background image
556
G
ENEL
P
RENSPLER
: K
IRIK
T
PLER
tirme direncinin kolaylamasi kirik ya da perforasyonun gizli
iareti olabilir.
Protez Çevresi Kiriklarin Görüntülenmesi
Postoperatif protez çevresi kiriin tanisi intraoperatif kiriin
aksine genellikle belirgindir. Tipik olarak hastanin travma ile
birlikte aniden ari ve deformitesi oluur. Fakat özellikle belir-
gin osteopeni ya da osteolizis ile birlikte olduunda daha gizli
kiriklar oluabilir. Bu olgularda kirii dilamak için daha özel
radyolojik deerlendirmeye yönelmede klinik üphe gereklidir.
Standart radyolojik deerlendirme sorunlu eklemin anteropos-
terior (AP) ve lateral düz radyografik görünümleri ile eklemin
üzerindeki ve altindaki kemiklerin tüm uzunluunu içeren
radyografileri içerir. Sadece kiriin özelliklerine deil protezin
tespit edilecei normal kemie göre olduu kadar deerlendi-
rilmesine ek olarak kiria göre de deerlendirilmesine dikkat
edilmelidir. Protez gevemesi için osteolizin varlii ile protez
ve ekstremitenin dizilimi deerlendirilir. Elde edilebildii tak-
dirde kirik öncesi radyografiler var olan ya da zaman içinde
gelien protez yetmezliinin, spesifik olarak osteolizin, kortikal
erozyonun ilerlemesinin ve herhangi bir kortikal delinme ya da
çentiklenmenin gidiatini görmeye yardimci olabilir.
ntraoperatif kiriin tanisi direkt gözlemlemeyle, dolayli
olarak bir delici ya da implantin çakma darbelerinden gelen
sesin deimesinden üphelenilerek konulabilir. Böyle du-
rumlarda dorudan görü alanindan daha uzun olabilecein-
den kiriin boyutlarini belirlemek için intraoperatif radyog-
rafi çekilebilir.
Protez çevresi kiriklari deerlendirmek için her zaman
çapraz görüntüleme gerekmez. Bununla birlikte, gizli kirik-
larin deerlendirilmesinde ya da kirik onarimi için mevcut
kemik stounun deerlendirilmesinde yardimci olabilecek
bilgisayarli tomografi ve manyetik rezonans görüntülemede
metal artefaktlarin azaltilmasi için belirgin ilerlemeler salan-
mitir.
109,111,166
Protez Çevresi Kiriklarin Tedavi Hedefl eri
En geni anlamda protez çevresi kiriklarin bakiminin hedef-
leri dier eklem çevresi kiriklarin tedavi hedefl erinden farkli
deildir. Bu hedefl er, zamaninda komplikasyonsuz kirik kay-
namasi, dizilimin düzeltilmesi ile ari ve fonksiyon seviyele-
rinin travma öncesi seviyeye geri dönmesidir. Tanim gerei,
protez çevresi kiriklar normal eklem ile ilikili deildir. Bu
nedenle, temel arisiz normal eklem fonksiyonu ve normal
anatomik dizilim hedefl enemez ya da normal fonksiyonlara
dönmek fiili hedef olamaz. Bunun yerine, hedefl eri ve prog-
nozu belirleyici yol göstermede kirik öncesi fonksiyon ile il-
gili uygun öyküyü almak faydali olabilir. Fonksiyonu bozuk
gevek bir protezin yerletirilmesinde, kirik tespiti ve revizyon
artroplastisinden sonra hastayi daha iyi bir fonksiyonel sevi-
yeye döndürmek gerçekçi bir hedef olabilir. Eer kirik öncesi
dizilim bozukluu varsa mümkün olan dizilimin mi yoksa
normal dizilimin mi salanmasinin hedef olacaina dikkatlice
karar vermek gerekir. Karar genellikle eklemin kirik olmayan
tarafindaki kemie göre protezin dizilimi üzerine yapilir, bu
da kompansatuar devamli dizilim salayabilir. Doal eklem
çevresi kirii deil de protez çevresi kirii tedavi ederken pro-
tezin stabilitesi ve sonradan revizyon artroplasti ihtiyaci ola-
bilecei dikkate alinmalidir. Bir baka hedef de protezin stabi-
litesini salamak ve sonradan yapilacak ilemlerin potansiyel
baarisini en üst düzeye çikarmak için yeterli kemik stounu
düzenlemektir.
KALÇA ARTROPLASTS SAPLARI LE
LGL PROTEZ ÇEVRES FEMORAL AFT
KIRIKLARI
Kalça Artroplasti Saplari le lgili Protez
Çevresi Femoral aft Kiriklarinin Siklii ve
Risk Faktörleri
Protez çevresi femoral aft kiriklarinin siklii kalça artroplas-
tisi olan hastalarin sayisindaki arti nedeni ile artmaktadir.
Primer kalça artroplastisi sonrasi protez çevresi femur kirik-
larinin siklii genellikle %1'den
68,84
az kabul edilse de %2.3'e
7,43,46,84
kadar yüksek olarak da bildirilmitir. Yakin zamanda
6458 primer çimentolu femoral kalça protezi üzerine yapi-
lan bir sa kalim analizi 5 yilda %0.8 ve 10 yilda %3.5 kirik
sikliini ortaya koydu.
26
Revizyon artroplastisi sonrasi siklik
%1.5-7.8 düzeyine çikar.
7,68,84,105
Revizyon cerrahisinin sayisi
arttikça risk daha fazla artar.
42
Primer kalça artroplastisin-
den protez çevresi femur kiriina kadar geçen süre ortalama
6.3-7.4 yildir,
26,89
üçüncü revizyon ileminden sonra süre 2.3
yila kadar azalir.
89
Kalça artroplastisi femoral sap çevresi femur aft kiriklari
için risk faktörleri hastanin yai, cinsiyeti, ilk tani, osteolizin
varlii ya da yokluu, aseptik gevemenin olup olmamasi,
primer ya da revizyon olmasi, implantin özel tipi ve çimen-
tolu ya da çimentosuz tekniin uygulanmasi ile ilgilidir. Risk
faktörlerini belirlemek, hastanin bilgilendirilmesi ve kirii
önlemek için çabalari arttirir. Ayrica, protez çevresi femur
kirii olan hastalarin mortalite oranlari da artar.
42
Yeni bir
seride, protez çevresi kirikli hastalarin %11'i cerrahi teda-
viyi izleyen bir yil içinde ölmülerdir.
9
Bu mortalite orani
ayni zaman araliinda tedavi edilen kalça kirikli hastalarin
(%16.5) oranina ulati ve primer eklem replasmani uygula-
nan hastalarin mortalite oranindan (%2.9) belirgin olarak
daha azdi.
Ya protez çevresi femur kiriklari için siklikla bir risk
faktörü olarak belirtildi, belirgin olarak tek baina bir risk
faktörü deildir. Beraberinde var olan osteoporoz gibi tib-
bi morbiditeler, artmi aktivite seviyesi
138
ve düme riski de
katkida bulunur. Bunlara ek olarak artroplasti sonrasi geçen
yillarin sayisi da dikkate alinmalidir, artroplasti sonrasi her
yil için 1.01 ilave risk vardir.
42
Bir çok seride protez çevresi femur kiriklarinin daha
büyük bir bölümü kadin hastalar (%52-70) arasinda olduu
bildirilmi olsa da
6,8,65,167
elik eden osteoporoz ve daha fazla
oranda operasyon geçirilmi olmasi cinsiyeti baimsiz bir
risk faktörü olarak daha az belirginletirir. Buna uygun ola-
rak, böyle ön yargili raporlarda kadinlarin için artmami
88,139
ya da hatta azalmi risk faktörleri bildirmilerdir.
42
Kalça kirii için her bir artmi risk faktörüne sahip olan
romatoid artrit ve artroplastinin belirlenmi tanilari bir risk
faktörü olabilir.
42,139
Romatoid artrit artmi 1.56-2.1
42,139
ve
kalça kirii 4.4'lük
139
bir risk faktörüne sahiptir.
Osteolizis, özellikle gevek bir femoral sapin uç noktasi
yaninda olmasi muhtemel patolojik bir kirii gösterir, art-
roplastide büyüyen ve karmaik yeniden düzeltilmesi gere-
ken bir problemdir. Kirik, kemik stounun olmamasi, gevek
implant ve partikül oluumunun artmasi her birinin kirik
onarimi ve rekonstrüksiyonu sirasinda bildirilmesi gerekir.