background image
Yenido¤an döneminde acil giriflim gerektiren durumlar>n en
s>k görülenleri barsak t>kanmalar>d>r. Ço¤u kez vurguland>¤>
gibi erken tan> ve erken sa¤alt>m çok önemlidir. Gecikme, ka-
r>n fliflkinli¤i, diyafragmada yükselme, kusmuk aspirasyonu
gibi nedenlerle solunum sistemi hastal>klar>na, a¤>r dehidra-
tasyonla periferik dolafl>m yetmezli¤ine, doku perfüzyonu bo-
zuklu¤una, metabolik asidoza, olas> septisemiye, t>kal> barsak-
taki iskemik nekroz, gangren ve perforasyona yol açabilir.
Ailede mukovissidozis, Hirschsprung hastal>¤> veya ano-
mali öyküleri, annede yinelenen abortus, diyabet, enfeksiyon,
gebelik s>ras>nda ilaç al>nmas>, toksemi, plasentada kanama,
polihidramnioz, prematür veya uzam>fl do¤um bulunan be-
bekler barsak t>kan>kl>¤> yönünden kuflkulu say>lmal> ve ya-
k>ndan izlenmelidir. Yeflil renkli kusmas> olan yenido¤anlar-
da, olmad>¤> kan>tlanana dek barsak t>kan>kl>¤> olabilece¤i dü-
flünülmelidir. Do¤umdan sonraki ilk 24 saat içinde d>flk>laya-
mayan, karn>nda fliflkinlik geliflen ve anüs-rektum incelemesi
normal bulunan bebekler de barsak t>kanmas> yönünden in-
celenmeli, gözlemde tutulmal>d>r.
Barsak t>kanmas> belirtileri veren yenido¤anlar>n ço¤un-
lu¤u ilk 48 saat içinde, Hirschsprung hastal>¤> olanlar>n ise
%80'i ilk hafta içinde çocuk cerrahisi birimlerine baflvurmak-
tad>r. Ülkemizde bu süreler daha uzundur, ancak kesin bir za-
man vermek olas> de¤ildir. Hastalar>n ayakta direkt kar>n gra-
filerinde hava-s>v> düzeyleri içeren genifl barsak segmentleri
vard>r. Bulgular mekanik bir t>kan>kl>¤> destekliyorsa ivedi
cerrahi giriflim planlanabilir. Prematürelik, parenteral enfeksi-
yonlar, metabolik ya da dolafl>m bozuklu¤u sorunlar>n>n bir
veya birkaç>n>n birarada bulunmas>na ba¤l> ifllevsel t>kan>kl>k-
lar (hastalar>n yaklafl>k %50'sinde) da görülebilece¤inden ay>-
r>c> tan> iyi yap>lmal>d>r. kan>kl>k-
lar>n ço¤unda ayakta direkt kar>n grafisinde gazla dolu birçok
barsak segmenti görülebilir. Fakat belirgin hava-s>v> düzeyleri
yoktur. Bu durumda barsak içeri¤inin, hava-s>v> düzeyleri ve-
recek kadar s>v> olmad>¤> (mekonyum ileus) ya da barsaklarda
yeterince hava bulunmad>¤> (septisemi kökenli adinamik ile-
us) düflünülebilir. Belirli bir ön tan>ya ulafl>lmadan cerrahi gi-
riflimde bulunulmamal>d>r. Cerrah bu arada, tan>mlanama-
m>fl mekanik bir olaya ba¤l> iskemi oluflup oluflmad>¤>ndan
emin olmaya çal>flmal>d>r. Böyle hastalarda deneyimli bir rad-
yologla yap>lacak ultrasonografik inceleme ve opak maddeli
çal>flmalar çok yararl> olabilir. Yenido¤an döneminde nedeni
saptanamayan barsak t>kanmas> ata¤> geçiren bebeklerde,
Hirschsprung hastal>¤>n>n ay>r>c> tan>s> için rektumdan biyop-
si al>nmas> da gerekebilir.
VE STENOZLARI
Atreziler genellikle genetik kökenli olmayan geliflim bozuk-
luklar>d>r. Anatomik yap>lar>na göre çeflitli flekillerde s>n>flan-
d>r>lm>fllard>r (fiekil 1). Atrezi veya stenozun üzerindeki bar-
sak bölümü afl>r> derecede genifllemifl, duvar> kal>nlaflm>fl, kas
katlar> incelmifl ve yer yer yok olmufltur. Afla¤>daki barsak ise
daralm>flt>r, içinde mukus veya mekonyum bulunabilir. Olu-
flumlar> üzerine çeflitli varsay>mlar üretilmifltir. n
barsaklardaki olaylar>n, intrauterin yaflam>n 11. haftas>ndan
sonraki bir dönemde oldu¤u görüflü a¤>rl>k kazanm>flt>r. Ge-
liflmekte olan barsa¤>n dolafl>m>n>n herhangi bir nedenle (vol-
vulus, bantlar, invajinasyon gibi) kesintiye u¤ramas> atrezi ya
da stenozla sonlanmaktad>r. Barsak atrezilerinin görülme s>k-
l>¤>n>n 1500-3000 canl> do¤umda bir oldu¤u san>lmaktad>r.
Kolon atrezileri ise daha az görülmektedir.
Klinik Belirtiler ve Tan>:
En s>k görülen belirti safral> kus-
mad>r. Kusma, t>kanma Treitz ligamentine ne kadar yak>nsa,
o kadar erken bafllar. Daha afla¤>larda ise 24 saat veya daha
sonra ortaya ç>kar. Kar>n fliflkinli¤i, s>k görülen di¤er belirtidir
ve sindirim kanal>n>n alt kesimlerindeki t>kanmalarda afl>r>
derecelerde olabilir. Do¤umda kar>n fliflkinli¤inin bulunmas>,
mekonyum peritoniti ve ileusu yönünden tan>sal de¤er tafl>r.
Yenido¤anda diyafragma solunumu oldu¤undan, afl>r> kar>n
fliflkinli¤i solunum s>k>nt>s>na neden olabilir. Artm>fl ve önün-
deki direnci yenmeye çal>flan barsak kas>lmalar> kar>n duva-
r>ndan görülebilir. Atrezili baz> hastalarda mekonyuma ben-
2109
198
BÖLÜM
Yenido¤anlarda
Barsaklarla
Dr. Mehmet Emin fienocak
fiEK
Tip IIIb