background image
Primer lezyondan lenfatik drenaj boyunca drene oldu¤u ve
olas> ilk metastaz yapt>¤> ilk lenf nodu `sentinel' lenf nodu ola-
rak bilinir. E¤er sentinel lenf nodunda metastaz yoksa, tümö-
rün primer bölgeye s>n>rl> kald>¤> ve di¤er lenf nodlar>na yay>l-
mad>¤> varsay>labilir. Buna karfl>n, sentinel lenf noduna me-
tastaz, daha ileri bir hastal>¤a iflaret eder ve tedavi buna uygun
olarak planlanmal>d>r.
1977'de Cabanas penis kanserli hastalarda sentinel lenf
nodlar>n>n s>n>rl> bir cerrahi ile ç>kar>labilece¤ini ve bu nodla-
r>n patolojik de¤erlendirmelerini takiben selektif lenfadenek-
tomiye karar verilebilece¤ini ileri sürmüfltür (1).
Sentinel nod kavram> ilk olarak melanom ve meme kanse-
rinde kullan>ld> ve flu an meme kanserinde sentinel nod üze-
rinden nodal tutulumun do¤ru tahmin olas>l>¤> %95'in üze-
rindedir (2-5). Tiroid, kolorektal ve baz> di¤er kanserlerde de
kullan>lmas>na karfl>n, gastrointestinal kanserlerde kullan>m>
ile ilgili çal>flmalar henüz tart>flmal>d>r. Hemen hemen bütün
solid tümörlerde, lenf nodu tutulumu kötü sa¤ kal>m için en
önemli prognostik göstergelerden biridir. Öte yandan, bir çok
solid tümörde de lenfadenektominin sa¤kal>m üzerine belir-
gin bir katk>s> oldu¤u kan>tlanamam>flt>r (6).
Sentinel Nodlar>n Histolojik
Sentinel lenf nodlar>nda kanser varl>¤> hem cerrahi hem de ke-
moterapi karar>n> etkileyece¤inden, sentinel lenf nodlar>n>n
patolojik de¤erlendirmesi daha büyük önem kazanmaktad>r.
Lenf nodlar>n> incelemek için en yayg>n uygulama, önce onla-
r> formalin ile tespit etmek ve parafin bloklar>n> almakt>r. Al-
kolik dehidrasyon ve xylene ile temizleyerek lenf nodlar>n>
çevreleyen ya¤ dokudan ay>rmaktaki teknik geliflmelere kar-
fl>n, bu teknikler uzun ifllem süresi (1-2 günlük rutin ifllemler-
le karfl>laflt>r>ld>¤>nda en az 10 gün veya daha fazla) nedeniyle
cazip de¤ildir.
S>n>rl> say>da kesit haz>rlan>r ve hemotoksilen-eosin
(H&E) ile boyan>r. 5 m'lik kesitler al>nmas> her bir nod için
yüzlerce slayt haz>rlanmas>n> gerektirece¤inden, 0.1-0.2
m'lik kesitler al>narak incelenir. -
larak var olan tek bir hücrenin tespiti olanakl>d>r. Reverse
transkriptaz (RT) PCR ve ak>m sitometre gibi moleküler tek-
nikler, daha önce metastatik hücrelerin saptanmas>nda kulla-
n>ld> ancak, gastrik kanserdeki rolleri yeni yeni araflt>r>lmakta-
d>r. Tüm lenf nodlar>na RT-PCR yap>lmas> mant>kl> de¤ildir
ancak sentinel lenf nodlar>na yap>larak olas> mikrometastazlar
araflt>r>labilir. Nitekim Yanagita ve ark. çal>flmas>nda HE, si-
tokratin-immunhistokimya ile metastaz rapor edilmeyen
%10-25 daha fazla lenf nodunda da mikro metastazlar saptan-
m>flt>r (7). Özellikle daha az invazif tedaviler uygulanaca¤> za-
man mikrometastazlar>n varl>¤> mutlaka araflt>r>lmal>d>r çün-
kü, RT-PCR morfolojik bir tan> yöntemi de¤ilse de RT-PCR
ile saptanan mikrometastazlar nodal tutulum oldu¤unun gös-
tergesidir
Özofagus ve mide kanserlerinin cerrahi tedavisinde me-
tastatik da¤>l>m> dikkate alarak yap>lan radikal lenf nodu di-
seksiyonlar> önemli bir rol oynar. Özellikle torasik özofagus
kanserleri için üç-alan lenfadenektominin, gastrik kanserler
için de D2 lenfadenektominin sa¤ kal>m avantajlar> bir çok ça-
l>flma ile gösterilmifltir. Bu avantaj>na karfl>n, lenfadenektomi-
nin morbidite ve mortalitesindeki yükseklik, genifl bir lenf di-
seksiyonu yerine gerçek nodal tutuluma dayal> bir lenfadenek-
tomi yap>lmas> aray>fllar>n> art>rm>flt>r. Bu amaçla, do¤ru lenf
nodu evrelemesi için, ameliyat s>ras>nda lenfatik haritalama ve
sentinel lenf nodu örneklemesi kavram> kullan>lmaya bafllan-
m>flt>r. Kavram>n detaylar> yan>nda meme ve melanomdaki
kullan>m> bu kitab>n baflka bir bölümünde ele al>nd>¤>ndan bu
bölümde öncelikle ve a¤>rl>kl> olarak gastrointestinal kanser-
lerde(özofagus, mide ve kolorektal) ard>ndan da di¤er solid
kanserlerde sentinel lenf nodu kavram>na de¤inilecektir.
Özofagus Kanseri
Daha once belirtildi¤i gibi meme, melanom ve hatta kolorek-
tal kanserler için sentinel lenf nodu haritalamas> ile ilgili çal>fl-
malar yayg>nlaflmakla birlikte, üst gastrointestinal kanserler
için bu uygulama, bu bölgenin lenfatik dolafl>m>n>n karmafl>k-
l>¤> nedeniyle yayg>nl>k kazanmam>flt>r. Torasik özofagus kan-
serlerinin lenfatik metastazlar>n>n da¤>l>m> üç-alan lenfade-
nektomiden elde edilen bilgilere dayanmaktad>r ve afla¤>daki
Tablo 1'de gösterildi¤i gibi boyundan kar>n bölgesine kadar
bir yay>l>m gösterir. Lenfatik drenaj>n bu kompleks yap>s> ne-
deniyle erken dönemde uzak-farkl> anatomik bölgelerde me-
tastazlar görülebilir (8).
600
52
BÖLÜM
Sentinel Lenf Nodu
Kavram>: Gastrointestinal
ve Di¤er Kanserler
Dr. Mahir Özmen, Dr.
TABLO 1.
Üç-Alan Lenfadenektomisi Yap>lan
Torasik Özofageal Kanserli Hastalarda
Lenf Nodu Metastazlar>n>n Da¤>l>m>
Servikal paraözofageal
4
Sa¤ rekürren sinir
26
Sol rekürren sinir
4
Üst torasik paraözofageal
4
Bifurkasyon ve ana bronfl
9
Orta torasik paraözofageal
18
Posterior mediastinal
4
Sol kardiyak
4
Sa¤ kardiyak
9
Sol gastrik arter
18
Bölge
Tutulum (%)