background image
klar> sindirim sistemin infla-
matuvar bozukluklar>n> içeren bir hastal>k grubudur. Klinik
ve patolojik özelliklerine göre ülseratif kolit ve Crohn hastal>-
¤> olarak s>n>fland>r>l>rlar. Ancak %5-10 hasta, her iki hastal>-
¤a özgü bulgulara sahip oldu¤u için s>n>fland>r>lamamaktad>r.
Bu hasta grubunun "klar>, s>n>flan-
d>r>lamam>fl tip" olarak adland>r>lmas> önerilmektedir (1).
Ay>rt edilemeyen (indeterminate) kolit tan>m>n>n ise kolekto-
mi uyguland>ktan sonra ç>kar>lan piyesin patologlar taraf>n-
dan s>n>fland>r>lamad>¤> durumlarda kullan>lmas> önerilmek-
tedir.
Ülseratif kolit, kolon ve rektumun mukoza ve submuko-
zas>n> tutan yayg>n mukozal inflamasyon ile karakterize kro-
nik inflamatuvar bir hastal>kt>r. Hastal>¤>n nedeni tam olarak
bilinmeyip klasik olarak alevlenme ve iyileflme dönemleri ile
seyretmektedir (2).
Genellikle hastal>k baflvuru s>ras>nda rektum tutulumu
vard>r. devaml> (aral>ks>z) bir flekilde kolon boyunca ilerlemesi tablo-
ya eklenebilir. Segmental tutulum veya skip lezyonlar görül-
mez. Ancak özellikle topikal olarak tedavi edilen hastalarda
rektumun tamamen korundu¤u veya sa¤lam mukoza içerisin-
de hastal>kl> alanlar>n oldu¤u tablo görülebilir. Kolonoskopi
esnas>nda gözlenen inflamasyonun yayg>nl>¤>n> tan>mlamak
için farkl> terimler kullan>lmaktad>r (Tablo 1).
·
Rektumda s>n>rl> kalm>fl hastal>k Ülseratif Proktit
·
na kadar
ilerledi¤i durum Distal Kolit veya Proktosigmoidit
·
Splenik fleksuraya kadar ilerleyen inflamasyon varl>¤> Sol
Kolon Tutulumlu Ülseratif kolit
·
aflt>¤> ancak çekumun
korundu¤u hastal>k durumu Yayg>n Kolit
·
Çekum dahil tüm kolonun tutuldu¤u hastal>k tablosu
Pankolit olarak isimlendirilir. Baz> hastalarda bu tabloya
ek olarak inflamasyon terminal ileuma uzanabilir (Back-
wash
Tarihçe
Hipokrat taraf>ndan kolit benzeri diyare ile seyreden hastal>k
tan>mlanmakla beraber 19. yüzy>l>n ikinci yar>s>ndan önce ül-
seratif kolit bilinmemekte ve enfeksiyöz enteritler gibi tedavi
edilmeye çal>fl>lmaktayd>. Hastal>k ilk olarak 1859 y>l>nda Lon-
dra'da Sir Samuel Wilks taraf>ndan, bir kaç ay süren ishal ve
atefli takiben kaybedilen 42 yafl>nda bayan hastada tan>mlan-
m>flt>r (3). Wilks, kadavra incelemesi sonucunda kolon ve ter-
minal ileumda transmural ülseratif inflamasyon saptam>fl ve
muhtemelen Crohn hastal>¤> olan bu tabloyu `basit ülseratif
kolit' olarak isimlendirmifltir. Daha sonra 1875 y>l>nda yine
Wilks ve Walter Moxon taraf>ndan yay>nlanm>fl fliddetli kanl>
ishal ve tüm kolonun inflamasyonu ile karakterize olan hasta-
y> ilk ülseratif kolit hastas> olmaya daha uygun olarak görül-
mektedir (4).
Crohn hastal>¤>n>n kolonik formu ile ülseratif kolit ayr>-
m>n> yapmada yaflanan güçlükler hastal>¤>n tan> ve tedavisin-
de kar>fl>kl>klara yol açm>flt>r. Bu kar>fl>kl>k 1959 y>l>nda Brook
(5) ve 1960 y>l>nda Lockhart-Mummery ve Morson (6) tara-
f>ndan iki hastal>k aras>ndaki farklar>n ayd>nlat>lmas>na kadar
devam etmifltir. Hastal>¤>n tedavisi aç>s>ndan en önemli köfle
tafllar>ndan birisi Truelove taraf>ndan 1959 y>l>nda yap>lan
çift-kör kontrollü çal>flmad>r (7). Bu çal>flma ile ciddi kolit va-
kalar>nda yüksek doz kortizon uygulamas>n>n etkinli¤i göste-
rilmifltir.
Ülseratif kolit cerrahi tedavisi tarihsel süreç içerisinde bir-
çok de¤iflikli¤e u¤ram>flt>r. Bafllarda tercih edilen tedavi biçimi
kolektomi ve ileostomi aç>lmas> (8,9) iken bunun yerini kar>n
ön duvar>nda kontinensi sa¤layan valv ve depolama görevi ya-
pan rezervuar fleklindeki Kock ileostomi (10) alm>flt>r. rak 1978 y>l>nda Parks ve Nicholls (11) taraf>ndan tan>mlan-
m>fl olan "Ileal Pofl Anal Anastomoz" (IPAA) olarak bilinen
rekonstrüksiyon giriflimleri son zamanlarda popüler hale gel-
mifltir. Günümüzde ülseratif kolit cerrahi tedavisinde IPAA
standart olarak uygulanmaktad>r.
Epidemiyoloji
klar>n>n prevalans> dünyan>n fark-
l> bölgelerinde büyük oranlarda de¤ifliklikler göstermektedir.
Kuzey Amerika, Kuzey ve Bat> Avrupa ülkeleri gibi geliflmifl
1358
117
BÖLÜM
Ülseratif Kolit
Dr. Yavuz Özdemir, Dr. Feza H. Remzi
TABLO 1.
Hastal>¤>n Yay>l>m>na Göre
kl>¤>
Pankolit
14-37
Sol kolon tutulumlu ülseratif kolit
17-41
Yayg>n kolit
25
Rektosigmoidit (Distal kolit)/Proktit
44-49
Backwash ileitis ve Pankolit
5-10
Hastal>¤>n Yay>l>m>
Görülme Oran> (%)