kanserlerin, inflamatuvar barsa¤>n hastal>klar>n>n ve travma-
lar>n cerrahi tedavisinde kullan>lan yayg>n bir giriflimdir.
Barsakta aç>lan stoma çeflitleri, ince ba¤>rsa¤>n ileumunda
oluflturulan ileostomi ve kolonun farkl> segmentlerinde olufl-
turulan kolostomilerdir. Ostomiler, geçici veya kal>c> ve kon-
tinent veya inkontinent olabilir. Kontinent ileostomiye, Kock
rezervuar> örnek olarak verilebilir. Ayr>ca üçlü lup S ve ikili
lup J ileoanal kese ile hastan>n anal sifinkteri kullan>larak gai-
ta ç>k>fl> kontrol alt>na al>nabilir. Temelde altta yatan patoloji-
yi iyilefltirmek, bireyin hayat>n> kurtarmak ve/veya yaflam ka-
litesini art>rmak gibi amaçlarla oluflturulan stoma, ayn> za-
manda bireyin yaflam>nda büyük bir kriz etkisi oluflturur.
fl> ve kötü kokuya ba¤l> sosyal izolasyon, beden imaj>nda de-
¤iflme, benlik sayg>s>nda azalma, cilt sorunlar>, seksüel sorun-
lar ile ifl ve arkadafl iliflkilerinin etkilenmesidir. Ameliyat son-
ras>nda hastalar>n stomaya uyumu uzun zaman alabilir. Sto-
mal> birey kendini normal bir kifli olarak kabul etmeyebilir, ifle
yaramad>¤>n> ve art>k normal bir yaflam sürdüremeyece¤ini
düflünebilir. Beden imgesinin de¤iflmesi ile birlikte hasta, vü-
cudunda olan de¤iflikli¤i kabullenmeyebilir ve stomas>n> gör-
mek istemeyebilir. Stoman>n d>flk> s>z>nt>s>na ve kokuya neden
olaca¤> korkusuyla insanlardan uzak durur, içe kapan>r ve yal-
n>z kalmak isteyebilir. Stoma kanser nedeniyle aç>lm>flsa has-
talar hem majör bir cerrahi giriflimin getirdi¤i sorunlar hem
de kanserle bafl etmek zorunda kal>r (1-7).
lemlere ra¤men komplikasyon oran> yüksektir (8-13). Stoma
aç>lan bireylerde, cerrahi iflleme, altta yatan patolojiye, yeter-
siz ameliyat öncesi haz>rl>¤a ya da ameliyat sonras> bak>mdaki
eksikli¤e ba¤l> olarak birçok komplikasyon geliflmektedir
(14,15). Bireyin yafl>, gelir düzeyi, çal>flma durumu, cerrahi
teknik, stoman>n aç>lma nedeni, lokasyonu, türü, süresi ve cilt
yüzeyinden yüksekli¤i, ameliyat öncesi haz>rl>k, ameliyata ka-
dar geçen süre, stoma bak>m> ve kullan>lan ürünler gibi birçok
faktör stoma komplikasyonlar>n>n geliflmesini etkilemektedir
ve içinde sindirim enzimleri bulunan sürekli gaita ç>k>fl> var-
d>r. Bu nedenle ileostomili bireyin sürekli torba kullanmas>
gerekir. Ç>kan kolondaki bir kolostomiden gelen ç>kt> feçesin
ç>kt>, genellikle yar> flekilli ve yumuflak k>vaml>d>r. Sigmoid
kolostomiden gelen ç>kt> ise, hemen hemen rektumdan ç>kan
normal d>flk> gibidir. Sigmoid kolostomide, s>kl>kla düzenli bir
gaita ç>k>fl> olur. Dolays>yla sigmoid kolostomili hastalar, gü-
nün büyük bir bölümünde ostomi torbas> yerine daha estetik
olan stoma kep kullanabilirler.
rapi hizmeti ile çözümlenebilmektedir. Stomaterapinin temel
amac>; stomal> bireyin sorunlar>n> çözmek, bireyi sorunlar> ile
bafl edebilecek yeterlili¤e getirmek ve s>n>rlar> ölçüsünde üret-
ken, kaliteli bir yaflam sürdürmesini sa¤lamakt>r. Stomatera-
pide temel felsefe, stomay> gaitan>n d>flar> at>ld>¤> bir aç>kl>k
olarak de¤il, kiflinin normal yaflant>s>n> sürdürebilmesi için
cerrahi olarak oluflturulan yeni bir organ gibi görebilmektir.
Bu bak>fl aç>s>yla stomaterapide, hastan>n en h>zl> flekilde ken-
di bak>m>n> üstlenmesi ve kaliteli bir yaflam sürdürmesi hedef-
lenmektedir. Stomaterapi; hasta ve ailesini ameliyata ve ame-
liyattan sonraki yaflant>lar>na iliflkin bilgilendirme, ameliyat
öncesi stoma bölgesinin belirlenmesi, komplikasyonlar>n ön-
lenmesi ve bak>m>, psikolojik destek sa¤lama, ilgili teknik be-
cerilerin kazand>r>lmas>, stoma bak>m ürünlerinin do¤ru kul-
lan>m> ve hastan>n düzenli takibini içermektedir (16-18).
k>m>na yard>m etme ve e¤itim verme, ameliyat öncesi dönem-
de bafllamal> ve ameliyat sonras> erken dönemde hastan>n fi-
ziksel durumu düzelene kadar devam etmelidir. Hastan>n ta-
burculu¤unu takiben bak>m ve dan>flmanl>k hizmeti evde ba-
k>m ve poliklinik randevular> fleklinde devam etmelidir. E¤i-
timde, hastan>n ö¤renmeye haz>r olufluna, ö¤renme flekline ve
fiziksel becerisine göre farkl> ö¤retim yöntem ve teknikleri
kullan>lmal>d>r. Hemflire, hastan>n normal yaflam flekline dö-
nebilece¤ini kavramas>na yard>mc> olmal>d>r. Stomal> bireyin
evde kendi bak>m>n> üstlenmesi için ba¤>ms>zl>¤>n> yeniden
kazanmas> sa¤lanmal>d>r.
çal>flan hemflirenin ve stoma bak>m hemfliresinin sorumlulu-
¤udur. Genel cerrah ve klinik hemfliresi hastay> ameliyata ha-
z>rlarken, stoma bak>m hemfliresi hastay> ve ailesini bir bütün
olarak ele al>p stomal> yaflama haz>rlar. Stoma bak>m hemflire-
si; ameliyattan önce hastaya, sindirim sisteminin anatomisini
ve fizyolojisini, ameliyat>n oluflturaca¤> fizyolojik de¤ifliklikle-
Bireyin Bak>m>