rometastatik tümör hücrelerini yok etmek ve bu flekilde has-
tal>¤>n tekrarlama riskini ve meme kanserine ba¤l> ölüm riski-
ni azaltmakt>r. Çünkü hem yerel nüksler hem uzak metastaz
geliflimi artm>fl mortalite ile iliflkilidir.
Ashworth ve arkadafllar> taraf>ndan kanda tümör hücrelerinin
gösterilmesinden sonra kanserin sistemik bir hastal>k olarak
de¤erlendirilmesi gerekti¤i ve erken evrelerde dahi tümör
hücrelerinin dolafl>mda görülebildi¤i anlafl>lm>flt>r (1). Aflikar
uzak metastaz geliflmesinden daha önce mikrometastazlar>n
varl>¤>, yerel tedavilerin tek bafl>na yeterli olmad>¤>n> ve siste-
mik tedavinin gerekti¤ini göstermifltir. Benzer flekilde meme
kanserli hastalarda her ne kadar cerrahi ile primer kitle ve ye-
rel-bölgesel lenf nodlar> ç>kar>labilse de görüntüleme ile tespit
edilemeyen lokal ya da uzak tümör odaklar> (mikrometastaz-
lar), izlemde hayat> tehdit eden klinik rekürrenslere neden
olabilir. Nitekim lenf nodu pozitif meme kanserli hastalar>n
%35-90'>nda takipte rekürrens saptanm>flt>r (2). Birçok kan-
serde nüksler ilk 10 y>l içinde görülse de meme kanserinde 10
y>ldan sonra da rekürrens görülebilmektedir. Adjuvan tedavi
bu mikrometastazlar>n ortadan kald>r>larak rekürrens riskinin
azalt>lmas>n> hedefler. Adjuvan kemoterapi uygulamas>yla
hastal>ks>z sa¤kal>m ve genel sa¤kal>mda önemli iyileflme sa¤-
lanm>flt>r (3).
2. Adjuvan endokrin tedavi
3. Adjuvan trastuzumab
mifl meme kanserinde adjuvan tedavinin etkinli¤i araflt>r>ld>.
Hastalara radikal mastektomi sonras>nda thiotepa ya da plase-
bo verilen bu çal>flmada adjuvant kemoterapi alan hastalarda
5 y>ll>k sa¤kal>m oran>n>n artt>¤> gösterildi. Genel sa¤kal>m
fark> 10 y>ll>k takip sonras> halen devam etmekteydi (4).
1970'li y>llarda birçok adjuvan kemoterapi çal>flmas> yap>ld>.
Bunlardan belki de en önemlisi Bonadonna ve ark taraf>ndan
1973 y>l>nda bafllat>lan ve 3 ilaç kombinasyonundan oluflan bir
kemoterapi flemas> olan CMF'in (Siklofosfamid, metotreksat,
5-florurasil) adjuvan tedavide etkinli¤inin araflt>r>ld>¤> Milan
çal>flmas>d>r. Bu çal>flmada erken evre premenapozal meme
kanserli hastalarda CMF rejiminin adjuvan tedavide etkinli¤i
l> iyileflme oldu¤u gösterilmifltir. Bu çal>flman>n 20 y>ll>k takip-
lerinde adjuvan tedavinin faydas> hala devam etmektedir (5).
Bunu izleyen y>llarda optimum adjuvan tedaviyi belirlemek
için yüzlerce klinik araflt>rma yap>lm>flt>r. Bu çal>flmalar>n
Early Breast Cancer Trialists Cooperative Group (EBCTCG)
taraf>ndan periyodik olarak meta-analizleri yap>lmaktad>r. En
son 2005 y>l>nda yaklafl>k 29000 hastan>n verilerinin de¤erlen-
dirildi¤i EBCTCG meta-analizinde 6 ay süreyle çoklu adjuvan
kemoterapi uygulamas>n>n, y>ll>k ölüm oran>n> 50 yafl>n alt>n-
daki hastalarda %38, 50-70 yafl aras>ndaki hastalarda %20
azaltt>¤> gösterildi. Bafllang>çta adjuvan kemoterapi sadece
yüksek riskli lenf nodu pozitif hastalarda kullan>l>rken daha
sonra yap>lan çal>flmalarda lenf nodu negatif hastalarda da ke-
moterapinin yararl> oldu¤u gösterildi (3). Günümüzde adju-
van kemoterapi meme kanserinin tedavisinde birçok hastada
tedavinin vazgeçilmez bir parças> olmufl ve belirgin sa¤kal>m
avantaj> sa¤lam>flt>r. Meme kanserinin adjuvan tedavisinde s>k
kullan>lan rejimler Tablo 1'de gösterilmifltir.
Adjuvan Tedavi
Adjuvan Tedavi Seçenekleri