da, beyin-omurilik s>v>s> içerisinde seyreder ve beyin dokusu-
nu besleyen perforan dallar verirler. Bu arterlerden herhangi
bir nedenle subaraknoid mesafeye olan kanamalar, subarak-
noid kanama olarak isimlendirilir. Kanama bir noktadan ol-
mas>na ra¤men kan, beyin-omurilik s>v>s> arac>l>¤> ile supra-
tentorial, infratentorial ve spinal subaraknoid mesafeye yay>-
l>r. Subaraknoid kanama bütün inmelerin %5-10'unu olufltu-
rur, buna karfl>l>k bütün serebro-vasküler ölümlerin %25'ine
neden olur. Son y>llarda tan> ve tedavideki ilerlemelere ra¤-
men, subaraknoid kanama yüksek mortalite ve morbiditesi
nedeni ile ciddi bir sa¤l>k sorunu olmaya devam etmektedir.
lerde oldukça farkl>d>r. Bu oran Rodezya'da y>lda 6/100.000
iken Japonya ve Finlandiya'da 25/100.000 civar>ndad>r. Ancak
genel olarak toplumda y>lda ortalama 10/100.000 oran>nda
subaraknoid kanaman>n görüldü¤ü kabul edilmektedir (1).
Bu orana göre, Türkiye'de her y>l 6000-9000 kifli subaraknoid
kanama geçirmektedir. Ancak bu hastalar>n yaklafl>k %10'u
hastaneye ulaflamadan öldü¤ü, baz> hastalarda da subarakno-
id kanaman>n tan>s> gözden kaç>r>ld>¤> için kay>tlara geçen
hasta say>s> beklenilenden daha azd>r. Subaraknoid kanama
kad>nlarda erkeklere göre 1,6 misli daha s>k görülmektedir.
Hipertansif hastalarda, sigara içenlerde, alkol ve kokain gibi
uyuflturucu madde kullananlarda subaraknoid kanaman>n
görülme olas>l>¤>n>n daha yüksek oldu¤u bilinmektedir. Suba-
raknoid kanama geçiren hastalar>n %20'sinde pozitif aile hi-
kayesi vard>r ve bu hastalar>n birinci derece akrabalar>nda ka-
nama geçirme riski di¤er insanlara göre yaklafl>k befl misli da-
ha fazlad>r.
bir anevrizman>n kanamas>d>r. Hastalar>n yaklafl>k %75'inde
nedenin anevrizma kanamas> oldu¤u gösterilmifltir. Bunun
yan> s>ra arteriyo-venöz malformasyonlar, hipertansiyon ve
baz> tümörler de (malign melanom, glioblastoma multifor-
me) subaraknoid kanamaya yol açabilir. Ayr>ca antikoagulas-
yon, baz> kan hastal>klar> (lösemi, sickle cell anemi), vaskülit,
fibromüsküler displazi, moya moya hastal>¤> ve hipofizer
apopleksi subaraknoid kanaman>n nadir nedenlerindendir.
Hastalar>n %15-20'sinde ise kanaman>n nedeni saptanamaz.
Subaraknoid kanama hastalar>n>n %1'inden daha az>nda ne-
denin spinal vasküler bir patoloji olabilece¤i de unutulmama-
l>d>r.
yafllar aras>nda meydana gelmektedir. Anevrizmal subarakno-
id kanaman>n genellikle a¤>r bir fiziksel aktivite s>ras>nda mey-
dana geldi¤i kabul edilir, ancak hastalar>n yaklafl>k %20'sinde
istirahat halinde hatta uyku s>ras>nda olufltu¤u da bilinmekte-
dir. Subaraknoid kanaman>n üç önemli klinik bulgusu vard>r:
1) Bafl A¤r>s>: Bafl a¤r>s>n>n en önemli özelli¤i ani ve çok flid-
detli olmas>d>r. Hasta bu durumu "beynimde bomba patlad>"
ya da "hayat>mda hissetti¤im en fliddetli a¤r> idi" fleklinde ta-
n>mlar.
daha sonra günlerce devam eden kronik a¤r>n>n nedeni ise ka-
nama nedeni ile intrakranial bas>nc>n artm>fl olmas>d>r. 2) Bu-
lant>-Kusma: Kanamadan hemen sonra meydana gelir ve de-
falarca tekrarlayabilir. Bulant> ve kusman>n nedeni intrakrani-
al bas>nc>n artmas>d>r. 3) fiuur Kayb>: Kanamay> takiben mey-
dana gelen fluur kayb> bir kaç dakika ya da bir kaç saat sürebi-
lir. Nadiren fluur hiç aç>lmadan hasta kaybedilir. Ani fluur kay-
b>n>n nedeni, kanama nedeni ile oluflan akut intrakranial ba-
s>nç art>fl> ile beyin sap> merkezlerinin bas> alt>nda kalmas> ola-
rak kabul edilir.
n>n tipik bulgular>ndan biridir. Ancak hasta derin komada ise
ense sertli¤i geliflmeyebilir.
anopsi veya kranial sinir felçleri gibi fokal nörolojik bulgular
geliflebilir. Hastalar>n yaklafl>k %10'unda kanama s>ras>nda
veya hemen sonra epileptik nöbetler görülür. Hastalar>n ço-
¤unda huzursuzluk, taflikardi, aritmi ve subfebril atefl de görü-
lür ki bu bulgular katekolamin salg>lanmas>na ba¤l>d>r. Bu
hastalar>n yaklafl>k yar>s>nda, T-dalgas> anormallikleri, Q-T
uzamas>, ST segment de¤ifliklikleri ve uzam>fl U-dalgas> gibi
EKG bozuklukluklar> da meydana gelir.
la gelmesidir. Bafl a¤r>s>n>n ani ve çok fliddetli olmas> ilk plan-
da subaraknoid kanamay> düflündürmelidir. Klinik muayene-
den sonra yap>lmas> gereken ilk tetkik bilgisayarl> beyin to-
mografisi olmal>d>r. Radyo-opak madde verilmeksizin çekilen
bilgisayarl> beyin tomografisinde bazal sisternlerde kan görül-
mesi tan> için yeterlidir (fiekil 1). Yap>lan bir çal>flmada, ilk 12
saatte çekilen bilgisayarl> beyin tomografisinin subaraknoid
kanamay> gösterme olas>l>¤>n>n %98 oldu¤u gösterilmifltir
(17). Ancak zamanla kan>n dansitesi azalaca¤>ndan ve suba-