pidir. Günümüzde modern kemoterapi uygulamalar> ile kan-
ser hastalar>nda sa¤kal>mda uzama, hayat kalitesinde artma ve
hatta baz> kanserlerde ileri evrede bile tam kür sa¤lanabilmek-
tedir. Son y>llarda onkoloji alan>nda önemli ilerlemeler olmufl
ve yeni kemoterapi ajanlar> gelifltirilmifl ve etkin kombinasyon
tedavi rejimleri oluflturulmufltur.
lemifl ve bakterilere karfl> kimyasal tedavi gelifltirilebilece¤i dü-
flüncesi ile kemoterapi kavram>n> öne sürmüfltür. Ancak kan-
serde kemoterapinin geliflimi esas olarak 2. Dünya Savafl> s>ra-
s>nda kimyasal silah olarak kullan>lan hardal gaz>n>n lenfope-
ni yapt>¤>n>n gözlenmesi üzerine, nitrojen mustard'>n Louis S.
Goodman ve Alfred Gilman taraf>ndan lenfoma tedavisinde
kullan>lmas> ile bafllam>flt>r (1). Bunu lösemilerde bir antifolat
olan metotreksat>n yarar>n>n Sidney Farber taraf>ndan göste-
rilmesi ve ayn> ajan>n bir solid tümör olan koryokarsinomda
etkinli¤inin Li taraf>ndan gösterilmesi takip etmifltir (2,3).
Bunu 6-merkaptopürin ve vinka alkaloidlerinin keflfi izlemek-
tedir. Bu sayede 1960'larda ise lösemi ve lenfoma için etkin
kombinasyon rejimleri gelifltirilmifltir.
ile kür sa¤lanmas> olmal>d>r. Günümüzde baz> tümörlerde bu
hedefe ulaflmak mümkündür. Gestasyonel trofoblastik tü-
mörler, akut lenfoblastik ve miyeloblastik lösemiler, Hodg-
kin's hastal>¤>, non-Hodgkin lenfoma, testis tümörleri ve
Ewing sarkomu, Wilms tümörü, embriyonel rabdomyosar-
kom gibi çocukluk ça¤> tümörlerinin tedavisinde kemoterapi
ile kür elde edilebilmektedir. Kür elde etmenin mümkün ol-
mad>¤> durumlarda ise sa¤ kal>m> uzatmak, semptomlar>n
azalmas>na yönelik palyasyon sa¤lamak ve yaflam kalitesini
artt>rmak birincil hedefler olarak düflünülmelidir. Bu nedenle
kemoterapi uygulamas> ile ilgili baz> terimleri kavramak gere-
kir.
rapi ile tedavisinden hemen sonra uygulanan sistemik kemo-
terapidir. Adjuvan tedavide amaç; lokal kontrolü art>rmak,
subklinik rezidüel hastal>¤> ve olas> uzak metastazlar> kontrol
etmek, palyatif tedaviyi küratif hale getirmektir.
likle lokal ileri hastalarda uygulan>r. Amaç, cerrahi öncesi tü-
mörün küçültülmesi, organ veya sfinkter koruma, uzak me-
tastaz riski olan hastalarda mikrometastazlar>n yok edilmesi-
dir. Ayn> zamanda bu flekilde in vivo ilaç etkinli¤ini de¤erlen-
dirmek olas>d>r. Ancak ilaca dirençli hastalarda tümörün iler-
lemifl olmas> arzu edilmeyen bir sonuç olarak bazen karfl>m>za
ç>kabilmektedir.
kullan>lmas>d>r. Meme kanseri ve lenfoma gibi baz> hastal>k-
larda kullan>lmaktad>r. H>zl> progresyon gösteren ve agresif
seyirli tümörlerde oldukça etkin bir yöntem olmakla birlikte,
daha fazla toksisiteye yol açmaktad>r. Bu nedenle büyüme fak-
törü deste¤i ile birlikte uygulanmas> gerekir.
rilebilmesi için yeterli donan>ma sahip uygun bir ortam ve ko-
nusunda tecrübeli bir medikal onkologun olmas> gerekir.
Kanserli hastalara kemoterapi bafllanmadan önce baz> husus-
lara dikkat etmek son derece önemlidir. En önemli husus, ke-
moterapi uygulamadan önce hastal>¤>n kesin histolojik tan>s>-
n>n konulmufl olmas> flartt>r. Bir çok tümörün tedavisinde his-
topatolojik tan>n>n ayr>nt>lar>n>n bilinmesi tedavi planlama-
s>nda önemlidir. örne¤in kolorektal kanserde hedefe yönelik
tedavi ajanlar>n>n baz> moleküler özelli¤i olan hastalarda daha
etkin oldu¤u dikkate al>nd>¤>nda (Epidermal büyüme faktör
reseptör inhibitörü olan Setuksimab adl> ilac>n K-ras vahfli
(wild) tip hastalarda daha etkin olmas> gibi), bu tür tümörle-
rin tedavi edilmeden önce - yap>labiliyorsa- moleküler tan>
yöntemlerinin kullan>lmas> gerekmektedir.
hastan>n tek ajan veya kombine rejim gibi yöntemlerinden
hangisi ile tedavi edilmesi gerekti¤ine karar verilmelidir. Bu
nedenle tedavi amac>n> belirleme ad>na, tedavi öncesinde ev-
releme tetkikleri mutlaka yap>lmal>d>r.
önce al>nmas> gereken ilaçlar>n zaman>nda al>nmas>, baz> te-