background image
Boyun, yaflamsal yap>lar>n yo¤un trafi¤ini tafl>d>¤>ndan anato-
mik olarak vücudun en önemli bölgelerindendir. Yenido¤an-
larda solunum s>k>nt>s> ve yutma güçlü¤ü oluflturabilecekle-
rinden buradaki kitleler dikkatle de¤erlendirilmelidirler. Do-
¤ufltan var olmalar>na karfl>n yaflam>n erken ya da geç dönem-
lerinde belirti veren oluflumlard>r. Kökenlerine göre boyunda,
orta çizgide veya yanlarda yer alabilirler. Baz>lar>n>n yerleflimi
her iki konumu da kapsayabilir.
DO/MALIK K
Tiroglossal Kanal Kisti
Boyunda, orta çizgide en s>k görülen kitlelerdendir. Tiroglos-
sal kal>nt>lar dil kökünden tiroidin piramidal lobuna kadar
olan kesimde yer al>rlar. Embriyolojik olarak dil, hyoid kemik
ve tiroid patolojinin içinde yer alabilirler. Dil kökünde fora-
men çekum tiroid divertikülünün geliflti¤i bölümdür. Dil ge-
liflirken tiroid divertikülü de boyuna do¤ru iner. Ancak fora-
men çekumla ba¤lant>s>n> sürdürür.
Hyoid kemik ikinci brankiyal k>vr>mdan oluflurken tiroid
de geliflimini dördüncü ve yedinci haftalarda tamamlayarak
boyundaki normal konumuna iner. Birçok yap>n>n neredeyse
efl zamanl> geliflim sürecinde tiroglossal kanal hyoid kemi¤in
önünden, arkas>ndan veya içinden geçebilir ve tiroid gerçek
yerine ulaflt>¤>nda kendili¤inden yok olur. Bu kanal hiçbir za-
man deriye aç>lmaz çünkü yüzeye ulaflamaz. Kist, kanal bo-
yunca herhangi bir konumda saptanabilir. Bunun oluflabilme-
si için iniflin duraklamas> ve kanal>n aç>k kalmas> gerekir.
Boyunda, orta çizgide, düzgün yüzeyli, yumuflak, gergin
olmayan bir kitle ele gelir. Hyoid kemik düzeyinde veya biraz
afla¤>s>nda yer al>r. Ender olarak suprasternal konumda da
olabilir. Hyoid kemi¤in yukar>s>nda bulunan tiroglossal kist-
ler submental dermoid kistlerden ve lenf nodüllerinden ay>rt
edilmelidir. Kist, dil köküne bir veya daha fazla kanalla ba¤l>
olabilir. Duvar>nda mukus salg>layan bezler bulunur ve içi bu
özgün mukusla doludur. Kistte ya da kanal>n çevresinde %10-
45 oran>nda ektopik troid dokusu olabilece¤i de bildirilmifltir.
Tiroglossal kanal art>klar>n>n kesin tedavisi, kanal>n ve
kistin tümünün dil köküne kadar izlenerek ç>kart>lmas>d>r.
Yenido¤anlarda genellikle sorun oluflturmad>klar>ndan acil
cerrahi giriflim gerekmez. A¤>zla iliflkili olduklar>ndan bakteri-
lerle enfekte olabilirler. Enfekte olmadan ç>kart>lmal>d>rlar.
Baz> hastalarda, cerrahi giriflimden önce ultrasonografi ve/ve-
ya tiroid sintigrafisi ile ektopik tiroid dokusu olup olmad>¤>-
n>n araflt>r>lmas> gerekebilir. Yatay boyun kesisinden yararla-
n>l>r. Farkl> görünümü ile tiroidden ay>rt edilir (fiekil 1). Yine-
lemeleri önlemek için kist ve kanal hyoid kemi¤in orta üçte
birlik bölümüyle birlikte a¤>z taban>na kadar izlenip ç>kart>l>r.
Giriflim s>ras>nda a¤>z taban> kazara aç>l>rsa absorbe edilebilen
dikifllerle onar>l>r.
Dermoid ve Epidermoid Kistler
Dermoid kistler, ektodermal ö¤eler (ya¤ bezleri, k>l follikülle-
ri) içerirler vc deri alt>nda yüzeyel olarak yerleflmifllerdir. Ak-
sesuar glandular yap>lar bulundurmalar>yla epidermoid kist-
lerden ay>rt edilebilirler. Her ikisi de sebase içerikle doludur.
Boyundaki dermoid kistler, orta çizgideki birleflme s>ras>nda
branflial k>vr>m kökenli epitelin doku içinde gömülü kalmas>
sonucunda oluflurlar. Bunlar tiroglossal kanal art>klar>yla ka-
r>flt>r>labilirler. Ancak dermoid kistler daha yüzeyeldir ve hyo-
id kemik veya boyun derin dokular>yla ba¤lant>lar> yoktur.
Kist enfeksiyonu genellikle travmalara ikincildir. Malign de¤i-
flim görülebilmesine karfl>n çok enderdir. Kistin tümü ç>kar>l-
mal>d>r. Bas> bulgular>na neden olmayanlarda acil cerrahi gi-
riflim düflünülmez.
Tortikollis
Yenido¤anlarda çeflitli nedenlerle görülebilir. Bunlar bebe¤in
uterus içindeki durufl bozuklu¤u, boyun omurlar>nda geliflim
sorunlar> (örne¤in; hemivertebra), do¤um s>ras>ndaki zorlan-
malar (yüz veya makat gelifli, forseps uygulamas>) olabilir. Kas
içinde kitle olarak ele gelebilen fibröz dokunun oluflum ne-
denleri tart>fl>lmal>d>r. Travmalar kitle geliflimini bir ölçüde
2054
189
BÖLÜM
Çocuklarda Bafl ve
Boyun Kitleleri
Dr. Mehmet Emin fienocak
fiEK
Tiroglossal kistin görünümü.