hastanede tedavi görürken bir hastan>n "dikkatsizlik sonucu"
düflmesi ve yaralanmas>, anne olmay> bekleyen bir kad>n>n
rahmine "yanl>fll>kla" baflka bir spermle döllenmifl yumurta
yerlefltirilmesi, ilaçlar>n "kar>flmas>" ve yanl>fl bir hastaya veril-
mesi, düzenli bak>m> "atland>¤> için" aletteki k>sa devre sonu-
cunda hastan>n elektrik flok sonucu ölmesi, isimleri benzedi¤i
ve kurall> kimlik kontrolünün "özenle yap>lmad>¤> için" iki
hastan>n ameliyathanede kar>fl>p yanl>fl ameliyat yap>lmas>,
hastal>kl> sa¤ böbrek yerine "dalg>nl>kla" sa¤lam sol böbre¤in
ç>kar>lmas>...
örnek ortaya ç>kabilir.
cine'nin Kas>m 1999'da "To Err Is Human" raporunu yay>nla-
yana ve bu raporun dünyay> altüst etmesine kadar. Bu rapor-
da, Amerika'da y>lda 44'000-98'000 kiflinin t>bbi hatalara ba¤-
l> öldü¤ü ve bu say>n>n meme kanserine ya da motorlu tafl>t
kazalar>na ba¤l> ölümlerden daha yüksek oldu¤u araflt>rma ve-
rilerine dayand>r>lm>fl olarak belirtiliyordu. Önlenebilir t>bbi
hatalar>n neden oldu¤u sakatl>k ve ölümlerin ek sa¤l>k hizme-
ti sunulmas>, gelir kayb> ve di¤er nedenlerle Amerika'ya y>lda
17-29 milyar Dolar'a mal oldu¤u yaz>l>yd>. T>bbi hatalar>n
toplam maliyetinin 37.6 milyar ile 50 milyar Dolar aras>nda
olabilece¤i tahmin edilmekteydi. Bir çal>flmada hekimlerin
%35'inin kendilerine veya yak>nlar>na uygulanan tedavide t>b-
bi hata yap>ld>¤>n>, hekim d>fl>ndaki kiflilerin ise %42'sinin
kendilerine veya yak>nlar>na uygulanan tedavide t>bbi hata ya-
p>ld>¤>n> düflündükleri belirtmekteydi (1). Institute of Medici-
ne'nin yay>nlad>¤> bu rapordan sonra hasta güvenli¤i ve t>bbi
hatalar ile ilgili araflt>rmalar artm>fl ve 10 y>l içinde MEDLINE
yay>nlar> içerisinde 5514 çal>flma yay>nlanm>fl ve 100.000'de
59'dan 164 makaleye yükselmifltir (2).
malar>n de¤erlendirildi¤i çal>flmaya kat>lan 4797 gönüllüden
481'i (%10) kendilerine veya yak>nlar>na ald>klar> sa¤l>k hiz-
meti s>ras>nda bir t>bbi uygulama hatas> yap>ld>¤>na inand>kla-
r>n> ifade etmifllerdir (3). Sa¤l>k çal>flanlar>n hasta güvenli¤i ile
ilgili görüfllerinin de¤erlendirildi¤i çal>flmada ise elde edilen
verilere göre, sa¤l>k çal>flanlar>n>n %69'u kendisinin veya bir
yak>n>n>n t>bbi uygulama hatas> ile karfl>laflt>¤>n> ifade etmek-
tedir. Bu hatalar>n %37'si major, %33'ü minör olarak de¤er-
lendirilmifl, gönüllülerin %29'u cevap vermemifltir (4).
yaklafl>k 850.000 istenmeyen olay görüldü¤ü, Avustralya'da
hastaneye yatan hastalar aras>nda istenmeyen olay h>z>n>n
%16,6 oldu¤u ortaya ç>kt>. Bu ve benzeri geliflmeler 2000 y>-
l>ndan sonra ABD,
Dünyas>'n>n ortak önderli¤i ile sa¤l>kta "Hasta Güvenli¤i Dö-
nemi"ni bafllatm>fl oldu (5).
dan kald>r>lmas> için tüm sistemin yeniden tasarlanmas>d>r.
mayan yöntemlerin kullan>lmas> ya da tetkik sonuçlar>na uy-
gun önlemlerin al>nmamas> gibi), tedavi aflamas>nda (cerrahi
bir giriflim, ifllem veya tedavinin yanl>fl yap>lmas>, ilaç doz ve-
ya verilifl fleklinde hata yap>lmas>, tedavinin uygulanmas>nda
gecikme ya da uygun olmayan tedavinin planlanmas> gibi), ya
da di¤er basamaklarda (profilaktik tedavi uygulamada hata,
tedaviden sonra yetersiz takip, kullan>lan aletlerde yetersiz-
lik/eksiklik gibi), yani t>bbi uygulamalar>n tüm spektrumunda
görülebilir. Ama en s>k ve genellikle en a¤>r sonuçlu hatalar ile
tedavi sürecinde karfl>lafl>l>r.
gunluk, güç ve kontrol çat>flmalar> gibi faktörler ortaya ç>ksa
da bunlar>n kök nedenleri olarak sistem tasar>m>ndaki eksik-
likler gösterilmektedir. Bir de flu var: bugün do¤ru bildikleri-
miz yar>n do¤ru olmayabilir...
güvenli¤i yap>lar> kurmalar> gerekmektedir. Hata ve riskli
olaylarla ilgili gözlemler cezas>z bir ortamda paylafl>lmal>, ana-
liz edilmeli ve ilgili süreçler iyilefltirilmelidir. Bunun için kli-
nik uygulama rehberleri, kritik yol haritalar>, klinik karar ver-
me destek sistemleri gerekmekte, davran>fl de¤iflikli¤ini sa¤la-
yacak e¤itim programlar> ve mutlaka yasal önlemler, akredi-
tasyon ve hizmet al>c>lar>n hem mali destekleri hem de k>s>tla-
malar> gerekmektedir.
(2) etkili (bilimsel bilgiler ve kan>ta dayal> t>p uygulamala-
gereksiz kullan>m>n>n önlenmesi),
nizmalar>na ortak edilmesi),