lir bir hastal>kt>r. Enfekte köpekler, kontrolsüz hayvan kesim- leri ve hijyen sorunlar> nedeniyle dünyan>n birçok yerinde ha- len önemli bir sorundur. Türkiye'de Sa¤l>k Bakanl>¤> kay>tla- r>na göre 1987-1994 y>llar> aras>nda 21,300 hasta kist hidatik için ameliyat olmufltur. Bu rakam y>lda yaklafl>k 2,700 hasta demektir (1). Ayr>ca kesimlik hayvanlar>n sakatatlar>n kayb> ciddi ekonomik kay>plara da (89,200,000 $/y>l) neden olmak- tad>r (2). n> "karaci¤er su ile doludur" diye tan>mlam>flt>r. "Hydatid" te- rimi Latince olup, "su damlas>" anlam>na gelmektedir. Asl>n- da "kist hidatik" terimi, "kist" ile "hidatik" kelimelerinin her ikisi de benzer anlam> iletti¤inden gereksizdir, ancak t>p lite- ratüründe bu flekliyle genifl kabul görmüfltür (3). Dünya Sa¤- l>k Örgütü bugün bu hastal>¤> kistik ekinokokkozis olarak ta- n>mlamaktad>r. davi edilen hasta say>s>ndan al>nmaktad>r. Kist hidati¤in dün- yada en yüksek insidansta görüldü¤ü yer Kenya'n>n Turkana bölgesidir (100,000 nüfus bafl>na 200 hasta). Bunun nedeni, Turkana insanlar> ile köpeklerin çok yak>n iliflkisidir. Geceleri >s>nmak için köpekleriyle yatarlar ve geleneksel olarak çocuk- lar>n> köpeklere yalat>l>rlar. Ayn> zamanda Turkana'da konta- mine sular da, enfeksiyonun yay>lmas>nda etkili olmufltur (4). Ülkemizdeki insidans> 100.000'de 4,4 ile 6,3 aras>nda bildiril- mektedir (5). Kist hidatik için baz> mesleki risk faktörleri bil- dirilmifltir. Eskiden dericilik ile u¤raflanlarda, köpek d>flk>s> kullanarak deriyi yumuflatma yöntemleri ile ba¤lant>l> olarak, kist hidatik yüksek oranda bildirilmifltir. y>lmas>nda çok önemlidir. Hastal>kl> organlar>n do¤rudan ve- mas> ne yaz>k ki insan eliyle olmaktad>r. Hasta insanlar>n ken- disinin ise parazitin yaflam döngüsünde bir rolleri yoktur. Çiftçilik ve hayvan yetifltiricili¤e ile u¤raflmak, köpek besle- mek, köpekleri beslenmeleri için do¤aya serbest b>rakmak ve köpekleri çi¤ iç organlarla beslemek insanlar>n kistik hidatik hastal>¤>na yakalanmalar> için risk faktörleri olarak bulun- mufltur (6). deni kad>nlarda çeflitli nedenlerle (jinekolojik, obstetrik, safra kesesi tafl> vb) kar>n ultrasonografisinin erkeklere göre daha yayg>n olarak yap>lmas> olabilir. Kist hidatik hemen her yaflta görülebilir, hidatik hastal>kl> 2 yafl>nda çocuklar bildirilmifltir (8). Genel olarak bir orta yafl hastal>¤>d>r (30-50 yafl). granulosus, Echinococcus multilocularis (Echinococcus alve- olaris), Echinococcus oligarthus and Echinococcus vogeli (9). Echinococcus granulosus çok daha yayg>n olup, bu bölümün ana konusunu oluflturmaktad>r. Dünyada tek bir Echinococ- cus granulosus suflu yoktur. Moleküler mitokondrial sekans çal>malar> ile 10 ayr> genetik tipi oldu¤u gösterilmifltir (g1-10). (G1) aittir. At, s>¤>r, deve, domuz gibi sufllar tan>mlanm>fl olup bunlar insanlar için ya hiç enfektif de¤ildir ya da çok düflük enfektif risk tafl>maktad>rlar (9,10,11). Dünya Sa¤l>k Örgütü bugün Echinococcus granulosus'un neden oldu¤u hastal>¤a "kistik ekinokokkosiz" ad>n> vermektedir. Echinococcus oligarthus'un yaflam döngüsünde ana konak yaln>zca vahfli kedilerdir (jaguar, puma vb). Echinococcus vo- geli ise ana konakç>lar> çal> köpekleridir (Güney-Orta Ameri- ka'ya özgü bir köpek). Her iki parazit de polikistik lezyonlar yapar (2-80 mm). Echinococcus oligarthus'un iç organ tutu- Hastal>¤> |