background image
947
B
ÖLÜM
33: D
STAL
H
UMERUS
K
IRIKLARI
sigara kullanmak, önceden
geçirilen kirik, annede geçirili
kalça kirii gibi klinik risk faktörleri ile öngörülebilir.
19
TEDAV PRENSPLER
Yaralanma Mekanizmasi ve lave Yaralanmalar
Distal humerus kiriklarinin çou iki yoldan biri ile ortaya çi-
kar: düük enerjili düme veya yüksek enerjili travma.
172
En
sik neden ileri yönde basit dümedir.
147
Genellikle dirsek kiri-
i geçiren hastalar %70'i kol açikken düerek kiramadiklarin-
dan dolayi, dorudan dirsek üzerine düerler.
147
Yüksek enerji
yaralanmalari daha genç erikinlerin çou distal humerus
kiriklarinin nedenidir. Motorlu taitla çarpima, spor, yüksek-
ten düme ve endüstriyel kazalar çounluktadir. Bu mekaniz-
malar açik kiriklar, yumuak doku yaralanmalari, %16 vakada
dier kiriklar ve politravma gibi elik eden yaralanma yüksek
olasilii ile birliktedir (ekil 33-2).
Hikâye ve Fizik Muayene
Hikâyede yaralanma mekanizmasi, enerji seviyesi ve yaralan-
madan beri geçen süre aratirmalidir. Yüksek enerji yaralan-
mali hastalarda sistemik yaralanma ve ilave kiriklari saptamak
için ihtiyatli olmak gerekir. Sarholuk ve ilaç kullanimi gibi
dier ezamanli konular ve politravma nedeniyle ari tüm
yaralanmalar için tanimlama zorluu getirebilir; gecikmi ta-
nimlanma olasilii açisindan gizli yaralanmalar için hasta ve
ailesi önden bilgilendirilmelidir.
Distal humerus kirikli hastalarin büyük bir kismini olu-
turan yali hastalarin dümesinin karakteristik nedenleri olan
daha önce tani konulmami olan kardiyak aritmi, serebrovas-
küler hastalik, fazla ilaç kullanimi veya alkol baimlilii açi-
sindan aratirilmalidir. Tedavi tavsiyeler ve cerrahi esnasinda
riskler üzerinde etki edebilecek elik eden ve düzelebilecek
hastaliklari tanimlamak için özel ilgi gereklidir. Zihinsel du-
rum, rehabilitasyona koorpere olabilirlii, ayakta gezebilirlii,
yürümeye yardimci cihazlar önceden belirlenmelidir. lave
olarak, hastanin daha fazla kullandii kolu ile birlikte yara-
lanma öncesi fonksiyonel yetenekler, ihtiyaçlar ve üst ekstre-
miteye yönelik herhangi bir sinirlilik tedavide karar vermeyi
etkileyebilir.
Özellikle yüksek enerjili travmada sistemik yaralanma ve
ilave kiriklari belirlemek için tüm vakalarda ayrintili bir fizik
muayene yapilmalidir. Yaralanmi ekstremite siyriklar, mor-
luk, ilik, kiria bali su toplanmasi, ciltte çadirlama ve açik
yaralar açisindan çepeçevre muayene edilmelidir. Açik distal
humerus kiriklari nadir deildir
118,172
ve youn kontaminasyo-
nun temizlii, yaranin steril bandajlarla örtülmesi, atelleme,
antibiyotikler, tetanoz önlemi, olasi yara kültürü ve erken cer-
rahi irrigasyon ve debridmani içeren standart açik kirik pro-
tokolü ile tedavi edilmelidir.
Nörolojik muayene uygulanmali ve cerrahi öncesi ve son-
rasi kaydedilmelidir. Gofton ve ark. distal humerus kirikli has-
talarin %26'sinda bavururken ilave kismi ulnar sinir nöropa-
tisi olduunu bildirmitir.
55
Distal humerus kiriklarinda nadir
olmasina ramen vasküler yaralanmalar distal nabazan, cilt
turgoru, kapiller dolum ve renk muayenesi ile aratirilmalidir.
Nabazanda azalma veya dier pozitif bulgular brakial arter
yaralanmalarini saptamada arteriografi kadar özgül (spesifik)
ve hassas (sensitif) olduu gösterilen brakial Doppler basinç
indeksi kullanarak daha fazla aratirilmalidir.
43,122,170
Normal
brakial-brakial Doppler basinç indeksi yaklaik 0,95 olup
TABLO 33-1
320 Distal Humerus Kiriinda Yaralanma Mekanizmasi
Kirik Sayisi Ortalama
Yaralanma Mekanizmasi (Açik Kirik) Ya (yil) Erkek Kadin E/K
Orani
Basit düme
219 (68)
57,0 (12 -99)
86
133
0,6:1
Yüksekten düme
5 (2)
27,0 (14 -41)
3
2
1,5:1
YTK
42 (13)
33,2 (14 -77)
27
15
1,8:1
Spor
4 (13)
22,9 (13 - 44)
34
7
4,9:1
Dier
13 (4)
39,2 (14 - 92)
9
4
2,3:1
Toplam
320 (100)
48,4 (12 -99)
159
161
1,0:1
YTK, yol trafik kazasi.
Kaynak: Robinson CM, Hill RM, Jacobs N, et al. Adult distal humeral metaphyseal fractures: epidemiology and results of
treatment. J Orthop Trauma 2003;17:38-47.
TABLO 33-2
Yaralanma Mekanizmasi ve
Yumuak Doku Yaralanmasi
Arasindaki liki
Basit düme 207
12
(%5)
4
4
4
0
Yüksekten düme 3 2
(%40)
0 0
2 0
MAÇ 35
7
(%17)
2
4
0
1
Spor 39
2
(%5)
0
2
0
0
Dier 13
0
0
0
0
0
Toplam 297
23
(%7)
6
10
6
1
MAÇ, motorlu araç çarpimasi
Kaynak: Robinson CM, Hill RM, Jacobs N, et al. Adult distal humeral
metaphyseal fractures: epidemiology and results of treatment. J Orthop
Trauma
2003;17:38-47.
Yaralanma
Mekanizmasi Kapali Açik I II
IIIa
IIIb
Gustilo Evresi