background image
TANIM, END
UYGULAMA
Ürodinami, idrar>n tafl>nmas>, depolanmas> ve boflalt>lmas> ile
ilgili fizyolojik ve patolojik etkenlerin ortaya konulmas>na ve
ölçülmesine yarayan bir nöroürolojik tan> yöntemidir. Bir
baflka tan>mlamaya göre; ürodinami, iflemenin herhangi bir
yönünü inceleyen, sistometri, üroflovmetri, bas>nç profili ve
perine ya da sfinkter kaslar>n>n elektromiyografisi (EMG)
araflt>rmalar>ndan biri veya birkaç>n> içeren çal>flmad>r.
Alt üriner sistemin bafll>ca iki temel görevi vard>r. Bunlar
idrar> depolama ve boflaltma (ifleme) fonksiyonlar>d>r. Ürodi-
nami bu fonksiyonlar> inceler, sorunun hangisinde oldu¤unu
ve derecesini ortaya koymaya çal>fl>r. Ürodinamik çal>flmalar
bafll>ca iki temel hasta gurubu için önem tafl>r; 1) ifleme soru-
nu olan hastalar, 2) inkontinan olan hastalar (1,2,3).
Mesane birçok farkl> patolojik durumda birbirine benzer
belirtiler verir ve bu belirtiler ile ürodinamik bulgular aras>n-
da ço¤u zaman birliktelik bulunmaz. Bu durum nörolojik has-
tal>¤> olan veya olmayan hastalar için ayn>d>r.
Çocuklarda ürodinamik çal>flmalarda baz> k>s>tl>l>klar var-
d>r. Çocu¤un olabildi¤ince do¤al halde olmas> sonuçlar>n
do¤ru yorumlanmas> aç>s>ndan gereklidir. Oysa ürodinami,
mesane kateterizasyonu gibi invazif bir ifllem içermektedir. Bu
nedenle özellikle küçük çocuklarda uygun ortam>n sa¤lanma-
s> hem zaman al>c>, bazen de tümüyle olanaks>zd>r. Çocuk
uyumlu de¤ilse ya da baz> teknik sorunlar varsa inceleme bü-
tünüyle anlams>z olabilir. Ürodinami öncesi çocuk ve aile, or-
tamla ve testi yapacak personelle tan>flt>r>lmal>, aç>klay>c> bil-
giler verilmelidir. ras>nda çocu¤un sevdi¤i kiflisel eflya-
lar>n ve oyuncaklar>n bulundurulmas>, çizgi film izlettirilmesi
çocu¤un uyumunu kolaylaflt>rabilir. Bebekler için, ailenin ge-
lirken yan>nda süt/mama biberonu getirmesi çocu¤un ifllem
esnas>nda rahat olmas>na katk>da bulunabilir. Aile bireylerin-
den birinin odada bulunmas> da yararl>d>r. Ürodinami öncesi
sedasyon önerilmemekle birlikte, afl>r> anksiyeteli çocuklara
meperidin (1 mg/kg, z-
dan 0.5 mg/kg dozda (maksimum 5 mg-7mg) midazolam
(Dormicum) verilmesi de uygun olabilmektedir. Amnezi
oluflturucu etkisinin bulunmas> daha sonra yap>lacak benzer
çal>flmalar için de kolayl>k sa¤layabilir.
Ürodinamik çal>flma öncesi idrar>n steril olmas> önemli
bir kofluldur. Üremenin olmad>¤> gösterilmelidir. Ürodinami
sonras> dizüri s>k karfl>lafl>lan bir yak>nmad>r. Eriflkinlerde ya-
p>lan bir çal>flmada hastalar>n %65'i dizüri tan>mlam>flt>r.
Bunlar>n %15'inde 3 günden fazla sürmüfl, sadece %1'inde
uzun süreli dizüri saptanm>flt>r. Dizüriden yak>nan hastalar>n
%2 kadar>nda idrar yolu enfeksiyonu saptanm>flt>r. Ürodina-
mik çal>flma öncesi proflaktik antibiyotik veya üriner antisep-
tik kullan>m> önerilmemekte, dizüri olursa bol s>v> al>nmas>
önerilmektedir (1,2,4).
Öyküde kab>zl>k yak>nmas> varsa ifllem öncesi rektumun
lavman ve laksatiflerle temizlenmesi yararl>d>r. Sert gaita ile
dolu rektum mesane fonksiyonlar>n> etkileyerek bulgular> de-
¤ifltirebilir.
Sürekli kullan>lan ilaçlar varsa ürodinami öncesi birkaç
saat içinde her zamanki dozlarda verilmifl olmalar>, tedavinin
etkinli¤ini ölçme ve benzer klinik koflullar>n oluflturulmas>
aç>s>ndan önem tafl>maktad>r.
Ürodinamide esas, klinikte gözlenen belirtilerin ifllem s>-
ras>nda da yinelenmesinin sa¤lanmas>d>r. Ayr>ca klinik olarak
saptanmamas>na ra¤men yaln>z ürodinami s>ras>nda gözlenen
bulgular erken yakalanm>fl önemli bir hastal>¤>n belirtileri ola-
bilece¤i gibi tümüyle artefakt da olabilir. Ürodinami s>ras>nda
duyunun de¤erlendirilmesi tamamen subjektif oldu¤undan
yaln>zca tuvalet e¤itimi alm>fl, iletiflim kurulabilen çocuklarda
anlaml>d>r.
Ürodinami tek bafl>na gözlem, dikkatli bir öykü, radyolo-
jik inceleme ve endoskopinin yerini alamaz, ancak bu para-
metrelere katk>da bulunan tamamlay>c> bazen de özellikli pa-
tolojilerde tan> koydurucu bir inceleme yöntemi olarak kulla-
n>lmal>d>r. Tedavide ürodinamik inceleme sonuçlar>n>n de¤il,
çocu¤un tedavi edilmesi prensibi unutulmamal>d>r. Bu nokta
hat>rlanmaz ise, birçok tedavi baflar>s>zl>kla sonuçlan>r, aile,
doktor ve daha önemlisi çocuk hayal k>r>kl>¤>na u¤rar. Çocuk-
larda ürodinami endikasyonlar Tablo 1'de verilmifltir (2,5).
Ürodinamik Çal>flma Dört Temel 1. Sistometri
2. Üroflovmetri
3. Üretra bas>nç profili
4. Kombine çal>flmalar (sistometri+EMG, üroflovmetri+
elektromiyografi (EMG), bas>nç-ak>m çal>flmas>, bas>nç-
ak>m-EMG çal>flmas>, ürodinami-floroskopi, videoürodi-
nami, ambulatuvar ürodinami)
Sistometri:
Sistometri, mesanede hacmin artmas> ile ortaya
ç>kan bas>nç de¤iflikliklerinin ölçüldü¤ü bir inceleme yönte-
midir. Amaç mesanenin dolma faz>n> de¤erlendirmektir. Detrusor
2163
210
BÖLÜM
Pediatrik Ürodinami
Dr.