duu bildirilmitir. Bu seride en sik diz çikii nedenleri araç
içi trafik kazasi (%52), motorsikler kazasi (%17) ve araç dii
trafik kazasi (%16) olarak belirlenmitir.
ni koymak, özellikle diz kendiliinden yerine gelmise, çok
zordur. Tedavi uygulayan hekimler siklikla bariz görünen ve
yaami tehdit eden yaralanmalara odaklanir. Diz çikii olan
hastalarin %27'sinde yaami tehdit eden ba, göüs veya ba-
tin yaralanmalari, %50-60'inda ilikili kiriklar ve %41'inde
çoklu kiriklar görülür.
ayenesini daha da zorlatirir. Atift a bulunulan geni serilerde
en sik tibia platosu
tir. Tüm bu elik eden kirik tiplerinde diz muayenesi çok
daha zorlamaktadir. Elik eden kiriklarin sik ve ciddi olma-
si geçmite diz çikiinin gözden kaçmasinin temel nedeniy-
di. Travma odasinda hastanin diz çikii açisindan dikkatle
muayene edilmesi çok önemlidir çünkü diz çikiiyla birlikte
ekstemiteyi tehdit eden damar yaralanmalari görülebilmek-
tedir.
olur. Futbol ve binicilik diz çikiinin en sik görüldüü spor
tipleridir.
inmek gibi siradan aktiviteler sirasinda olumasina karin
tedavisi çok zordur. Düük enerji sonucu olusalar da nöro-
lojik ve vasküler yaralanma orani yüksektir.
çalimasinda airi hiperekstansiyonun diz çikiina neden
olduunu göstermitir. On kadavra içeren çalimasinda ilk
olarak ÖÇB yirtilmi, bunu 30 derece hiperekstansiyonda
AÇB ve posterior kapsül izlemitir. Popliteal arter yaklaik
50 derece hiperekstansiyonda yirtilmitir.
deiik ekilde yirtilmalara neden olabilir. Diz çikiklarinin
hem ba hem de tendon yapima yerlerinde kopma kirik-
larina siklikla neden olabildikleri bildirilmitir.
iki seride düük enerjili yaralanmalarin orani birçok trav-
ma merkezine göre daha yüksektir. Bu bulgular izole düük
enerjili (spor) ÖÇB yaralanmalarinda görülen orta gövde
yirtiklarindan tamamen farklidir. Ayrica bulgulari bu bö-
lümün yazarlarinin deneyimleri ile de tamamen farklidir.
Yüksek enerjili diz çikiklarinda çounlukla kopma kirii
olumaz. Ancak kopma kirii varsa, tani konmasi önemlidir,
çünkü tedavi seçeneklerini dorudan etkiler ve tedavi plani-
ni siklikla daha kolaylatirir.
desinde yirtilma olduunu saptamilardir. Kennedy ve ark.
laboratuar çalimalarinda yüklenme hizlari yava veya hizli
olarak adlandirilmasina karin klinik açidan her ikisinin de
yava olduu söylenebilir. Schenck ve ark. çok daha yüksek
hizda strain'in (5400%/saniye) AÇB'ye etkisini deerlendir-
milerdir. Yüksek hizda strain ile AÇB'nin femoral yapima
yerinde iplikleme eklinde lezyon olutuunu ve bunun yük-
sek enerjili travmalar sonrasinda AÇB'de görülen siyrilma
(peel-off ) lezyonuna benzediini bildirmilerdir.
kemik parçalari içeren kopma kiriklari eklinde ve asil hasarin
Sharpey lifl erinde olduunu gözlemlemilerdir. Düük hizli
modelde ise yirtiin çounlukla AÇB'nin gövdesinde olduu-
nu bulmulardir. ÖÇB'nin yaralanma özelliklerinin daha de-
iken olduuna dikkat çekmiler ve hem yüksek hem düük
strain hizlarinda gövde yirtiklarinin daha sik olutuunu be-
lirtmilerdir. Yazarlar AÇB ve ÖÇB arasindaki farkin femoral
çentie bali olduunu öne sürmülerdir. ÖÇB tipik olarak
çentik tarafindan lifl erine dik olarak yirtilirken AÇB'de yir-
tilma baa paralel kuvvetler tarafindan oluturulmaktadir. Bu
kemik yataa tespit edilerek tedavi edilmi ve iyi sonuç edilmitir.
Kopma Yirtii Orani
Çapraz
Çapraz
hop 1991;2:119-34