bölgeye transfer edilen enerjinin miktar>na göre basit yumu-
flak doku travmas>ndan omurga k>r>klar>na ve omurilik kesile-
rine kadar uzanan genifl bir yelpazede görülür. Spinal travma-
lar>n görülme s>kl>¤> milyonda 15-40 kifli/y>l'd>r. Bunlar>n yak-
lafl>k %25'inin hastaneye ulaflamadan, %8,3'ünün de hastane-
de tedavi s>ras>nda öldü¤ü bilinmektedir. Hastalar>n demog-
rafik özelliklerine bak>ld>¤>nda 15-35 yafl grubu erkeklerin ka-
d>nlardan daha fazla travmaya maruz kald>klar> görülür (Tab-
lo 1). Travman>n etiyolojisinde ilk s>ray> motorlu araç kazala-
r> al>rken bunu ifl kazalar>, spor yaralanmalar>, düflmeler ve
fliddet olaylar> izlemektedir (1) (Tablo 2).
va yolunun aç>kl>¤>, solunumu, dolafl>m> kontrol edilmeli ve
uygun resusitasyon yap>lmal>d>r. Bu bafllang>ç resusitasyonu
ve hayat> primer tehdit eden yaralanmalar>n acil tedavisini ta-
kiben spinal travmaya yönelik tan> ve tedavi ifllemlerine geçi-
lebilir (2).
kadar önemli bir ifllemdir. Bu amaçla spinal travma flüphesi
olan hastalar omurga kolonunu hareket etmeyecek flekilde
destekleyen korseler ve spinal travmal> hastalar> tafl>mak için
haz>rlanm>fl özel sedyeler ile tafl>nmal>d>r.
sunda yeterli e¤itimi olmayan sa¤l>k personeli taraf>ndan rad-
yolojik tetkikler veya t>bbi giriflimler yap>l>rken spinal travma
görülebilir. Özellikle bilinç düzeyi konfüze olan veya bilinci
kapal> hastalarda daha fazla olmak üzere bu tür, geri dönüflü
ço¤u kez imkans>z yaralanmalar>n oldu¤u bilinmektedir. Yük-
sekten düflme, yüzde veya baflta yaralanma ve büyük trafik ka-
zalar> spinal yaralanma riskinin yüksek oldu¤u durumlard>r.
Bu tip hastalarda e¤er bilinç düzeyleri uygunsa boyun veya s>rt
a¤r>s>, his kayb>, kuvvetsizlik olup olmad>¤> ve idrar>n> hisse-
dip edemedi¤i ile istemli olarak idrar yap>p yapamad>¤> sorul-
mal>d>r. Daha sonra hastalar>n fazla hareket ettirilmeden fizik
ve nörolojik muayeneleri yap>lmal> ve yaflamsal bulgular> göz-
den geçirilmelidir. Hasta de¤erlendirilirken inspeksiyonla bir-
likte tam bir sistemik ve nörolojik muayene flartt>r. Yüz bölge-
sinde ve skalpte görülen ciddi ekimoz, kontüzyon veya lase-
rasyonlar bir servikal travma olas>l>¤>n> hemen akla getirmeli-
dir. Benzer flekilde abdominal bölgede görülen otomobil em-
niyet kemerinin neden oldu¤u bir ekimoz spinal yaralanma-
n>n habercisi olabilir. Spinal bölge üzerindeki abrazyon, lase-
rasyon, deformite ve a¤r>n>n oldu¤u bölgeler oksipital bölge-
den koksiks'e kadar dikkatli bir flekilde muayene edilmeli ve
daha sonra nörolojik muayeneye geçilmelidir (2,3). Nörolojik
muayenenin ard>ndan servikal ve yan torakolomber grafiler
çekilip spinal travma yönünden de¤erlendirilmelidir. Yan ser-
vikal grafilerde C7-T1 aras>atifn> gösterebilmek özellikle önem
tafl>r. Bu amaçla gerekirse kollardan çekilerek veya yüzücü po-
zisyonunda grafiler çekilmelidir (fiekil 1A, B). E¤er C7-T1 ara-
s>n> tüm çabalara ra¤men göstermek mümkün olmuyorsa ser-
vikal bölgenin bilgisayarl> tomografisi çekilerek kemik hasar
olup olmad>¤> saptanmal>d>r. Ayr>ca üst servikal bölgenin rad-
yolojik olarak incelenmesi hayati önem tafl>r. Bu nedenle has-
talarda a¤>z aç>k odontoid grafisi çekilmeli ve odontoid ç>k>n-
t>, atlas vertebra, C2 vertebra korpusu ve tüm bu yap>lar ara-
s>ndaki iliflkiler titiz bir flekilde de¤erlendirilmelidir. Yumuflak
dokular ve omurilikteki hasar>n derecesi gösteren en iyi tetkik
MR'd>r. Bu nedenle omurilik hasar> olan veya yumuflak doku-
lar>n ve ligamentlerin travma sonras>ndaki durumunu gör-
mek gereken hastalarda acil servisteyken spinal MR çekilmesi
Hastalar>n Yafl Gruplar>na Göre
Da¤>l>m>
11-20
21-30
31-40
41-50
51-60
> 60
TOPLAM
20
25
15
10
10
10
100
Sebepleri
Spor yaralanmalar>
Düflme
fiiddet olaylar>
10-25
10-25
20
10-25