background image
1211
B
ÖLÜM
39: A
KROMYOKLAVKULAR
E
KLEM
Y
ARALANMALARI
Egeli Paul'ün zamanindaki (7. yy) ilk yayinlardan bu yana
AK eklem çikiklari daha iyi anlailmitir. Tedavisi ise büyük
ölçüde deimeden kalmitir. Hipokrat
1
bu yaralanmalarin
herhangi birinden büyük ya da küçük herhangi bir kalici
engel kalmayacaini belirtmitir. "Kemik eski haline getirile-
meyecei için" bir "ilik" veya deformite oluabileceini de
belirtmitir. Görünen o ki, bu ifade ortopedi camiasinda bir
meydan okuma olarak algilanmitir, algilanmaktadir ve algi-
lanacaktir. Vücutta baka hiçbir eklem, "doal durumunu ka-
zandirmak" amaciyla AK eklem kadar deiik yollarla tedavi
edilmeye çaliilmamitir.
Problemin doasi ve biyomekanii hakkinda bilgimiz art-
tikça AK eklem yaralanmalarinin tedavileri de gelimi ve de-
imitir. 1917'de Cadenat
18
korakoakromiyal ba transferini
tarif etmi, bu yöntem daha sonra Weaver ve Dunn tarafindan
popüler hale getirilmitir.
152
Bu yöntem hâlâ, birçok tam AK
çikii için en baarili ve en çok kullanilan cerrahi yöntemdir.
Tam çikiklar için cerrahi tedavi 1940'lardan 1960'lara kadar
çok sik uygulanmaktaydi.
Daha sonraki çalimalarda, AK eklem tam çikiklarinin
eski sinifl andirma sistemi, yerini klavikulanin pozisyonu ve
yumuak dokudaki hasar derecesine göre yapilan daha detay-
li yeni sinifl amaya birakmitir.
121
Günümüzde tedaviler daha
çok spesifik hasarlar üzerine younlami ve eskiden cerrahi
tedavi gerektirdii düünülen yaralanmalar artik konserva-
tif yöntemlerle baarili ekilde tedavi edilebilmektedir. Yillar
içerisinde tanimlanan birçok cerrahi yöntem vardir ve çou
halen tartima konusudur.
TEDAV PRENSPLER
Yaralanma Mekanizmalari
Kiinin kolu addüksiyondayken omzunun laterali üzerine
dümesi sonucu oluan direk kuvvet, yaralanmalarin en sik
görülen eklidir (ekil 39-1). Bu kuvvet, akromiyonu aai
ve mediale doru iter. Bearn
7
distal klavikulanin aai doru
yer deitirmesinin sternoklavikular balarin kilitlenmesiyle
engellendiini göstermitir. Eer bir kirik olumazsa, kuv-
vet ilk olarak AK balarini gerer (hafif burkulma), sonra AK
balarini yirtar (orta derecede burkulma) ve korakoklaviku-
ler bai zorlar, son olarak -eer aai bastiran kuvvet devam
ederse- deltoid ve trapezius kaslarinin klavikulaya yapitiklari
yerlerden yirtilmasina sebep olur ve korakoklavikuler balari
parçalar (tam çikikla sonuçlanan ciddi burkulmalar). Bu nok-
tada üst ekstremite süspensuar desteini kaybeder ve skapula
inferiora doru yer deitirir.
Klavikulanin korakoidin altina inferior dislokasyonun-
daki mekanizmanin, distal klavikulanin süperior yüzüne etki
eden çok büyük bir direkt kuvvet ile beraber kolun abdüksiyo-
nu ve skapulanin retraksiyonu olduu düünülmektedir.
97
Bu
tip AK eklem çikiklari son derece ender görülür.
Klasik olarak literatürde klavikulanin süperiora doru
yer deitirmesinin tam AK eklem çikii için patognomonik
olduu söylenmektedir. Trapezius kasinin yukari çekmesine
bali olarak klavikulanin hafif yukari doru yer deitirmesi
olabilse de aslinda karakteristik anatomik görünümü omuz
ve kolun aai dümesidir. Skapulanin ve ona bali olan üst
ekstremite primer olarak korakoklavikular balar ile sekon-
der olarak da AK ba ve çevreleyen kas dokusu ile klavikulaya
asili haldedir. Bu nedenle, omuz baina aai doru ciddi bir
güç uygulandiinda (eer sternoklavikular ba yirtilmaz ve
klavikulada kirik olumazsa) korakoklavikular balar yirtilir.
Böylece skapula ve ona bali üst ekstremiteyi klavikula saye-
sinde askida tutan sistem kaybolacaktir. Bunun sonucunda
kol aai düer (ekil 39-2). Kolun airliinin artik klavikula
tarafindan tainmamasi nedeniyle, trapezius kasi klavikulayi
biraz yukari doru çekebilir. Ancak tam AK dislokasyonun-
daki majör deformite, omzun aai doru yer deitirmesidir.
EKL 39-1
Omuz yaralanmalari en sik dorudan omuzun üze-
rine düülmesinden doan güçle oluur.
EKL 39-2
Sol AK eklemde kronik çikii gösteren AP direkt
grafi. Klavikulalar bilateral ayni pozisyonda, skapula aaiya yer
deitirmi (Rockwood CA, Young DC. Disorders of the acromi-
oclavicular joint. Rockwood CA, Matsen F III The Shoulder. Phila-
delphia: WB Saunders, 1990:434'ten alinmitir).