background image
1526
A
LT
E
KSTREMTE
Belirtiler ve Semptomlar/Elik Eeden Yaralanmalar
Kalça çikii veya femur bai kirii gelien olgularin çoklu yara-
lanmaya sahip olduu varsayilmalidir. Bu hastalarin %95'inde
çikik harici yaralanmalar hastanede tedaviyi gerektirmeler.
Yaygin elik eden yaralanmalar arasinda karin içi, ba ve gö-
üs travmasi sayilabilir. Ek olarak arkaya kalça çikiklariyla
birlikte torasik aort yaralanmasinin da elik ettii Marymont
ve arkadaslari
102
tarafindan tanimlanmitir. Belirgin olmasina
ve ekstremite deformasyonunu da içermesine ramen, kalça
çikiinin tehisi gecikebilir çünkü hayati tehlike yaratan elik
eden yaralanmalar olabilir.
Elik eden iskelet sistemi yaralanmalarinin en yaygin
olanlari femur bai, boyun veya cisim kiriklari; asetabulum
kiriklari; pelvis kiriklari; diz kiriklari; ayak ve ayak bilei ya-
ralanmalari ve sinirsel yaralanmalardir (Tablo 46-2). Çarpma
aninda ön panele vurmayla oluan dorudan travma sonucu
meydana gelen arka kalça çikiklarinda en yaygin görülen diz
yaralanmalari içinde arkaya diz çikii, çapraz ba yaralanma-
lari ve patella kiriklari vardir (Tablo 46-2). Tabuenca ve arka-
daslari
169
çalimasinda sadece kalça çikikli ve kirikli çikikli 187
olgunun %25'inde major diz yaralanmalari görmülerdir. Bu
yaralanamalarin 7'si ilk hastanede kali sirasinda tehis edil-
memitir. Omurganin radyolojik olarak hasarsiz oldugu tespit
edilene kadar, olgular omurgaya dikkat edilerek tedavi edil-
melidir. Femur cisim veya boyun kirii olmadii durumlarda
ekstremitenin pozisyonu ve mobilitesi bir çikii gösterebilir.
Arkaya çikikta (Tablo 46-1) bacak fl eksiyonda, addüksiyonda
ve içe dönüktür. Kalçanin her hareketi, özellikle kalçayi uzat-
ma veya dia çevirme çabalari çok arilidir. Bunun tam tersi
olarakta öne çikiklarda ekstremite deien miktarlarda fl eksi-
yon ve abdüksiyonla birlikte dia döner.
Kalça çikiinin çou olgusunda elik eden yaralanmalar
tedaviyi belirler. Bu yaralanamalarin doru tani ve tedavi
üzerindeki çok önemlidir. Alt ekstremitede cerrahin mani-
pulasyonla kapali redüksiyonu gerekecek elik eden kiriklarin
tedavisi ile balar. Bunlar içesinde tehisi en zor olan non-
deplase femur boyun kiriklaridir ve önemli potansiyel tehli-
ke olutururlar. Manipülatif kapali redüksiyon denenmeden
önce gözden kaçabilecek femur boyun boyun kirii olasiliini
sifirlamak için yüksek kaliteli femur boyun röntgeni (15 dere-
ce içe dönük grafi) ve bazen BT taramasi gerekebilir. Kalçanin
kapali redüksüyonundan önce boynun tespiti gerekebilir (e-
kil 46-27).
Benzer olarak, ilikili pelvik halka kiriklari kari traksi-
yonu imkansiz kilar ve çikiin açik redüksüyonu gerekebilir.
(ekil 46-3). Dikkatli klinik muayenede dizdeki yaralanma
genelde görülür ve röntgen ile dorulanir. Kalçanin kendisi
ile ilikili kiriklar (asetabulum duvar kiriklari ve femur bai
kiriklari gibi) kalçaçikii kapali redükte edilse bile cerrahi
müdahele gerektirebilir. Femur bai kiriklari veya ba yada
asetabulumdan kopan gevek parçalar kalçanin redüksiyonu-
nun tam olmasini engelleyebilir. Asetabulum duvar kiriklari
TABLO 46-2
Siklikla Elik Eden Kiriklar
Pelvik halka kiriklari
Femur boyun kiriklari
Asetabulum kiriklari
Femur bai kiriklari
Diz ba yaralanmalari
Omurga yaralanmalari
Femur cisim kiriklari
EKL 46-2
Araba ön panel yaralanmasina maruz kalmi bir
hastanin fotorafi. Kazadan dolayi olguda açik diz yaralanamsi
olmutur. Bacak fleksiyonda ve içe dönüktür, bu da olasi arkaya
kalça çikiini gösterir.
EKL 46-3
Açik kalça kirikli çikii ve elik eden pelvis kiriklarina
sahip 23 yainda olgu, elik eden yaralanmalar arasinda simfioz
dislokasyonu ve sakroiliak eklemin ipsilateral çikii vardir.