bilim dallar> olan disiplinlerin iç içe geçmesine, kesiflmesine
yol açm>fl, bunun sonucunda disiplinleraras> nitelikte yeni bi-
lim ve araflt>rma alanlar> ortaya ç>km>flt>r. Bu alanlardan biri
de, biyolojik bilimler, mühendislik bilimleri ve biliflim bilim-
lerinin kesifliminde yer alan t>p biliflimidir.
le biliflim teknolojilerinin h>zl> gelifliminden güç al>rken, di¤er
taraftan da t>p alan>ndaki h>zl> geliflmelerin ve sa¤l>k hizmetle-
rindeki çözümü zor sorunlar>n zorunlu k>ld>¤> bir disiplin ol-
mufltur.
le oluflmufl bir bilim dal>d>r. Bu bilim dal>, t>p alan>ndaki ge-
liflmelerin ortaya ç>kard>¤> bilgi ve verilerin oluflturulmas>, bi-
çimlendirilmesi, paylafl>lmas> ve sonuçta hastalar>n bak>m ve
tedavilerinin belirlenmesi, seçilmesi ve gelifltirilmesini hedef
al>r. T>p bilifliminde bilimsel araflt>rma, disiplinleraras> bir ni-
telik tafl>r ve bilimsel yöntemleri kullan>r. Bilimsel araflt>rma-
larda sa¤lanan bilginin yard>m>yla hasta verilerinin elde edil-
mesi, ifllenmesi ve yorumlanmas> için yöntemler ve sistemler
gelifltirilir, de¤erlendirilir. Bütün bunlar> yaparken de bilgi ve
iletiflim teknolojilerinin nas>l uygulanaca¤>n> ve kullan>laca¤>-
n> araflt>r>r. Bilgi teknolojilerinde geliflmifl yöntemlerin ortaya
ç>kmas>yla sa¤lanan ilerleme, t>p bilifliminin bir bilim dal> ola-
rak geliflmesinde itici güç olmufltur.
likle; donan>m aç>s>ndan elektrik mühendisli¤i ile; algoritma-
lar ve matematiksel yönüyle bilgisayar mühendisli¤i ile; yapay
zeka yönüyle bilgisayar bilimi ve biliflsel bilimlerle sürekli ile-
tiflim halindedir. Bir bilim olarak t>p biliflimi, teoriden prati¤e
genifl bir alana hitap eder. Ayn> anda hem temel, hem deney-
sel ve hem de uygulamal> bir bilim olma özelli¤ini tafl>r.
g>c> 19. yüzy>la uzanan terminoloji çal>flmalar> ile nüfus bilgi-
lerinin s>n>fland>r>lmas> ve kavramlaflt>r>lmas>na yönelik çal>fl-
malar>n, 1950'lerdeki sa¤l>k alan>nda belgeleme giriflimlerinin
de bu bilim dal>n>n gelifliminde itici rol oynad>¤>, gelecekte or-
taya ç>kacak uygulamalar (terminoloji standartlar>, hasta bil-
gilerinin kayd> vb) için bir temel oluflturdu¤u söylenebilir.
1970'lerde ise bu alanda araflt>rmalar yay>mlanmaya, konfe-
ranslar (Medinfo) düzenlenmeye bafllad>, ilk uzman sistemler
görüldü (MYCIN, Internist-1), 80'lerde tan>sal uzman sistem-
ler gelifltirildi; 90'larda birçok ülkede sa¤l>k bilgi sistemlerini
birbirine ba¤layan bilgisayar a¤lar>, bilgi paylafl>m> sa¤layan
sistemler (örne¤in, HEALTHNET, 1991) gelifltirildi. Bu y>llar-
daki, uluslararas> sa¤l>k bilgi sistemlerinden en önemlileri,
CARE Telematics Project (1995), OPADE (1995), OBSQID
(1995), ORATEL (1995) ve TELENURSING (Avrupa Komis-
yonu projesi) olarak s>ralanabilir.
veri madencili¤i, çeflitli telet>p uygulamalar>, karar destek sis-
temleri, uyar> sistemleri ve sanal gerçeklik uygulamalar>na ola-
nak tan>m>flt>r.
Lindbergh" ad>yla bilinen ilk transatlantik robot yard>ml> cer-
rahi giriflim gerçeklefltirilmifltir. 2005 y>l>ndan sonra telet>p ve
evde bak>m uygulamalar> a¤>rl>k kazanm>fl, sa¤l>k hizmetlerin-
de hasta merkezli ve kiflisel nitelikte uygulamalara do¤ru gidil-
meye bafllam>fl, gizlilik, mahremiyet ve güvenlik konular> öne
ç>km>flt>r. 2008'de "bulut biliflim" (cloud computing) tekno-
lojilerinin geliflimiyle birlikte, t>p biliflimi alan>nda da bu tek-
nolojiden yararlan>lmaya bafllam>flt>r. Sa¤l>k sorunlar>n>n çö-
zümünde giderek önleyici/koruyucu, "iyi olma halinin sa¤lan-
mas> ve korunmas>" (wellness) yönünde bir dönüflümle bir-
likte, bu alandaki uygulamalar a¤>rl>k kazanmaya bafllam>flt>r.
Bunun sonucunda, genel toplum sa¤l>¤>n>n izlenmesi, hasta-
l>klar>n ortaya ç>kmadan önlenebilmesine yönelik uygulama-
lar a¤>rl>k kazanm>fl, "co¤rafi t>p" kavram> öne ç>km>flt>r. Mo-
bil a¤ ve iletiflim teknolojilerinin yayg>nlaflmas> ise telet>p uy-
gulamalar>n> "mobil t>p" yönünde dönüfltürmüfltür. 2010 y>-
l>nda ise elektronik sa¤l>k kay>tlar>n>n "anlaml> kullan>m>"na
(meaningful use) yönelik giriflimler ABD'de bafllat>lm>flt>r.
süreç kullan>l>r. Bu süreçte, gözlem, tan> ve tedavi olmak üze-
re üç aflama vard>r. Gözlem aflamas>nda, hastadan öykü alma,
fizik muayene, laboratuvar tetkikleri ve görüntüleme teknolo-
jilerinin kullan>m> gibi yöntemlerle veri elde edilir. Bu aflama-
ya, basit ya da geliflmifl her türlü inceleme yöntemi girer. Tan>
aflamas>nda hekim, bir önceki aflamada elde etti¤i verileri kli-
nik deneyimi ile birlefltirerek bir tan>ya ulafl>r. Tedavi aflama-