; servikal
bölgede krikofaringeal sfinkterin hemen alt>nda, arkus aorta
düzeyinde ve distal özofagusta kardian>n hemen üzerinde
olur. Yabanc> cisimle perforasyon direkt penetrasyondan çok
bas> nekrozuyla duvar>n inflamasyonu sonucu olmaktad>r.
Travma:
Penetran veya künt travma özofagus perforasyonla-
r>n>n %4-5 gibi çok az bir k>sm>n> oluflturur. Penetran trav-
malar>n ço¤u servikal özofagusta olur. Künt travmatik perfo-
rasyonlarda mekanizma özofagus lümen içi bas>nc>n>n h>zla
artmas>d>r. Bu, kar>n ve/veya toraksa d>fltan olan bas>nç ya da
direkt olarak bas>nçl> havan>n orofarinks ve özofagusa girifli ile
olabilir. Tan> genellikle erken konuldu¤u ve bu tip perforas-
yonlar>n ço¤u servikal bölgede oldu¤u için travmatik perfo-
rasyonlarda mortalite düflüktür.
PATOF
Özofagus perforasyonlar>n>n sonucu; lokalize veya yayg>n sü-
pürasyona yol açan,korozif sindirim s>v>s>, besin ve bakteri ile
periözofageal mesafenin kontaminasyonuna ba¤l>d>r. Perfo-
rasyonun anatomik yeri, gerek semptom ve bulgular>n ortaya
ç>kmas>nda gerekse tedavide önemlidir. Servikal perforasyon-
lar>n ço¤u posteriordad>r ve önce özofagus ile vertebra kor-
puslar> aras>nda yer alan retrovisseral bölge süpüre olur, son-
ra fasiyal düzlem boyunca mediastinuma yay>l>r. Servikal özo-
fagusun anterior duvar perforasyonu ile lateral faringeal bofl-
luk ve piriform fossay> içeren pretrakeal aral>¤a süpüre olur.
Üst 2/3 torakal özofagus sa¤ plevral kavite, alt 1/3 torakal özo-
fagus sol plevral kaviteye komfludur. Torakal özofagus perfo-
rasyonlar>nda mediastinal plevran>n kontaminasyonu ile bir-
likte komflu plevral bofllukta pnömo ve/veya hidrotoraks olu-
flabilir. Nadir olan intraabdominal özofagus perforasyonunda
peritonit ve intraabdominal abse oluflabilir.
Özofagus perforasyonunda, inflame komflu boflluklarda
s>v> sekestrasyonu sonucu hipovolemi ve enfeksiyona ba¤l>
septik flok oluflabilir. Ayr>ca s>v> birikimi ve perfore organdan
ç>kan hava normal kardiorespiratuar dinami¤i belirgin flekilde
etkileyebilir.
1241
100
BÖLÜM
Özofagus Perforasyonlar>
Dr. Zafer Öner, Dr. Yusuf Özo¤ul