background image
K>sa barsak sendromu ve intestinal yetmezlik cerrahi rezeksi-
yon, konjenital bir defekt veya absorbsiyon kayb>na yol açan
bir hastal>¤a ba¤l> olarak geliflir ve normal beslenmede sa¤la-
nan protein-enerji, s>v>, elektrolit veya mikro besinlerin den-
gesinin sa¤lanmamas> durumudur (1).
K>sa barsak sendromu ince barsaklar>n genifl bir bölümü-
nün ç>kar>lmas>yla geliflen ve beslenme için yeterli barsak
uzunlu¤unun kalmad>¤> malabsobsiyon, diare, steatore, s>v>-
elektrolit bozukluklar> ve ile seyreden klinik bir tablodur. Ge-
nel olarak 2 m'den az jejunum ve ileumu olanlarda ortaya ç>-
kan belirti ve bulgular> tan>mlar (2-4).
n temel görevi sindirim ve absorbsiyondur.
Bunun yan>nda endokrin ve immünolojik fonksiyonlar> da
vard>r. n ortalama uzunlu¤u 3-8 ortanca uzunl¤u
ise 4 metre kadard>r. Postmortem ölçümlerde duodenum 25-
30 cm, jejunum 160-200 cm, ve gerisi ileumdur. Karbonhid-
ratlar ve proteinlerin önemli bir k>sm> proksimal ince barsak-
ta sindirilir ve absorbe edilir, nan
safra tuzlar>, ya¤da eriyen vitaminler ve mideden sal>nan in-
trinsic faktöre ba¤lanan Vit B12 absorbe edilir. S>v> ve elektro-
litler ise ileum ve kolondan abasorbe edilir (4).
n rezeksiyonu sonras> yaflam flans>n> ve ka-
litesini etkileyen faktörler rezeksiyon yap>lan segmentin uzun-
lu¤u, altta yatan barsak hastal>¤>, ileo-çekal valvin olup olma-
d>¤>, sindirim sisteminin di¤er organlar>n>n fonksyonel duru-
mu ve geride kalan barsa¤>n adaptif kapasitesisidir (5).
K>sa barsak sendromunun gerçek insidans> bilinmemekte-
dir. Ancak hastal>k ile ilgili farkl> rakamlar de¤iflik çal>flmalar-
dan verilmifltir. flmalarda milyonda 1-2
olarak verilmektedir (6,7). Byrne ve arkadafllar> ise ABD'de
10,000-20,000 hastan>n k>sa basrsak sendromu nedeniyle evde
total parenteral beslenme ald>klar>n> bildirmifltir (8). Hastal>-
¤>n prevelans>na gelince Donohoe ve arkadafllar> bu oran> mil-
yon kiflide 1 ve kad>n: erkek oran>n 2:1 bildirmifllerdir (3).
Etiyoloji
Thompson ve arkadafllar> 1990-2005 y>llar> aras>nda tedavi et-
tikleri hastalar aras>nda k>sa barsak sendromunun en önemli
nedenini ameliyat sonras> rezeksiyonlar (%28) olarak bildir-
mifllerdir. Bu çal>flmada di¤er nedenler malign tümörler ve
radyasyon (%21), mezenterik vasküler olaylar (%21), Crohn
hastal>¤> (%169, travma (%8) ve di¤er nedenler (%60) dir (5).
Genifl ince barsak ç>kar>lmas>n> gerektiren en önemli ne-
den mezenterik damar t>kan>kl>klar>d>r. Fakat bu hastalar>n
ço¤unda prognoz kötü oldu¤undan, az bir k>sm>nda k>sa bar-
sak sendromu tedavisine gerek duyulur. Baz> çal>flmalarda
eriflkinlerde k>sa barsak sendromunun en s>k nedeni olarak
Crohn Hastal>¤> saptanm>flt>r (%50-60). Genifl barsak rezeksi-
yonu gerektiren strangüle f>t>klar, süperior mezenterik arter
yaralanmalar>, ince barsak volvulusu, tümörler, radyasyon en-
teriti di¤er önemli nedenlerdir (Tablo 1) (7-11).
Patofizyoloji:
K>sa barsak sendromunda temel fizyopatolo-
jik olay barsaklar>n genifl absorsiyon yüzeyinin kayb> ve geçi-
flin h>zlanmas>d>r. Barsak içeri¤inin geçifl süresi jejunumda
h>zl>, ileumda yavafl, kolonda ise çok daha yavaflt>r. Bu neden-
le proksimal ince barsak rezeksiyonlar>nda transit zaman> ile-
al rezeksiyona göre daha az bozulur. K>sa barsak sendromu
gelifliminde ileoçekal valvin korunmas>n>n yararl> etkileri var-
d>r. Bu valv hem transit zaman>n>n uzamas>n> hem de kolonik
floran>n ileuma geçiflinin engellenmesini sa¤lar.
Makro ve mikrobesinler incebarsak boyunca absorbe edi-
lirler. Jejunumun villuslar>n>n özellikleri ve yüksek enzim ak-
tivitesi nedeniyle besinlerin (proteinler, karbohidratlar, ya¤-
lar, vitamin B ve C, folik asit ile ya¤da eriyen vitaminler
(A,D,E,K)) %90'>na yak>n> proksimal jejunumdan (100-150
cm) emilir (12). olmala-
r>na ra¤men proksimal ve distal k>s>mlar aras>nda morfolojik
ve fizyolojik farkl>l>klar vard>r. Villuslar jejunumda ileuma go-
re daha uzun ve kriptalar daha derindir. Bu nedenle absorbsi-
yon kapasitesi proksimal barsakta 2 misli fazlad>r (4). nal içerik jejunumda izotonik tutulmaya çal>fl>l>rken ileumda
giderek daha konsantre hal al>r. Kolonda ise özellikle su ve tuz
1327
112
BÖLÜM
K>sa Barsak Sendromu
Dr.
TABLO 1.
K>sa Barsak Sendromuna Yol Açan
Nedenler
Eriflkinler
1. Mezenterik damar trombüs ve embolileri
2. Crohn hastal>¤>
3. Strangüle f>t>klar
4. 5. Mezenterik damar yaralanmalar>
6. Radyasyon enteriti
7.
Çocuklar
1. Nekrotizan enterokolit
2. 3. Gastroflizis
4. Aganglionozis
5. Malrotasyon-volvulus