background image
1166
Ü
ST
E
KSTREMTE
kinda bilgilerimizi artirmitir. Açik ve artroskopik tekniklerin
her ikisine de içeren bir çok teknikle ilgili deneyimler de cer-
rahi tedaviye yeni opsiyonlar salamitir. Bu nedenle gerçek-
ten de insanlik tarihinde çok yaygin taninan ve tedavi edilen
bu konuda halen gelimeler devam etmektedir.
TEDAV PRENSPLER
Yaralanma Mekanizmasi
Omuz instabilitesine neden olan mekanizmayi saptamak ba-
zan zor olabilir. Bu durum kas yetmezlii veya genel eklem
geveklii olan hastalar için geçerlidir. Bu hastalarda instabi-
litenin balangicinda minimal bir travma vardir veya anlamli
bir travma saptanamaz.
66,215,239
Bununla birlikte hastalarin ço-
unda instabilite açik bir travma sonrasi oluur. Bir tahmine
göre akut omuz çikiklarinin %96'dan fazlasi travmatik kay-
naklidir.
236
Bu vakalarda önemli olan instabiliteyi oluturan
enerjinin miktarini tahmin etmektir. Bazi olgularda instabili-
teye neden olan enerji çok yüksek olabilmekte ve ek kemik ve
yumuak doku yaralanmalari ile birlikte olabilmektedir
Direk travmalar subluksasyon veya çikik ile sonuçlana-
bilse de instabilite omuz bölgesine gelen dolayli travmalarin
sonucudur. Örnein West Point te askeri örencilerde subluk-
sasyonun açik omuz çikiklarindan çok daha fazla olduu sap-
tanmi ve bunlarin yumruk atma, askeri eitim ve dümeyle
ilikili olduu saptanmitir.
203
Bu anlamda beklenmedik bir
kuvvet omuza yaralanmaya yatkin bir pozisyonda etki ettiin-
de siklikla instabilite geliir. Öne omuz çikiklari için siklikla
omuzun abdüksiyon, di rotasyon ve omuzdan kol ekstan-
siyondayken omuza gelen ani yüklenmeler ile oluur. Dier
yandan, Arkaya çikik için ise kol genelde fl eksiyon, addüksi-
yon ve iç rotasyondayken gelen aksiyal yüklenmeler ile oluur
(ekil 38-1). Epileptik nöbet ve elektrik çarpmasi gibi dier
daha nadir nedenlerde glenohumeral instabiliteye neden ola-
bilir.
33,248
Bu mekanizmalarda, omuz çevresindeki tüm kaslar
kasilir, omuzun eksternal rotatorlari internal rotatorlara bas-
kin geldiinden arkaya çikik oluur.
Elik Eden Yaralanmalar
Omuz instabilitesi ile birlikte birçok yaralanma oluur. Bu
yaralanmalarin pek çounun ilk sublaksasyon veya çikik si-
rasinda olutuuna inanilir ve hem yumuak doku hem de
kemik yapilari içerir. Bu yaralanmalar, humerus bai defekt-
leri, tüborasitars kiriklari, glenoid kiriklari, humerus boyun
kiriklari, rotatar kaf yirtiklari, vasküler yaralanmalar ve nö-
rolojik yaralanmalari içerir, ancak bununla sinirli deildir.
Sonuçlari ve hasta tedavisini siklikla etkileyebilecei için bu
yaralanmalarin iyi tanimlanmasi çok önemlidir. Bu nedenle
birlikte görülebilecek yaralanmalar konusunda tüm hastalar
dikkatle incelenmelidir. Bunlardan bazilari daha sik görülür
ve özel ilgiyi hak eder.
259
Humerus bai defektleri omuz çikiklariyla birlikte olu-
ur.
91,158
Çikik oluturan travma ile humerus bai glenoidin
üzerine doru itilir ve göreceli olarak yumuak olan hume-
rus bainda ezilme oluur. Sonuçta, glenoidin humerus bai
üzerine baski yapar. Bu nedenle bu defektler genelde baski
kirii olarak adlandirilir. Üstüne binen kas spazmi bu defekti
büyütür. lk omuz çikiindan sonra humerus bai defektle-
rinin görülme siklii %38 ile 47 arasinda bildirilmitir.
32,237
Tekrarlayan instabilitelerde bu oran %50-67'den fazla bildi-
rilmitir.
259
Öne omuz çikiinda humerus bai arkasinda defekt olur
ve bu Hill-Sachs lezyonu olarak adlandirilir. Arkaya omuz çi-
kiinda bu defekt humerus bainin anteremedialinde oluur
ve ters Hill-Sachs lezyonu olarak adlandirilir (ekil 38-2).
91
Bundan dolayi defektin yeri instabilitenin yönünü tanimlar.
Ek olarak, atravmatik instabilitede göreceli az görülmesi do-
layisiyla bu defektler travmatik instabiliteyi düündürür. Bir-
çok küçük humerus bai defekti tedaviyi etkilemese de büyük
defektler özel cerrahi teknikler gerektiren özel yaklaim is-
terler.
Omuz çikiklari ile birlikte rotator manet yirtii orani
kesin olarak bilinmemektedir ancak yala birlikte dramatik
arttii görülür. Toplamda RC yirtii orani %15'in altinday-
ken, 40 ya üstünde tahmin edilen oran %35 ile 40 arasin-
dadir.
210,286
60 ya üzerinde elik eden rotator manet yirtii
%80'in üzerinde olabilir.
286
Bu hastalarda tipik olarak abdük-
siyon ve di rotasyonda güçsüzlük görülür. Siklikla bu durum
kafa kariikliina yol açar ve nörolojik yaralanma gibi yanli
taniya yol açabilir.
119,192
Her eye ramen, omuz çikii son-
ra güçsüzlük saptanan tüm hastalar, erken tani ve sonuçlar
üzerinde hayati önemde olduu için rotator manet yirtii
yönünden incelenmelidir.
210
Yakin komuluk nedeniyle omuz çikii sirasinda aksillar
sinir ve brakial plexus etkilenir (ekil 38-3). Elektrofizyolojik
çalimalar temel alindiinda yaralanma orani %65'in üzerin-
dedir. Klinik nörolojik deliller dikkate alindiinda bu yara-
lanma oraninin çok daha az olduuna inanilmakta olup bil-
dirilen oranlar %5 ile 25 arasindadir.
26,47,172,260
Bu çalimalar,
omuz çikiindan sonra en sik yaralanma nörolojik yapinin
aksillar sinir olduu ve yaralanma oraninin yali bireylerde
arttiini göstermitir.
286
Tipik olarak bu hastalar güçsüzlük ve duyu kaybi tanim-
larlar. Bununla beraber elektrofizyolojik çalimalarin gös-
terdii gibi omuz çevresinde nörolojik duyunun tamamen
EKL 38-1
Posterior glenohumeral eklem çikik mekanizmasi.
Omuz posterior çikia yatkin bir durumda, fleksiyon, addüksiyon
ve iç rotasyondayken omuza gelen aksiyel yüklenme.