background image
Elektif kolorektal ameliyatlar yüz y>l> aflk>n süredir yap>lagel-
mektedir (1). Bu ameliyatlar sonras> septik komplikasyonlar
(cerrahi alan enfeksiyonu, kar>n içi apseler) ve anastomoz ka-
çaklar> en s>k görülen komplikasyonlard>r. Kal>n barsa¤>n içe-
ri¤i ve onun bakteriyel yükünün bu sorunlar>n ana nedeni ol-
du¤u düflünülmektedir. Bu düflünce ile barsak temizli¤i ve
bakteriyel yükünün azalt>lmas>n>n komplikasyon oranlar>n>
düflürece¤i görüflü dünyada kabul görmüfltür. Yirminci yüzy>-
l>n bafllar>nda barsak temizli¤i 5 gün süren diyet k>s>tlamalar>
ve laksatif ilaçlarla yap>lm>fl, sonras>nda birçok farkl> temizlik
rejimi tan>mlanm>fl ve kullan>lagelmifltir (2,3).
Kolorektal cerrahi öncesi barsak haz>rl>¤>n>n mutlak flart
oldu¤u görüflüne ilk kez 1972 y>l>nda Hughes taraf>ndan karfl>
ç>k>lm>flt>r (4). Daha sonras>nda Irwing ve Scrimgeour taraf>n-
dan yay>nlanan çal>flma ile bu görüfl desteklenmifltir (5). Son-
raki y>llarda kan>t de¤eri daha yüksek klinik çal>flmalarda me-
kanik barsak temizli¤i yap>lmas>n>n, yap>lmamas>na üstünlü-
¤ü olmad>¤> gösterilmifltir (3,6­8). Hatta baz> yay>nlarda anas-
tomoz kaça¤> riskini artt>rabilece¤i yönünde yorumlar yap>l-
m>flt>r (9). Mekanik barsak temizli¤inin gereklili¤i üzerine ya-
p>lm>fl birçok randomize kontrollü klinik çal>flma ve meta-
analiz olmas>na ra¤men günümüzde çok az say>da cerrah ve
klinik bu uygulamadan vazgeçebilmifltir (10­11).
Mekanik barsak temizli¤inin amac> teorik olarak, barsak
içindeki yükü ortadan kald>rarak, kolonun yo¤un bakteri yü-
künü azaltmak ve ameliyat s>ras>nda kolon aç>ld>¤> zaman olu-
flabilecek peritoneal yüzeylerin d>flk> ile kontaminasyonunu
engellemektir.
Mekanik barsak temizli¤inin gereksiz oldu¤unu savunan
araflt>r>c>lar ise bu ifllemin kolonun bakteri yükünü azaltmad>-
¤>n> ileri sürmektedirler (12). Ayr>ca yetersiz yap>lm>fl meka-
nik barsak temizli¤i nedeniyle ak>flkanl>¤> artm>fl d>flk>n>n bu-
laflma riskinin artt>¤> düflünülmektedir (6).
Tüm cerrahlar aras>nda halen tart>fl>lmakta olan bu konu-
da henüz net bir görüfl birli¤i sa¤lanamam>flt>r. Bu nedenle
birçok k>lavuzda mekanik barsak temizli¤i konusundan >l>ml>
cümleler ile bahsedilmektedir. Amerikan Kolon ve Rektum
Cerrahlar> Derne¤i ve Büyük Britanya ve loji Derne¤i taraf>ndan yay>nlanan k>lavuzlarda mekanik bar-
sak temizli¤inin kan>ta dayal> olmad>¤> vurgusu yap>ld>ktan
sonra uygulama cerrah>n veya klini¤in deneyim ve tercihine
b>rak>lm>flt>r (13,14). Laparoskopik kolorektal cerrahi klinik-
lerinin k>lavuzunda ise içi boflalm>fl kolonun manupilasyonu-
nun kolaylaflaca¤> düflüncesi ile laparoskopik kolon ameliyat-
lar> öncesi mekanik barsak temizli¤i önerilmektedir (15).
Bu bölümde mekanik barsak temizli¤inin atlanabilece¤i
veya mutlaka uygulanmas> gerekti¤i yönünde kesin bir yarg>
ortaya koyulmam>flt>r. Sadece üzerinde tart>flmalar>n devam
etti¤i bu konu hakk>nda okuyucunun dikkatini çekmek ve fi-
kir vermek amaçlanm>flt>r.
Kolorektal giriflimler öncesi barsak haz>rl>¤> üç ana bafll>k-
ta toplanabilir (6).
1. Mekanik barsak temizli¤i
2. Ameliyat öncesi oral antibiyotik uygulanmas>
3. Parenteral antibiyotik profilaksisi.
Mekanik Barsak Temizli¤i
ralanabilir:
1. H>zl> etki etmeli ve ameliyat öncesi uygulama süresi k>sa
olmal>
2. Geride fekal materyal, gaz, s>v> veya ya¤ taneci¤i b>rakma-
mal>
3. Kolay uygulanabilir olmal>
4. Hastada ek morbiditeye neden olmamal>.
Mekanik barsak temizli¤inin tarihsel evriminde ilk bafllar-
da 5 gün öncesinden bafllayan diyet k>s>tlamalar>, laksatif, ka-
tartik ve lavman kullan>lmakta idi. Ciddi metabolik bozukluk-
lara yol açmas>, uzun hastanede yat>fl süresi gibi nedenlerle da-
ha sonra terk edilmifltir. 1970'lerde Nichols taraf>ndan tan>m-
lanan protokol ile modern barsak temizli¤i yöntemlerinin te-
melleri at>lm>flt>r (16). Bu yöntem Tablo 1'de özetlenmekte-
dir.
1504
128
BÖLÜM
Kolorektal Giriflimlerde
Ameliyat Öncesi Barsak
Haz>rl>¤>
Dr. Nurkan Törer, Dr. Turgut Noyan
TABLO 1.
Nichols Barsak Temizli¤i
Ameliyat öncesi 3. gün:
Az posal> diyet, Saat 08:00'de
2 tablet Dulcolaks
Ameliyat öncesi 2. gün:
Saat 10:00, 14:00 ve 18:00'da
30 ml. MgSO
4
(%50)
Akflam boyunca temiz gelene
kadar lavman
Ameliyat öncesi 1. gün:
Berrak diyet ve iv. s>v> deste¤i
Saat 10:00 ve 14:00'de
30 ml. MgSO
4
(%50)
Saat 13:00, 14:00 ve 23:00'de
1 gr Neomisin ve Eritromisin
Sabah saat 8:00'de ameliyat