background image
642
G
ENEL
P
RENSPLER
: K
OMPLKASYONLAR
implantlar ve teknikler (kilitli çivi ve plaklar) ile iyilemedeki
ilerlemenin sona ermesinden uzunca bir süre sonra bile rad-
yolojik ve klinik bulgular tam olarak ortaya çikmayabilir.
KAYNAMAMA ETYOLOJ VE
PATOFZYOLOJS
Akut bir kiriin zamaninda kaynamamasi sayisiz etkene bali
olabilir ve %2,5 oraninda görülür.
127
Bu faktörlerden bazila-
ri cerrahin kontrolünde iken bazilari deildir. Yaralanmanin
enerjisi arttikça kaynamama riski de artar: açik kiriklar ve ge-
ni yumuak doku hasari varliinda kaynamama orani %20'ye
yaklamaktadir.
127
Yaralanmanin ekli, hastanin yaralanmaya
verdii (veya veremedii) iyileme yaniti, seçilen tedavi yön-
temi ile oluturulan mekanik ve biyolojik ortam ve elik eden
enfeksiyon varlii komplikasyonsuz ve zamaninda kaynamayi
etkileyebilen balica faktörlerdir.
Kirik ile likili Faktörler
Etkilenen kemik ve kiriin yeri, kirik iyilemesinin doal sü-
recini etkileyebilir. Bu, çounlukla kirik bölgesinin kanlanma-
si ile ilikilidir. Talus boynu, beinci metatarsin metafizo-dia-
fizer bilekesi, femur boynu ve skafoid kemik sinirli veya özel-
likli kanlanmasi olan ve kiriin bu kanlanmayi bozduu ana-
tomik bölgelere örnek olarak sayilabilir. Bu yüzden, adi geçen
bölgelerin kiriklari komplikasyon ve osteonekroz geliimine
daha yatkindir. Dier yandan, çou uzun kemiklerin metafi-
zer bölgeleri, pelvis kemikleri ve skapula güçlü kanlanmaya
sahiptir ve olumsuz bir etken yoksa sorunsuz iyileir. Uzun
kemiklerin diafizi, özellikle tibia, bu iki uç örneklerin arasin-
da yer alir. Diafizer bölgenin kanlanmasi daha düüktür, bu
nedenle diafizer bölge kiriklarinin kaynama süresi metafizer
bölge kiriklarina göre daha uzundur.
Kiriin anatomik yerleim yerinden baimsiz olarak, ke-
mik ve çevreleyen yumuak dokunun yaralanma miktari da
iyileme potansiyelini etkiler. Yüksek enerjili kiriklarda, pe-
riosteal siyrilma veya endosteal kanlanmanin bozulmasi ya
da her ikisininde bir arada bulunmasi kirilan kemiin de-
vaskülarizasyonuna neden olur. Bu, açik kiriklarda sikça gö-
rülür (ekil 25-1). Benzer ekilde kapali kiriklarda da içteki
yumuak dokularda siyrilma oluabilir. Ayrica, ciddi yüksek
enerjili yaralanmalar, ani hücre ölümü veya apopitoz sonucu
kirik uçlarini cansiz hale getirebilir.
15
Kemik kaybi, gerek açik
kiriklarda travmaya gerekse cerrahi debridmana bali olsun,
kaynamama için bir hazirlayici faktördür. Açik kiriklarda kay-
namamanin bir dier nedeni de bakteriyel kontaminasyon
olumasi ve ardindan geliebilen enfeksiyondur.
Hasta ile likili Faktörler
Hastaya bali etkenler de kaynama bozukluklarinda önemli
bir rol oynarlar. Kirik iyilemesini etkiledii düünülen en
önemli durumlar diabetes mellitus ve sigara kullanimidir.
46,89
Diabetik hastalarda mikrovasküler bozukluklarla birlikte,
muhtemelen baiikliklikta bozulma ve nöropatinin kemik
metabolizmasinda deiikliklere neden olarak kirik iyileme-
sini geciktirdii düünülmektedir.
104
Bunun yaninda, diabetli
hastalarda yumuak doku komplikasyonlari daha fazla görü-
lür ve cerrahi tedavi sonrasi enfeksiyon riski daha yüksektir.
69
Sigara kullaniminin hem akut kirik iyilemesinde hem de kay-
namama tedavisinde baarisizlikla ilikili olduu bilinmekte-
dir.
23,80,89
Kanitlar, nikotinin vazokonstrüktif etkisiyle kirik
EKL 25-1
Periosteal siyrilma ile birlikte olan açik tibia gövde kiriinin ön-arka
grafisi
(A) ve klinik görünümü (B).