background image
Tiroid bezinin cerrahi tedavi gerektirebilen hastal>klar>ndan
birisi olan hipertiroidizm tedavi edilmedi¤i durumlarda meta-
bolik istenmeyen olaylara yol açmaktad>r. Hipertiroidi tiroid
bezine ait nedenlerden ötürü ortaya ç>kan tirotoksikozis du-
rumudur. Bezin T
3
ve T
4
hormonlar>n> normalden fazla ola-
rak ortama salg>lanmas> ile oluflur. En s>kl>kla ya tiroid bezinin
kontrol d>fl> afl>r> hormon üretmesi (Graves hastal>¤> ve toksik
nodüler guatr) ile ya da tiroidin içerisinde üretilerek depo
edilmifl hormonlar>n foliküler hücrelerin destrüksiyonu (ti-
roidit) ile ortama h>zl> bir flekilde geçici olarak sal>nmas> ile
ortaya ç>kmaktad>r. Bunlar>n d>fl>nda çok nadir olarak görülen
iyot ile indüklenen hipertiroidizm (Jod-Basedow hastal>¤>),
TSH salg>layan hipofiz tümörü ve insan koryonik gonadotro-
pini (layan koryokarsinomun tiroid bezinden afl>r>
tiroid hormonu salg>lanmas> ile hipertiroidi olabilmektedir.
Amiyodaron ile indüklenen tiroidit de bir baflka hipertiroidi
nedenidir. Yüzde 37'si iyottan oluflan amiyodaron preperat>
ritm bozuklu¤u olan hastalarda anti-aritmik olarak kullan>l-
maktad>r. Burada hipertiroidi iki farkl> mekanizma ile ortaya
ç>kabilmektedir; a. tip I ve b. tip II. Tip I nodüler guatr>n en-
demik oldu¤u toplumlarda Jod-Basedow tarz> iyot ile indük-
lenmifl olarak ortaya ç>kmaktad>r. Tip II ise amiyodaron ile in-
düklenen otoimmün tiroidit fleklindedir. Bu durum daha çok
iyot al>m> yeterli olan toplumlarda görülmektedir. Metastatik
foliküler tiroid kanseri ve struma ovari (tiroid dokusu içeren
over teratomu) ise ektopik tiroid ve tiroid benzeri dokulardan
afl>r> tiroid hormonu salg>lanmas> ile karakterizedir. Son ola-
rak bir di¤er hipertiroidi nedeni ise fazladan / gereksiz tiroid
hormon preparat> kullanmakt>r. Bu durum tiroid bezinden
hormon sal>n>m> ile karakterize olmamakla birlikte hipertiroi-
di nedenleri aras>nda gösterilmektedir (1,2).
Tiroid bezinden ya da ektopik tiroid dokular>ndan kay-
naklanan hipertiroidizm durumlar>nda üç tip tedavi flekli uy-
gulanabilmektedir. Bunlar; a. anti-tiroid ilaç (AT<), b. radyo-
aktif iyot (RA<) tedavisi ve c. tiroidektomidir (1,3).
Yukar>da bahsi geçen nedenlerden cerrahi tedavinin seçe-
nekler aras>nda olmad>¤> durumlar tiroiditler, fazladan tiroid
hormonunun d>flar>dan al>nmas> ve iyot ile indüklenen Jod-
Basedow
hastal>¤>d>r. Bunlar>n tedavisi medikal yöntemlerle
yap>lmaktad>r. Bunlar>n d>fl>nda afl>r> hormon üretimine yol
açan koryokarsinomlar>n tedavisi tümörün eksize edilmesi
fleklindedir. Struma ovari ve metastatik foliküler kanser gibi
ektopik hipertiroidi nedenleri de ya radyoaktif iyod tedavisi ya
da bulunduklar> yerden cerrahi olarak eksize edilmeleri ile ya-
p>lmaktad>r. Tip I amiyodaron ile indüklenen tiroiditte tedavi
antitiroid ilaçlar iledir. Ancak baz> dirençli durumlarda total
tiroidektomi gerekebilmektedir. Tip II de ise tedavi immün-
supresif ajanlar>n kullan>lmas> ile yap>l>r (1,3).
Graves (diffüz toksik guatr) hastal>¤> ve toksik (soliter ya da
çoklu) nodüler guatr ise cerrahi ile tedavi edilebilir hipertiroi-
di nedenlerinin en bafllar>nda yer almaktad>r. Ancak bu hasta-
l>klar>n da tek tedavi seçene¤i tiroidektomi de¤ildir (1,3,4).
Tedavinin Genel Amaçlar>
Neden ne olursa olsun, tedavinin temel amac> hastalar>n nor-
mal tiroid fonksiyonuna sahip olmalar>n>n (ötiroidizm) sa¤-
lanmas>d>r. Ancak bu ço¤u zaman elde edilen bir sonuç de¤il-
dir. Hangi tedavi yöntemi uygulan>rsa uygulans>n tedavi son-
ras>nda hastalar hipotiroidik olabildikleri gibi hipertiroidinin
nüksü de geliflebilmektedir. Kullan>lan yönteme göre bunlar>n
oran> de¤ifliklik göstermektedir. Ancak tedavinin kesin amac>
hipertiroidizmi düzeltmek ise o zaman hipotiroidizm isten-
meyen bir sonuç olmaktan ç>kmaktad>r. Yani hangi tedavi uy-
gulan>rsa uygulans>n sonucunda hipotiroidi kabul edilebilir
bir durum olarak alg>lanmaktad>r. Öte yandan tüm tedavi
yöntemleri için geçerli en önemli beklenti olabildi¤ince düflük
oranda tedaviye ikincil komplikasyon (ilaç toksikasyonu, in-
tolerans, siyaladenit, boyun hassasiyeti, tiroidit, reküren sinir
paralizisi, hipokalsemi, kanama, oftalmopatinin ilerlemesi, ti-
roid f>rt>nas> v.b.) geliflmesidir (1,3).
Tedavi seçenekleri aras>nda yer alan anti-tiroid ilaçlar>n
her iki hastal>¤>n tedavisinde de yeri vard>r. Anti-tiroid ilaçla-
ra Graves hastal>¤>n>n birinci basamak tedavisinde s>kl>kla uy-
gulanmaktad>r. Hastal>¤>n direnç göstermesinde ya da nüks
etmesinde hastay> ikinci basamak tedavilerden birine haz>rla-
mak amac> ile de (ötiroidik hale getirmek için) k>sa süreli ve-
rilebilmektedir. Toksik nodüler guatrda ise anti-tiroid ilaçla-
r>n birinci basamak tedavide yeri yoktur. Ancak di¤er tedavi-
lerin uygulanamayaca¤> kadar düflkün ya da di¤er tedavileri
kabul etmeyen hastalarda tedavi amaçl> uzun süre ile verilebil-
mektedir. Bu hastal>kta da anti-tiroid ilaçlar as>l olarak hasta-
n>n radyoaktif iyot tedavisi veya cerrahi tedaviye haz>rlanmas>
amac> ile verilmektedir (1,3,5).
GRAVES HASTALI/I (D
TOKS
Hipertiroidinin en s>k nedenlerinden birisi otoimmün bir
hastal>k olan diffüz toksik (Graves hastal>¤>) guatrd>r. TSH re-
septörlerine karfl> geliflen otoantikorlar>n hastal>¤>n etyopato-
1889
170
BÖLÜM
Hipertiroidi ve Cerrahi
Dr. Bahad>r M. Güllüo¤lu