background image
Ameliyat sonras> enfeksiyöz komplikasyonlar>n hastalar üze-
rinde önemli etkileri vard>r. Bundan dolay> bu enfeksiyonlar>n
önlenmesi önemlidir. Bugün cerrahi de genellikle tek doz an-
tibiyotik proflaksisi anestezi indüksiyonu ile uygulanmakta ve
enfeksiyon saptanmad>¤> sürece ameliyat sonras> antibiyotik
verilmemektedir. Profilaktik antibiyotik kullan>m>n>n 24 saat-
ten daha uzun süreli olmas> için hiç bir neden yoktur. Ateflin
nedeni saptanmadan, kültürler al>nmadan antibiyotik kullan>-
m>n>n yeri yoktur. Ameliyat sonras> enfeksiyonun önlenme-
sinde en etkili yol iyi bir cerrahi tekniktir.
Bu ilkelerin önemini vurgulamak için baz> hususlar>n tek-
rarlanmas>nda yarar vard>r. Arteriyel, venöz, uriner kateter-
lerde; intra-veya epikardial pacemaker tellerinde, trans-oral
veya nasal trakeal tüplerde, trakeostomi, mekanik ventilas-
yonda, intratorasik veya abdominal drenlerde, hemofiltras-
yon, kardiyak kateterizasyon veya torasentezde antibiyotik
profilaksisi yap>lmas>na gerek yoktur. Ameliyat sonras> enfek-
siyon önlenmesi cerrahi giriflim s>ras>nda iyi cerrahi tekni¤in
kullan>m> ile sa¤lan>r. Antibiyotik proflaksisi konusu cerrahi
de antibiyotik kullan>m> konusunda genifl olarak tart>fl>lm>flt>r.
ATEfi
Sistemik belirti olmaks>z>n ameliyat sonras> dönemde atefl s>k
bir bulgudur. Hafif fleklinde herhangi bir tan>sal de¤erlendir-
me veya tedavi gerektirmez. Ancak atefl ile birlikte progressif
sistemik belirtilerin olmas> ço¤u hastada önemli nedenlere
ikincildir.
Ameliyat sonras> ilk 48 saatte atelektazi ve pnömoni gibi
akci¤ere ait komplikasyonlara ba¤l> olabilece¤i gibi streptokok
veya klostridiyal yara enfeksiyonlar> ve septisemi en s>k enfek-
siyöz nedenlerdir. Ancak ilaç reaksiyonlar> veya tiroid krizi de
atefl nedeni olabilir.
48 saatin sonras>nda stafilokoksik yara enfeksiyonlar>,
pnömoni, septisemi, intravenöz kateter enfeksiyonlar>, anas-
tomoz kaçaklar> ve intraabdominal enfeksiyonlar en s>k atefl
nedenleridir. Fakat flebit, kolesistit, enterokolit ve menenjit
di¤er nedenler olarak say>labilir.
Atefl nedeni saptanam>yan ve intravenöz kateterlerin 48
saatten daha uzun tutuldu¤u durumlarda bu kateterler mutla-
ka de¤ifltirilmeli ve bu s>rada kateter uçlar>ndan kültür al>n-
mal>d>r. Venöz kateter enfeksiyonlar> s>k, ciddi ancak herza-
man önlenebilir özelliktedir. l>¤> 48 saatten
sonra giderek artar. Stafilokoklar en önemli etken olmalar>na
ra¤men gram negatif çomaklar ve genifl spektrumlu antibiyo-
tik kullan>m>nda fatal fungemiye yol açabilen Candida önem-
li sonuçlar do¤urabilir. Kateter ç>kar>lmas>ndan sonra ateflin
devam etmesi ve septiseminin katetere ikincil oldu¤unun dü-
flünülmesi durumunda antibiyotik tedavisi gereklidir. Bu du-
rumda tedavi birinci kuflak sefalosporin veya ampisillin içer-
melidir. Metisilline dirençli stafilokoklara o klinikte s>k rastla-
n>yorsa intravenöz vankomisin tercih edilmelidir.
YARA
Özellikle ameliyattan sonraki ilk 48 saatte ateflin varl>¤> veya
hastan>n genel durumundaki bozulma yaran>n enfeksiyon aç>-
s>ndan gözden geçirilmesini gerektirir. Alç> veya büyük pan-
suman ile kapal> olan yaralar>n bu aç>dan gözden kaç>r>lma-
mas> gerekir.
Center for Disease Control (CDC) taraf>ndan cerrahi alan
enfeksiyonlar> teriminin yara enfeksiyonlar> terimi yerine kul-
lan>lmas> önerisi tan>mlama aç>s>ndan daha uygun görülmek-
tedir. CDC taraf>ndan önerilen bu s>n>fland>rmaya göre cerra-
hi alan enfeksiyonlar> insizyonel; yüzeyel ya da derin ve or-
gan/boflluk enfeksiyonlar> olmak üzere üç gruba ayr>l>r. Cerra-
hi alan enfeksiyonlar>n>n %67'si insizyonel, %33'ü ise or-
gan/boflluk enfeksiyonlar> fleklindedir (fiekil 1). Cerrahi alan
enfeksiyonlar>n>n tan>mlar> Tablo 1'de verilmifltir. Tablodan
görüldü¤ü gibi tan>mlar enfeksiyonun cerrahi alandaki derin-
li¤ine göre yap>lmaktad>r. dikifl apseleri, epizyotomi ile yan>k
alan> enfeksiyonlar> cerrahi alan enfeksiyonlar> olarak kabul
edilmemektedir.
Ameliyat sonras> ilk 48 saatte ortaya ç>kan ve h>zla ilerli-
yen enfeksiyonlar>n aksi ispat edilene kadar grup A hemolitik
streptokoklara ikincil olduklar> kabul edilmelidir. Vezikül ve
bül oluflmas> en belirgin özellikleridir. Yara enfeksiyonu varl>-
¤>nda nab>z yükselmesi ve hastan>n apatik olmas> "clostridia"
enfeksiyonunu düflündürmelidir. Ödem ve beyaz-kahveren-
gimsi bir ak>nt> genellikle vard>r. Nekrotizan fasiitis hemolitik
streptokok ve/veya stafilokoklar ile anaeroblar>n birlikte ol-
mas> sonucu ortaya ç>kar ve deri alt>nda nekroz belirgindir.
Her üç türdeki enfeksiyonlarda deri alt> amfizemi vard>r.
Gram boyas> ile etken saptanabilir. Bu tür enfeksiyonlarda pe-
nisillin tedavide tercih edilmelidir. Aktif gazl> gangren veya
deri alt> nekrozu varl>¤>nda debridman yap>lmas> mutlak ge-
reklidir. Hiçbir tedavinin cerrahi debridman>n yerini tutabil-
di¤i gösterilememifltir; ancak ameliyat sonras> sellülit veya eri-
zipelde antibiyotik tedavisi yeterlidir.
329
28
BÖLÜM
Ameliyat Sonras>
Enfeksiyonlar
Dr. Stephanos Gerolulanos