karfl>m>za ç>kan kronik sistemik bir hastal>kt>r. Halihaz>rda
dünyada 150 milyon civar>nda diabetik hasta oldu¤u, artma
trendi bu flekilde oldu¤u taktirde 2025 y>l>nda bu say>n>n ikiye
katlanarak 300 milyona ulaflaca¤> tahmin edilmektedir. Son
dekatlarda hastal>¤>n tedavisiyle ilgili yeni geliflmelerin de kat-
k>s>yla diabetik hastalar>n yaflam süresindeki uzama, özellikle
kronik geç komplikasyonlar>n ortaya ç>kma riskini de art>r-
maktad>r. Bundan dolay>d>r ki hastalar>n cerrahi bir giriflim ge-
rektirmeleri de daha olas> hale gelmektedir. Nitekim, diabet
hastalar>n>n hayatlar> boyunca %50'lere varan de¤erlerde cer-
rahi ile karfl>laflma riskleri vard>r (1). Amerika Birleflik Devlet-
leri'nde 1980 y>l>nda yap>lan tüm kardiovasküler cerrahi giri-
flimlerin %11.3'ü diabetik, buna karfl>n %4.3'ü ise diabetik ol-
mayan populasyonu kapsam>flt>r. Oftalmolojik giriflimlerde ise
yine diabet lehine (%5.5 vs. %3.3) bir fazlal>k söz konusudur.
lerinin perioperatif dönemde bozulma e¤ilimidir. Bu dönem-
de ortaya ç>kabilecek akut metabolik dekompanzasyonlar,
mortalite ve morbiditenin artmas>na önemli katk>da buluna-
bilirler. Nitekim diabetik hastalar>n perioperatif dönemde
komplikasyon geliflme riskleri artm>flt>r (2,3). Bu hastalar cer-
rahi s>ras>nda ve sonras>nda artm>fl enfeksiyöz, metabolik, re-
nal ve kardiyak komplikasyon riski ile karfl> karfl>yad>rlar
(4,5).Cerrahiye gidecek diabet hastas>nda primer amaç,
komplikasyonsuz güvenli bir cerrahi geçirmektir. Bu aç>dan
dahiliye uzman> ya da endokrinolog ile cerrahi ekip (cerrah ve
anestezist) aras>ndaki iletiflim ve koordinasyon oldukça önem
tafl>r.
ACTH, glukagon, kortizol, epinefrin ve büyüme hormonu sa-
l>n>m>nda ciddi art>fllara yol açar (2,6) Bunun net sonucu da
insülin direnci, hiperglisemi, serbest ya¤ asidlerinde art>fl ve
sonuçta diabetik ketozise meyildir (6,7). Bu hormonlardaki
art>fl miktar>; diyabet tipi, perioperatif diyabet kontrolü, cerra-
hi giriflimin a¤>rl>¤> ve efllik eden komplikasyonlar>n>n varl>¤>
ile alakal>d>r. Ayr>ca cerrahinin elektif veya acil olmas> bu me-
tabolik de¤iflikliklerin derecesini etkilemektedir. Tip 1 diabe-
tiklerde a¤>rl>kl> olarak diabetik ketoasidoz ortaya ç>karken,
özellikle hipovoleminin ön planda oldu¤u ve yeterli s>v> rep-
lasman> yap>lmayan Tip 2 diabetiklerde hiperglisemik hipe-
nik olan Tip 1 diabetikler, metabolik dekompanzasyon aç>s>n-
dan insülin rezervi nispeten daha fazla olan Tip 2 diabetikler-
den daha fazla risk alt>ndad>rlar. Hiperglisemi yara iyileflme-
sinde ve kollajenin formasyonunda belirgin gecikmeye de yol
açar ki, bu da morbidite art>fl> aç>s>ndan oldukça önemli bir
durumdur. Nitekim granülositlerin fagositik fonksiyonu ve
kemotaksisi kan glukoz seviyeleri 250 mg/dl'nin üzerindeki
düzeylerde olumsuz yönde etkilenmektedir (8) 200mg/dl'nin
üzerindeki kan glukoz düzeylerinde ise kollajen sentezi bask>-
lanmaktad>r. Ayr>ca hastalarda ortaya ç>kan a¤>r hiperglisemi
ve yara iyileflmesinde bozulma özellikle enfeksiyonlara e¤ilimi
art>r>r, çünkü non-spesifik immünitede önemli boyutta bask>-
lanma olmaktad>r. Diabetik hastalarda artm>fl vasküler ve re-
nal hastal>k prevalans> da ameliyat sonras> yara enfeksiyon ris-
kini artt>rmaktad>r (9) Ameliyat sonras> dönemde görülen ya-
ra, deri, üriner sistem ve solunum yolu enfeksiyonlar> (pnö-
moni); cerrahi sonras>nda görülen komplikasyonlar>n üçte
ikisini oluflturmaktad>r ve ameliyat sonras> ölümlerin %20'si-
nin nedenidir.
aç>k kalp cerrahisi sonras> derin sternal yara enfeksiyon insi-
dans>n> anlaml> derecede azaltt>¤> gösterilmifltir (11). Kardiyo-
torasik cerrahiye giden hastalarda neden sonuç iliflkisi gösteri-
lemese de ameliyat sonras> dönemde artan kan glukoz seviye-
leriyle iliflkili olarak kardiyak ve tüm nedenlerden dolay> mor-
talite oranlar>n>n artt>¤> bildirilmifltir (12,13).
etkilemektedir. Yap>lan bir çal>flmada akut miyokardiyal en-
farktüsle baflvuran 779 hastada 180. gün mortalite oranlar>
diabet hikayesinden ba¤>ms>z olarak baflvuru s>ras>ndaki hi-
perglisemi ile iliflkili bulunmufltur ve en yüksek mortalite da-
ha önceden diabeti olmayan hiperglisemik hastalarda saptan-
m>flt>r (14)
düzeyleri s>k> kontrol edildi¤inde (80-110mg/dl; ortalama 103
mg/dl), konvansiyonel gruba göre (180-200 mg/dl) morbidite
ve mortalitede anlaml> azalma görülmüfltür (12)Hastalar>n
özellikle sepsis riskinde, diyaliz ile kan transfüzyonu gereksi-
niminde, akut polinöropati geliflmesinde ve mekanik ventilas-
yon gereksiniminde azalma olmufltur. Ancak bu durum hi-
poglisemi riskini de beraberinde getirmektedir. Nitekim NI-
CE-SUGAR çal>flmas>nda s>k> kontrol grubunda ciddi hipogli-
semi oran> (kan glukozu <40mg/dl) %6.8, konvansiyonel
grupta %0.5 bulunmufltur. Mortalite oranlar> s>k> kontrol