background image
Gastrointestinal sistem (G, kanama oda¤>n>n
Treitz ligamentine göre yerleflim yerine göre üst ve alt Gnamalar> olarak iki ana bafll>kta incelenir. Tüm Glar>n>n %25'i kolon ve rektum, kalan %5'i ince barsak kaynak-
l>d>r. Ancak günümüzde endoskopik tedavi yöntemleri ve
kapsül endoskopi gibi incelemelerdeki geliflmelere koflut ola-
rak bu ayr>m>n üst, orta ve alt G olarak yap>lma-
s> da önerilmektedir. Yeni s>n>flamaya göre ampulla Vate-
ri'nin proksimalinden kaynaklanan ve özofagogastroduode-
noskopla ulafl>labilen kanamalar üst G, ampulla
Vateri ile terminal ileum aras>ndaki ve en iyi kapsül endosko-
pi veya çift balon endoskopiyle de¤erlendirilen kanamalar or-
ta Gs> olarak tan>mlanmaktad>r (1). Bu bölümde orta ve alt Gkanamalardan söz edilecektir.
Gastrointestinal sistem (G tüm dünyada
s>k görülen bir sorundur ve mortalite %5-10 oran>ndad>r.
Hastanelere yatan hastalar>n yaklafl>k %2'si G
nedeniyledir (21/100,000 eriflkin). Hastaneye yat>fl gerektiren
alt Gnda hastalar>n ortalama yafl> 63-77 aras>n-
dad>r. Olgular>n %89-90'>nda kanama kendili¤inden durursa
da, %25 kadar>nda da ayn> yat>flta, ya da daha sonra tekrar ka-
nama görülür.
Alt Gr>m olmamakla birlikte,
ayr>ca kanaman>n fliddetine göre, majör, minör ve gizli olarak
üçe ayr>l>r. Vasküler ektaziler ve divertikülozis gibi baz> hasta-
l>klarda, ayn> lezyon, her üç kanama tipine de yol açabilir.
Hastaya yaklafl>m ve tan>sal çal>flmalar>n s>ralamas> aç>s>ndan
bu ayr>m>n yap>lmas>nda yarar vard>r. Majör kanamalar 24 sa-
atte kandaki hemoglobin konsantrasyonunu %10 g'>n alt>na
düflüren, 24 saatte 4 ünite veya daha fazla kan transfüzyonunu
gerektiren kanamalard>r. Minör kanamalar, hastan>n genel
durumunu akut dönemde bozmayan, hemoglobinin uzun sü-
rede azald>¤> kanamalard>r. Minör kanamalar kendilerini ge-
nellikle rekürrenslerle gösterirler. Okült kanamalar melena
veya hematokezyaya yol açmadan gaitada gizli kan varl>¤> ve-
ya demir eksikli¤i ile seyrederler.
Ayr>ca, daha göreceli olarak yeni bir tan>m da nedeni be-
lirsiz kanamalard>r. n gö-
rüntülendi¤i bir radyolojik görüntüleme ile nedeni saptana-
mayan ve devam eden ya da tekrarlayan kanamalara nedeni
belirsiz kanamalar ad> verilmektedir.
Semptomlar:
Alt G, genellikle hematokezya
veya gaitada gizli kan varl>¤>na yol açsalar da, ender olarak
melena da oluflturabilirler. Melena, genellikle üst G
l> bir kanama sonucu, hemoglobinin kolondaki bakteriler ta-
raf>ndan degredasyonuyla oluflur. Kanama oda¤> rektumdan
uzaklaflt>kça, melena oluflma olas>l>¤> artar. Kolonik bir odak-
tan kaynaklanan kanamalarda melena oluflabilmesi için, kan>n
degredasyonuna zaman sa¤lamak üzere, kanaman>n yavafl an-
cak yeterli miktarda olmas>, ayr>ca, kolonik motilitenin h>z-
lanmam>fl olmas> gerekir.
Majör kanamalar 24 saatte kandaki hemoglobin konsan-
trasyonunu %10 g'>n alt>na düflüren, 24 saatte 4 ünite veya da-
ha fazla kan transfüzyonunu gerektiren kanamalard>r. Minör
kanamalar, hastan>n genel durumunu akut dönemde bozma-
yan, hemoglobinin uzun sürede azald>¤> kanamalard>r. Minör
kanamalar kendilerini genellikle rekürrenslerle gösterirler.
Okült kanamalar melena veya hematokezyaya yol açmadan
gaitada gizli kan varl>¤> veya demir eksikli¤i ile seyrederler.
Yedi eriflkinden birinde defekasyon sonras> az miktarda
damla damla rektal kanama yak>nmas> vard>r. Daha önemli
olan d>flk>yla kar>fl>k kanama, popülasyonda %2-3 oran>nda
görülür. Rektal kanamas> olan eriflkin hastalar>n yaklafl>k
%10'unda malign tümör ve %30'unda polipler mevcuttur.
Hemoroid kanamas>nda d>flk>ya veya tuvalet ka¤>d>na çizgi
fleklinde bulaflan parlak k>rm>z> renkte kanama olur. Büyük
prolabe hemoroidlerde ise d>flk>lama olmaks>z>n anal kanal-
dan damlayan fliddetli kanamalar olabilir. hastal>klar>nda d>flk>lama s>kl>¤> artm>flt>r ve bu hastalarda d>fl-
k>yla ve mukusla kar>flm>fl flekilde kanama görülür. Radyasyon
kolitindeki kanama da benzer flekildedir. Distal kolorektal po-
libi veya kanseri olan hastalarda parlak k>rm>z> veya hafifçe
daha koyu renkte kanama olur. Tümör proksimal kolondaysa
kaybedilen kan rengi daha koyudur ve genellikle fark edilmez.
Kolonik divertiküler hastal>¤> veya anjiyodisplazisi olan hasta-
larda genellikle fliddetli kanama olur. Ani tuvalete gitme ge-
reksiniminin ard>ndan fazla miktarda koyu k>rm>z> renkli gai-
ta görülür. Bu tip kanamalar tekrarlayabilir ancak genellikle
kendili¤inden durur. Yine de böyle kanamalar hastay> hipovo-
lemik floka sokmak için yeterli olacak miktarlara ulaflabilmek-
tedir. d>r ve sol ta-
rafta hissedilen kar>n a¤r>s> ile birlikte kanl> ishal fleklinde d>fl-
k>lamadan yak>n>rlar.
Etiyoloji:
Etiyoloji 6 ana bafll>kta incelebilir (Tablo 1). He-
moroid ve anal fissürler tüm yafl gruplar>nda rektal kanamaya
yol açabilir. Bunlar>n d>fl>nda yafl gruplar>na göre en s>k görü-
len alt Gkanamalar>n literatürde bildirilmifl seyrek görülen nedenleri
1199
95
BÖLÜM
Alt Gastrointestinal
Sistem Kanamalar>
Dr. Gülüm Altaca, Dr.