lan>labilen, aralar>nda geçiflkenlik olan iki sözcüktür. Asl>nda
ayn> anlamda de¤ildirler. Ahlak insan iliflkilerini düzenlemeye
yöneliktir. Olgusal ve tarihsel oldu¤u kadar göreceli ve de¤ifl-
kendir. Etik ise ahlak üzerine düflünme etkinli¤idir. Etik, bir
ahlak gelifltirme ya da ahlaka uygun davran>lmas>n> ö¤ütleme
de¤il ahlaka yönelen bir felsefe disiplini olarak olgular>n ah-
laksal ba¤lant>lar> üzerinde genel görüfl verir.
l> de¤erler kümesi içindeki insan, özgür seçimlerini bir evren-
sel ahlak yasas> uyar>nca yapabilir mi? Temel soru budur. Bu
ba¤lamda etik, do¤ruda durman>n felsefesidir.
en eski mesleklerinden biridir. Ortaça¤da üç temel meslek
grubu vard>: Din adamlar> evren (makrokozmos), hakimler
toplum (mezokozmos) ve hekimler insan vücudu (mikrokoz-
mos) üzerindeki gücü temsil ediyorlard>. Bu yüzden ortaça¤
üniversiteleri yaln>zca üç temel bilim dal>na sahipti; teoloji,
hukuk ve t>p. Etik kuflkusuz bu meslekler ve di¤erleri için de
söz konusudur. Ancak t>pta insan>n ruhsal ve bedensel bütün-
lü¤üne do¤rudan müdehale oldu¤u için t>p eti¤i ikibin y>ld>r
tart>fl>lagelmifltir.
t>p eti¤ine uygun davranmas> çok boyutlu düflünmesini ve çok
duyarl> olmas>n> gerektirir; zor bir ifltir. Göstermelik, yal>n kat
bir kavram de¤il, her gün yaflan>lan ve her gün bafl edilmesi
gereken bir gerilim alan>d>r.
s>, teknolojinin h>zla geliflmi ve kullan>m>n>n artmas>, hasta-
hekim iliflkilerinde eflitli¤in artmas> ve hizmet sunumunda de-
¤iflik organizasyonlar>n ortaya ç>kmas>d>r.
t>p eti¤ini ve cerrahi giriflim boyutunda özelleflen konular>
kapsar. Bu bölümde iyi hekimlik kavram>n>n evrensel ilkeleri
gözden geçirilecek ve özellikle cerrahlar için önemli olan ay-
d>nlat>lm>fl onam, mahremiyet/gizlilik, HIV ve AIDS gibi ko-
nular>n etik yönleri tart>fl>lacakt>r.
olan sosyal konumundan günümüzde iyi hekimlik, güvene ve
di¤er bir birey üzerinde s>n>rs>z güç kullanabilmesi ahlaki ola-
rak kabul edilemez bir durumdur. Bu anlamda cerrah, hasta-
n>n sorunu nedeniyle zaafiyet içinde veya savunmas>z bir du-
rumda olabilece¤ini anlam>fl olmal>d>r.
den- önce hekim ve hasta aras>nda güven ve gizlili¤e dayanan
sa¤lam bir iliflki kurulmufl olmal>d>r. Bir çok etik sorunun ön-
lenmesi veya giderilmesi öncelikle böyle bir iliflkinin kurula-
bilmesine ba¤l>d>r. Cerrah>n mesleki görevini baflar>yla uygu-
layabilmesi için hasta haklar>n> anlam>fl olmas> gerekir; hasta-
lar>n bedenlerine ve geleceklerine ait kararlar> alma haklar>
vard>r. Bu yüzden cerrah>n temel sorumlulu¤u, hastas>yla cer-
rahi giriflim öncesinde dürüst, duyarl> ve gerçekçi bir iletiflim
kurmas>d>r. Cerrah moral de¤erler aç>s>ndan kendisine, bir
yak>n>na veya arkadafl>na benzer bir durumda nas>l davran>l-
mas>n> istiyorsa hastas>na da öyle davranmal>d>r.
liflmesini sa¤layan kilometre tafllar> Tablo 1'de verilmifltir.
iliflkileri ile araflt>rma ve yay>n eti¤idir. Bu alanlarda etik kural-
lar ayn> ilkeler içerisinde de¤erlendirilmelidir, ancak bu iliflki-
lerle ilgili olarak hekimlerin, hastalar>n, sa¤l>k çal>flanlar>n>n
ve endüstrinin sorumluluklar> vard>r. Bu ilkelerin temel ama-
c> hasta bak>m kalitesini artt>rmakt>r. Gerek hekimin, gerekse
hastan>n birçok seçene¤i olan bir ortamda ne yap>lmas> gerek-
ti¤i iyi hekimlik kavram> içinde etik ilkeler dikkate al>nmas>