analize dikkat etmeyi ve klinik aratirmanin kritik deerlen-
dirmesini içerir. "sonuçlari" inceleme ve "kanita dayali tip" ara-
sinda nitelendirme belirsizdir. Kanita dayali tip terimi ilk kez
McMaster Üniversitesi tarafindan icat edilip kullanildii için,
ortopedik cerrahlari ve aratirmacilar, ilgili klinik sorularinin
net bir nitelendirme ve tarifini, sorulara ilikin bütün bir litera-
tür aratirmasini, eldeki kanitin kritik deerlendirmesini ve bu
deerlendirmenin klinik duruma uygulanmasini ve klinik so-
runlarin sonuçlara dengeli bir uygulanmasini kullanarak çou
kez "kanita dayali ortopedi (EBO)" olarak adlandirilan kritik
deerlendirmenin kendi stillerini kullanmaktadirlar.
pedi ilkelerine göre, mevcut en iyi aratirma kaniti ile klinik
uzmanliimizin ve hastalarin algilamalarinin ve toplumsal
deerlerin yargilamasinin birletirilmesini içerir.
denemelerin meta analizinden fizyolojik gerekçeye veya az
sayida benzer hasta ile olan deneyime güvenmeye kadar bir
dizi kanit hiyerarisini kapsar. Kanita dayali cerrahin ayirt
edici özellii, özellikle klinik kararlar için kanitin gücünü ve
böylece belirsizliin derecesini bilmesidir.
dan kaçinmalidir. Eletirmenler kanitin sadece rasgele deney
sonuçlarindan elde edilebileceini veya istatistiksel önemin
otomatik olarak klinik uygunluk anlamina geldiini yanli-
likla ileri sürmülerdir. Bu doru deildir. Bu bölüm, bütün
çalima tasarimlarinin dengeli bir deerlendirmesini bunlarin
ortopedik klinik aratirmada uygun kullanimlarina yönelik
tavsiyeleri ile birlikte vermektedir.
rollü çalimalar, ortada kontrollü gözlem çalimalari ve altta
kontrolsüz çalimalar ve görü olmak üzere bir kanit hiyerar-
isi vardir (ekil 15-1).
and Joint Surgery (JBJS) [Kemik ve Eklem Cerrahisi Dergisi],
Ocak 2003 itibariyle okurlara çalima sonuçlarinin geçerlilik
göstergesi vermek için basilan her bilimsel makale ile ilgili
kanit seviyesi yayinlamaktadir. Birkaç mevcut kanit derece-
çalima tipinin her biri için be seviye kullanmaktadir (terepa-
tik, prognostik, tehise yönelik, diagnostik ve ekonomik veya
karar modelleme çalimalari) (Tablo 15-1).
viye 4 çalimalari dikkatle yorumlanacaktir. Örnein, okurlar
artro-plasti cerrahinin kaliteli çok merkezli rasgele deneyine
kari kalça kirii olan hastalarda internal fiksasyon reviz-
yon sonuçlari ve ölüm orani (seviye 2 çalimalari) sonuçlari
hakkinda, ayni sonuçlar üzerinde artroplastiyi veya internal
fiksasyonu deerlendiren iki ayri vaka serisinden daha fazla
emin olmalidir (seviye 4 çalimalari).
timinin çeitli seviyeleri ile eletirmenler arasindaki gözlem-
ciler arasi uzlamayi deerlendirmitir. 51 makale arasinda
çounluk seviye 4 kanit (%56,9) oluturan terapi çalimalari
(%68,6) idi. Genel olarak çalima tipi için eletirmenler ara-
sindaki uzlama, kanit seviyesi ve her seviyedeki alt kategori
yeterince mevcut idi (ICC aralii: 0,61-0,75). Epidemiyoloji
eitimi almi olan eletirmenler, epidemiyoloji eitimi alma-
mi eletirmenler ile karilatirildiinda (ICC aralii: 0,60
0,75) sinifl andirma sisteminin bütün yönlerinde daha fazla
uzlama ortaya koymulardir (ICC aralii: 0,991,0). Bulgu-
lar, epidemiyoloji eitimi almi eletirmenler ve epidemiyo-
loji eitimi almami eletirmenlerin kanit kilavuz seviyelerini
yayinlanmi çalimalara kabul edilebilir gözlemciler arasi uz-
lama ile uygulayabildiini göstermitir. Güvenilir olmasina
ramen, bu sistemin geçerli olup olmadii bilinmemektedir.
sinirlandiran bu tasarimlar, piramidin tepesinde yer bulmakta-
dir ve doal olarak yanli olan tasarimlar ise altta yer almaktadir
(ekil 15-1). Ayrica kanit seviyelerinin uygulamasi, çeitli ça-
lima tasarimlarini temelden anlamayi gerektirmektedir.
me sistemi gelitirdiler. Her seviye (1'den 5'e) ilikili seviyeye
karilik geliyor; (i) derece A--Seviye 1 çalimalar, (ii) derece
B--Seviye 2 veya Seviye 3 çalimalar, (iii) derece C--Seviye 4
çalimalar, ve (iv) derece D--Seviye 5 çalimalar.
gerektiini önermektedir(Tablo 15-2);
yoksa faydadan çok zarar mi dokunacak? (ii) Kanitin kalitesi
nedir? (iii) Klinik sonucu etkileyen, giriimi uygulayabilecek
kalifiye elemanlarin varlii gibi modifiye faktörler var mi? (iv)
Tedavi edilen potansiyel popülasyon için taban risk nedir?
anlamda çalimanin bir hastaliin dailimini ya da özellikleri-
ni tanimlamaya veya etkenlerini açiklamaya odaklanip odak-
lanmadiina göre sinifl andirilabilir (ekil 15-2).
bu hastalia yakalandiini, hangi bölgelerde olduunu ve za-
manini tanimlar. Kesitsel çalimalar, vaka raporlari ve vaka
serileri tanimlayici çalimalar tiplerini temsil eder. Analitik
çalimalar özel bir maruz kalmanin hastalia sebep olup ol-
madiini veya hastalii önlediini belirleme temel amaci ile