background image
Akut pelvik a¤r>, bayanlar>n acil servise baflvuru nedenleri
aras>nda %20 oran>nda yer al>r. Erkeklerde ise abdominal a¤r> ile
baflvuru s>kl>¤> %9'dur. Bu da akut kar>n etiyolojisinde jinekolo-
jik nedenlerin önemini hat>rlatmaktad>r (1). Akut kar>n a¤r>s>
nedenlerini jinekolojik nedenler ve jinekolojik olmayan neden-
ler olarak s>n>fland>rmak mümkündür (Tablo 1).
Ancak jinekolojik nedenler d>fl>ndaki tan>lar gebelikte de
rastlanmas> nedeniyle baz>lar> bu bölümde konu edilecektir.
Gebelikte rastlanan akut kar>n, kad>n hastal>klar> ve do¤um,
dâhiliye ve genel cerrahi uzmanlar>n> ilgilendirmektedir.
Gebelik nedeniyle ortaya ç>kan maternal fizyolojik ve
anatomik de¤ifliklikler hastan>n semptomlar>n>, belirtilerini ve
laboratuar de¤erlerini normalden farkl> k>lar. Akut kar>n
nedenlerinin bir ço¤u uygun ve zamanda tedavi edilmezse
annenin ve fetusun hayat>n> tehdit edebilir. Gebelikte daha
s>kl>kla beraber seyredebilen akut apandisit, kolelitiazis ve
kolesistit, akut pankreatit ve peptik ülser bu bölümde
anlat>lacakt>r.
AKUT APAND
Gebelikte akut kar>na neden olan en s>k iki hastal>k apandisit
ve kolesistittir. Abdominal cerrahiye gebelikte %0,2 oran>nda
ihtiyaç duyulmaktad>r (2). Gebelikle beraber akut apandisitin
izlenme oranlar> gebe olmayanlarla ayn>d>r ve 1/1400-
6600'dür.
ndan seri baryum
muayeneleri ile gebelikte apandiksin progresif olarak yukar>ya
do¤ru yer de¤ifltirdi¤i gösterilmifltir. O zamanda beri kabul
edilen görüfl gebelikte akut apandisite ba¤l> a¤r>n>n yukar>
do¤ru yer de¤ifltirdi¤idir. Ancak baz> yay>nlarda da apandiksin
minimal yer de¤ifltirdi¤i ve gebelikten ba¤>ms>z olarak a¤r>n>n
sa¤ alt kadranda hissedildi¤i belirtilmektedir (3). Gebelikte
özellikle 3. trimesterde akut apandisitin erken tan>s> fetal mor-
talite ve morbidite aç>s>ndan önem kazanmaktad>r (4) Ancak
gebelikte akut apandisit tan>s>nda gecikebilmektedir. Çünkü
gebelikte gastrointestinal semptomlar s>k izlenir bununla be-
raber muayene ve laboratuar çal>flmalar> tan>sal anlamda zor-
luk gösterir (5). Ameliyat öncesi do¤ru tan> konulmas> ancak
%50-75 hastada mümkün olmaktad>r (6,7).
Tan>sal gecikmeler ve zorluklar nedeniyle gebelikte apen-
diks perforasyonu normal populasyona göre daha yüksektir.
Bu oran %25 ile %40 aras>nda de¤iflmektedir (7,8).
Apandisitte e¤er perforasyon yok ise fetal kay>p oran> %7-
10 iken, perforasyon durumunda %24'e yükselmektedir (8).
Apandisit gebelikte genelde kendini klasik klinik bulgula-
r>yla gösterir. Bulant>, kusma, halsizlik ve sa¤ alt kadrana loka-
lize a¤r> olur. Defans ve rebound s>kl>kla bulunur. Atefl ve lö-
kositoz efllik edebilmektedir. Ancak gebelikte bulant>, kusma
ve halsizlik s>k rastlanan bir bulgudur. Tan>sal do¤rulu¤u ar-
t>rmak için ultrasonografi (USG), magnetik rezonans görün-
tüleme (MRG) ve bilgisayarl> tomografi (BT) bu amaçla kul-
lan>lan yöntemlerdir. lmas> gereken
yöntem ultrasonografidir (4,9). Ancak USG'nin yapan>n de-
1760
157
BÖLÜM
Akut Kar>n:
Jinekolojik Nedenler
Dr. Ali Ayhan, Dr. Cem Baykal, Dr. Güldeniz Desteli, Dr. Halis Özdemir
TABLO 1.
Akut Kar>n A¤r>s> Nedenleri
Jinekolojik nedenler
Pelvik inflamautar hastal>k ve tuboovaryan abse
Ovaryan neoplazinin torsiyonu, rüptürü veya hemorajisi,
normal veya anormal tuplerin ve overlerin torsiyonu
Uterin leiomyomlar>n dejenereasyonu veya torsiyonu
Endometriosiz , özellikle endometrioma rüptürü.
Dismenore
Gonadotropin tedavisi alan hastalarda ovaryan
hiperstimülasyon
Ektopik gebelik, heterotropik gebelik
Abortus
Obstetrik nedenler
Do¤um eylemi
Uterin ruptür
Plasenta dekolman>
Postpartum endometritis
Ovaryan ven trombozu, septik pelvik tromboflebit
Simfizis pubis diastaz>
Jinekolojik olmayan nedenler
Üst abdominal kaynakl> a¤r>lar
Bilier hastal>klar
Akut pankreatit
Dispepsi
Pnömoni
Myokard enfarktüsü
Splenik enfarkt veya abse
Alt abdominal kaynakl> a¤r>lar
Akut apandisit
Divertüküler hastal>k
Böbrek tafl>
Mesane globu
Diffüz abdominal a¤r>lar
Mesenterik iskemi veya enfarkt
Anevrizma rüptürü
Peritonit
Hemofili
Orak hücreli anemi
HIV enfeksiyonu
Nadir di¤er nedenler