görülenleri hepatoma (hepatoselüler karsinoma, HCC) ve ko-
lanjiyosellüler karsinomad>r. Bu bölümde a¤>rl>kl> olarak bu
iki tümör ele al>nacakt>r. Öte yandan daha nadir olarak görü-
len çok farkl> tiplerde tümörlerin oldu¤u da ak>ldan ç>kar>l-
mamal>d>r (Tablo 1). Kombine hepatosellüler kolanjiyo karsi-
noma, adenoskuamöz karsinoma ve daha nadir olarak da saf-
ra kanal>n>n skuamöz karsinomas>, tafll> yüzük hücreli ve un-
diferensiye kanserler de bu grupta bulunurlar. Safra kanal>n>n
kistadenokanserleri çok nadir görülür ve hemen daima kista-
denomlardan kaynaklan>r. Literatürdeki veriler bu nadir gö-
rülen tümörlerin tedavisi ile ilgili kesin yorumlar yapmak için
yeterli de¤ildir. Bununla birlikte, afla¤>da bahsedilen genel il-
keler aynen geçerlidir ve uygun olan her durumda tam cerra-
hi rezeksiyon yap>lmal>d>r (1,2).
malign tümörlerinden biridir. S>kl>¤> co¤rafik olarak farkl>l>k-
lar gösterir ve Asya ve Afrika'n>n baz> bölümlerinde insidans
y>lda 100/100.000 iken
yonunun yayg>nl>¤>n>n artmas> sonucu, s>kl>¤> giderek art-
maktad>r ve y>lda yaklafl>k 16.000 kiflinin HCC'den öldü¤ü
tahmin edilmektedir. Hastalar>n ço¤unlu¤unda, HCC hepatit
B ve C zemininde fibrozis ve sirozun ard>ndan geliflir. Bu du-
rum ço¤u hastada tedaviyi sorunlu hale getirir. Ek olarak, sa¤
kal>m karaci¤er hastal>¤>n>n fliddeti ile de do¤rudan iliflkili ol-
du¤undan bu hastalarda tedavinin etkinli¤ini de¤erlendirmek
gelime riski en yüksektir. Elbetteki hepatosellüler karsinom
olan hastalar>n tamam>nda siroz ya da belirgin bir risk faktö-
rü yoktur. Bu durumdaki hastalar genellikle sporadik hastalar
olarak adland>r>l>r ve yap>lan araflt>rmalar bazen heterozigot
a-1 antitripsin eksikli¤i oldu¤unu gösterebilir. Bu hastalar, -
geride kalan karaci¤er dokusu göreceli olarak normal oldu¤u
için- s>kl>kla cerrahi rezeksiyonla tedavi edilirler.
karsinoma ait semptomlar genellikle non-spesifiktir. Tan> ko-
nuldu¤unda bir ço¤u ya ileri evrededir ya da çok büyüktür.
Ancak ultrasonografinin yayg>n olarak kullan>l>fl> ile, erken
dönemde tan> konulan fokal karaci¤er lezyonu say>s> artm>fl ve
bunlardan bir k>sm>n>n ileri tetkiklerle hepatosellüler karsi-
nom oldu¤u anlafl>lm>flt>r. Karaci¤er hastal>¤> olan hastalarda
genellikle ultrasonografi ve alfa-fetoprotein (AFP) ölçümleri
kullan>larak düzenli izlem yap>l>r (4,5). Hepatoselüler karsi-
nomlu hastalar>n %30'unda AFP artm>flt>r. Görüntüleme
yöntemleri ile karaci¤erde hepatosellüler karsinom olacak bir
lezyonun saptanm>fl olmas> ve beraberinde de AFP yüksekli¤i
hemen daima tan>sal bir bulgudur. Bununla birlikte, karaci¤er
hastal>¤> olan hastalar>n bir ço¤unda AFP düzeylerinin zaten
az da olsa yüksek olmas> nedeniyle, sabit bir de¤erden çok, bu
düzeyden daha yukar>ya olan sapmalar tan> için de¤erlidir.
rak birçok merkez, büyük HCC'ler, multinodüler HCC'ler,
portal veya hepatik ven tutulumu gösteren HCC'ler gibi unre-
zektabl kabul edilen tümörleri de kapsayacak flekilde rezeksi-
yon kriterlerini geniflletmektedir. Buna paralel olarak intrahe-
patik nükslerin cerrahi tedavisi giderek artmaktad>r (6).
nans gibi çeflitli görüntüleme yöntemleri kullan>l>rsa da alt>n
standart halen lipiodollü tomografilerdir (fiekil 1). Lipiodol,
gelincik çekirde¤i ya¤>n>n iodine edilmifl bir türevidir ve hepa-
tosellüler karsinom taraf>ndan seçici olarak tutulur (7). Özel-
likle araflt>r>lan fokal lezyona ilave olarak karaci¤er hastal>¤> da
olan kiflilerde olas> multisentrik tümör odaklar>n>n da saptan-
mas>nda etkilidir. Bu durumda transplantasyondan olmasa da
rezeksiyon cerrahisinden vazgeçilmelidir.
Karaci¤er Tümörleri
Fibro-lameller
Hepatoblastoma
Kombine hepato kolanjiyoselüller karsinoma
Kistadenokarsinom
Epiteloid (hemanjiyo-endotelyoma)