background image
1754
A
LT
E
KSTREMTE
bütünlüü deerlendirilmelidir. Büyük bir hemartroz arili
olabilir ve hastanin muayenenin bu kismina katilimini sinir-
layabilir. Bu tarz durumlarda hemartrozun aspire edilmesi
ve müteakibinde ekleme lokal anestezik uygulanmasi yararli
olabilir. Hastanin dizini ekstansiyona getirebiliyor olmasinin
patella kiriini dilamadiinin ve ekstansör mekanizma bü-
tünlüünün zarar görmemi retinakular kilif ile salandiinin
bilinmesi önemlidir.
Patella üzerindeki ciltte bulunan yirtik veya siyriklar
dikkate alinmalidir ve gizli bir açik kirii veya diz eklemi ile
ilikili bir lezyonun varliini gösterebilir. Serum fizyolojik
yükleme testi ile ileri deerlendirme durumu netletirir. Ge-
ni 18 gauge'luk bir enjektör ile eklem aspire edildikten sonra
50-100 ml kadar serum fizyolojik diz eklemi içerisine infüze
edilir. Diz eklemi ile cilt lezyonu arasindaki bir balanti infüze
edilen serum fizyolojiin lezyondan sizmasi ile ortaya çikar.
Metilen mavisi daha net olarak deerlendirebilmek amaciyla
infüze edilen sivi içerisine eklenebilir. Açik kirik veya artroto-
mi acil yikama ve debridmani gerektirir.
Dikkatli bir muayene sonrasinda dize atel ve buz uygu-
lanmali ve elevasyon yapilmalidir. Kalici tedavi yapilana kadar
hastanin rahatlamasi için diz hafif fl eksiyonda hareketsiz hale
getirilmelidir.
GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLER
Direk Radyografi
Direk radyografi patella kirii veya ekstansör mekanizma ya-
ralanmasi tanisini dorulamada tipik olarak yeterlidir. Ante-
roposterior, lateral ve patellofemoral eklemin tanjansiyel veya
aksial grafileri alinmalidir (ekil 52-1). Dier diz eklemi gra-
filerininde alinmasi karilatirmada faydali olabilir ve normal
anatomik bir farklilik nedeniyle yanli bir tani konulmasina
engel olur.
Patella kiriklarinin tespitine yönelik AP grafi mümkün
olan en büyük (tipik olarak 14x17 inch) ve supin haldeki
hastanin dizi arkasina konulan kasete alinmalidir. Eer ari
nedeniyle diz tam ekstansiyona getirilemiyor ise x iini geli
yönü buna uygun ayarlanmalidir. Rotasyona engel olunmasi
ile patella tam yukari doru durur ve kasetin ortasina ayar-
lanir. Patella femoral sulcus orta hattinda uzanmali ve distal
kutbu femur kondillerinin en distalinden geçen tanjansiyel
çizginin 20 mm'den daha yukarisinda olmamalidir. Vertikal
ve horizontal kirik hatlari dikkatli bir ekilde belirlenmelidir.
Tipik olarak radyografik olarak belirgin kirik çizgileri ile ki-
riin parçalanma derecesi olduundan daha az olarak tahmin
edilebilir. Distal femur ve proksimal tibiada ihmal edilmemeli
ve gizli kondil veya plato kiriklari açisindan dikkatlice deer-
lendirilmelidir.
Travma hikayesini irdelerken siklikla bipartit veya tripar-
tit patella yanli deerlendirilebilir (ekil 52-2). Bu anatomik
durum iki veya daha fazla kemikleme merkezinin tam ol-
mayan birlemesidir. Karilikli gelen köelerin direk grafide
genellikle yumuak hatlari vardir ve kortikal kemik sinirlari
oluturur. Bu bulgular tipik olarak iki tarafl idir ve dier dize
ait radyografiler ile tani dorulanir. En sik bipartit patella
eklinde parça superolateraldedir ve ari, hassasiyet veya eks-
tansör mekanizmada bozulma oluturmaz. Gerçek tek tarafl i
bipartit patella oldukça nadirdir ve eski bir avulsiyon kirii ile
olumu olabilir.
Kirik eklini ve ilikili ekstansör mekanizma yaralanmasi-
ni belirlemede lateral grafi kritik öneme sahiptir. Hatasiz bir
ekilde patella yüksekliini belirlemek ve gizli yaralanmalari
ortaya koymak üzere tam lateral grafinin alinmasinda eks-
tremitedeki rotasyona engel olunmasi esastir. Distal patella
kutbu ve tibia tüberkülü avulsiyon kiriklari açisinda dikkat-
lice gözden geçirilmelidir. Patella yükseklii ile patellar ten-
don uzunluunun orantilanmasi olan Insall-Salvati orani ile
patella yükseklii deerlendirilmelidir. Normalde bu oran
1.02 +/- 0.13 olarak beklenir.
64
1.0'in altindaki bir deer pa-
tella alta ve patellar tendonda kopmayi gösterir. 1.0 üzerinde-
ki bir deer ise patella baja ve kuadriseps tendon rüptürüne
iaret eder.
64
Bazi dier daha az hassasiyeti bulunan patellar
tendon yükseklik ölçümleride lateral grafide yapilabilir. Diz
90 derece fl eksiyondayken proksimal patella kutbu normalde
femur anterior korteksinin hemen üzerinden veya altinda yer-
leir (ekil 52-3).
31,64
Diz 30 derece fl eksiyondayken normalde
patella inferior kutbu distal epifiz kalintisi olan Blumensaat
çizgisi üzerine düer.
31,64
Bu ilikinin kaybi ekstansör mekaniz-
ma hasarini düündürür. Patellofemoral eklem tanjansiyal veya
EKL 52-1
Deplase patella kiriinin antero-
posterior (
A), lateral (B) ve aksial (C) görün-
tüleri