background image
GR
Bu bölüm ortopedi ve travmatoloji uzmanina amputasyon
cerrahisi hakkinda detayli bilgi salamaktadir. Amputasyon
cerrahisi bilinen en eski cerrahi prosedürlerden birisi olsa da
özellikle kalinti ekstremite cerrahisindeki gelimeler nede-
niyle önemi azalmitir. Bu stigmanin amputasyonla beraber
anilmasinin nedeni uygulanmi ancak baarisiz vasküler ona-
rim, eklem geriçatma ya da ekstremite koruyucu cerrahiler-
dir. Amputasyon; ekstremiteyi ilitirilmi deil de ekstremite
fonksiyonunu restore eden bir ekstremite uzantisi olarak ka-
bul edilmesi gereken protez ile birlikte geriçatma prosedürü
olarak kabul edilmelidir. Benim dileim travmatize hastalarda
amputasyon cerrahisine olan ilginin canli tutulmasidir.
TARHSEL ALT YAPI
Amputasyonun, tarih öncesi zamanlardan kalma cerrahi
teknie ait kökenleri bulunmaktadir. Bilinen en eski bulgu
yaklaik M.Ö. 5000 yillarina ait bir maara duvarinda çizili
ritüeldir. Arkeologlar bugünkü Irak topraklarinda dirsek üstü
amputasyonla yaami Neandertal iskeleti bildirmilerdir.
2
Hipokrat ve Celsus, amputasyon endikasyonlarini sakatliin
düzeltilmesi, kullanisiz ekstremitenin ayrilmasi ve özel du-
rumlarda hayat kurtarici ilem olarak geniletmitir. Antik
cerrahlar olan Archigenes ve Heliodorus'a kadar endikasyon-
lar, enfeksiyon tedavisi, uyumsuzluun azaltilmasi, kullanisiz
ekstremitenin alinmasi ve seçilmi olgularda hayatin kurtaril-
masi olarak geniletilmemiti.
3
Paré, 1500'lerde, kanama kont-
rolü için arter balamanin önemini yeniden hatirlatmi ve
Clowes ilk baarili transfemoral amputasyonu yaparak itibar
kazanmitir. Uzun menzilli silahlarin 1300'lerin ortalarinda
kullanima girmesi ile sava alani yaralanmalari daha iddetli
ve sakatlayici hale gelmi, ekstremite yaralanmalarinin ampu-
tasyonla tedavisine yeni bir soluk getirmitir. 1700'lü yiillarin
sonu ile 1800'lü yillarin bainda ingiliz cerrah George Guthrie
ve fransiz cerrah Dominique-Jean Larrey, bu tür yaralanmalar
için hizli birincil amputasyon önererek askeri yaralanmalar
için 3 haft a amputasyonu geciktirme yöntemine meydan oku-
mulardir. Bu yenilik daha az ölümle sonuçlanmitir. Larrey,
ayni zamanda yarali askerlerin muharebe alanindan `hava am-
bulansi' ile hizli transportunu balatmitir.
Amputasyon tekniklerinin geliimi silahli çatima mer-
kezli olmutur. Silah teknolojisindeki ilerlemelere paralel ola-
rak hayatta kalabilen askerler siklikla belirgin amputasyon ge-
rektiren ekstremite yaralanmalarindan ikayetçi olmulardir.
Öncelikli transport ve amputasyonun önemi kabul edildikten
sonra dikkatler kalinti ekstremitenin rekonstriktif çabalari-
na younlamitir. Bu özelleme, anestetiklerdeki gelimeler,
13
AMPUTASYONLAR
Willam J. J. Ertl

Çeviri: Dr. smail Demirkale
GR 350
TARHSEL ALT YAPI 350
AMPUTASYONUN HEDEFLER 351
YARALANMI EKSTREMTE SKORLAMA
SSTEMLER 351
AMPUTASYON GEREKTREN HASTANIN
KLNK DEERLENDRMES 352
A
CL
D
EERLENDRME
352
E
LEKTF
D
EERLENDRME
352
CERRAH TEKNKLER 353
Ü
ST
E
KSTREMTE
353
A
LT
E
KSTREMTE
353
HASTA ODAKLI TEDAV 360
ÖZET 360