taraf>ndan gerçeklefltirildi ve 1992 y>l>nda yay>nland>. Görün-
tüleme yöntemlerinin yayg>n olarak kullan>lmas> ile insidental
adrenal kitlelerin belirlenme s>kl>¤>ndaki art>fl, laparoskopik
adrenalektomi serilerinin ço¤almas>na neden olmufltur. Son
10 y>lda laparoskopik adrenalektomi tüm dünyada adrenal
kitlelere cerrahi yaklafl>mda yayg>n olarak kabul görmekle bir-
likte, özellikle büyük kitlelerin ve kanserlerin laparoskopik
yöntemle ç>kar>lmas> konusunda tart>flmalar sürmektedir.
reksinimi, hastanede yat>fl süresi, iyileflme süresi ve ameliyat
sonras> komplikasyonlar yönünden aç>k adrenalektomiden
üstün oldu¤u kabul edilmektedir (2-6). Özellikle Cushing
sendromunda uygulanan aç>k cerrahide, hastalar>n obezitesi,
efllik eden patolojileri, kardiyovasküler risklerin yüksek olma-
s> nedeniyle, ameliyat sonras> mobidite oran> %40, mortalite
oran> %5 olarak bildirilmektedir (4,7,8). Laparoskopik yakla-
fl>mda komplikasyon oran>n>n %15'e geriledi¤i dikkati çek-
mektedir (9).
ri incelemifllerdir. PubMed taramas> sonucunda bulunan, ka-
n>t düzeyi 3 ve 4 olan 20 adet vaka-kontrol çal>flmas> irdelene-
rek, laparoskopik adrenalektominin aç>k adrenalektomiyle
karfl>laflt>r>lmas>nda morbidite oran>n>n daha düflük oldu¤u
vurgulanm>flt>r (7).
(BT) veya magnetik rezonans (MR) görüntüleme sonucu sap-
tanan adrenal kitlelerde en s>k adenomlara rastlanmaktad>r ve
bu adenomlar>n %60-70'i nonfonksiyoneldir. Barzon ve
ark'n>n (10) 202 hastadan oluflan adrenal insidentaloma seri-
sinde adenomlar %21 oran>nda bildirilirken, Montero ve ark
(11) 1004 olgudan oluflan seride %52, Kasperlik-Za1uska ve
ark. (12) 1444 olgudan oluflan seride %87 olarak vermektedir.
Adrenal insidentaloma serilerinde adenomlar>n d>fl>nda karfl>-
lafl>lan kitleler nodüler hiperplazi, karsinom, metastatik karsi-
nom, myelolipom, lipom, lenfoma, hemanjiom, anjiomyeloli-
pom, kist, psödokistlerdir. Bunlar>n d>fl>nda medulla kaynakl>
lezyonlar ise feokromositoma, ganglionörom, ganglionörob-
lastom, nöroblastomlard>r (10-13).
zaman, kitle çap> ve görüntüleme yöntemlerindeki özellikleri-
ne göre karar verilir. Dört cm'den küçük kitlelerin radyolojik
özellikleri maligniteyi düflündürmüyorsa izlenir. Her y>l gö-
rüntüleme ve hormon tetkiki tekrarlan>r. Hormon tetkikleri-
nin tekrar>na 3 y>l devam edilir. Alt> cm'in üzerindeki kitleler-
de %25 oran>nda malignite potansiyeli oldu¤u için tedavi cer-
rahidir. Kitle çap> 4-6 cm aras>ndaysa radyolojik bulgularla
de¤erlendirilir. Benign adenom tan>s> kesin olarak konulam>-
yorsa cerrahi uygulan>r (13-17).
%70'i fonksiyonel adenomlard>r. 2565 adrenalektominin in-
celendi¤i bir çal>flmada ameliyat endikasyonlar>; %32 Conn
sendromu, %18 Cushing sendromu, %17 feokromositoma,
%17 nonfonksiyonel adenomdur (9). Klini¤imizde transab-
dominal yöntemle gerçeklefltirilen 140 laparoskopik adrena-
lektominin %9'unu Conn sendromu oluflturmaktad>r. Ülke-
mizde Conn sendromu tan>s>n>n az olmas>n>n en önemli ne-
denlerinden biri, insidental adrenal kitlelerde renin/aldoste-
ron oran>n>n rutin olarak bak>lmamas>d>r.
netik rezonans görüntüleme ile yap>l>r. Kitlenin boyutunun
büyüklü¤ü, s>n>rlar>n>n düzensizli¤i, çevre doku ve organlara
lokal invazyonu veya uzak metastaz saptanmas>, kitlenin ma-
lign oldu¤unun göstergesidir (fiekil 1).
düflük olmas> lipid içeri¤inin yüksek oldu¤unu gösterir. Ade-
nomlarda lipid içeri¤i fazla oldu¤u için 10 Hounsfield Ünite-
si'den (HÜ) düflüktür. Ancak adenomlar>n %30'unda lipid
içeri¤i az oldu¤u için dansite ölçümü yan>lt>c> olabilir. Duyar-
l>l>¤> %85, özgüllü¤ü %95'dir. 10 HÜ'den yüksek olan lezyon-
lar>n lipid içeri¤i azd>r. Bu lezyonlar adenom d>fl> kitleler veya
lipid içeri¤i az olan adenomlar olarak yorumlan>r. Adenom
d>fl> lezyonlar; feokromositoma, adrenal karsinom, metastatik
karsinom, nöroblastik tümör, lenfoma, myelolipom, granülo-
matöz hastal>k, kist ve hemoraji olarak s>ralan>r (18,19). Gü-
nümüzde tomografi çekimleri kontrastl> oldu¤u için HÜ ile
de¤erlendirme çok s>k yap>lmamaktad>r.
Adrenalektomi