background image
284
G
ENEL
K
URALLAR
:
T
EDAV
P
RENSPLER
larinin debridmani, stabilizasyonu ve sekonder iyilemeye
birakilmasi daha yaygin hale geldi.
70
Yaranin üzerine topikal
uygulanan sülfonamidler II. Dünya Savai süresince (1939-
1945) yaygin olarak kullanilmitir.
70
Birleik Devletler-Kore
Savai'nda (1950-1954) daha uygun antibiyotikler kullanima
sunuldu. Gustilo ve Anderson antibiyotiklerin kullanimini ta-
nimladi ve açik kiriklar için bir siniflandirma sistemi tanim-
ladilar.
66
Antibiyotik emdirilmi küçük polimetilmetakrilat
(PMMA) tanecikleri de açik kirik tedavisinde yararli olabilir.
Bu teknik, intravenöz antibiyotik dailimini etkin biçimde
destekler ve kemik kaybi ile oluan "ölü boluu" doldurur,
hematom oluumunu ve bakteri kolonizasyonunu azaltir.
Bazi açik yaralar, islaktan kuruya seri halinde fizyolojik
serumlu gazli bezlerle etkin biçimde tedavi edilebilir. deal
olarak, müdahale edilmeyen yaralarin iyilemesi sekonder ola-
rak gerçekleir. Ancak, bu teknik yarayi di çevreye açik hale
getirir ve kaçinilmaz ekilde bakteri kolonizasyonu, infeksiyo-
na neden olabilir. Bu daha çok, eer fasyada bir hasar varsa
veya özellikle yüzey implantlari olmak üzere internal fiksasyon
varsa meydana gelir. 1980'lerde ve 1990'larda plastik cerrahi
tekniklerindeki gelimeler, özellikle mikrovasküler baimsiz
doku transferi, bu yaralarin kapatilmasinda yardimci olmu-
tur. Bu tekniin kronik osteomiyelitlerin hem tedavisinde hem
de önlenmesinde ie yarar olduu kanitlanmi ve en iddetli
yumuak doku yaralanmalarinin tedavisinde önemli bir daya-
nak noktasi olmutur. Ne yazik ki, bu teknii uygulayacak ei-
timli ve gönüllü plastik cerrahlarin varlii bazi alanlarla sinirli
kalmitir. Dahasi, yaralarin veya hastalarin tamami lokal veya
sistemik vasküler hastaliklardan, yaralanmalardan veya dier
faktörlerden dolayi doku transferi için uygun adaylar deildir.
Negatif basinçli yara örtülerinin (Wound VAC, KCI, San
Antonio, TX) kullanimi da bu kompleks yaralanmalarin teda-
visinde yararli bir yanda tedavi olarak onaylanmitir. Bu gibi
örtüler kapali bir ortam salar, buharlama ile kaybi engeller,
granülasyon dokusunun oluumunu kolaylatirir, ve yara ye-
rini kapanmaya hazirlar. Açik kirik yaralarinin tedavisinde
güçlü bir yardimci olmasina ramen, daha önceki düüncenin
aksine, mikrovasküler serbest doku transferinden önce, uzun
süreli uygulandiinda infeksiyon riskini azaltmamitir.
Yukarida belirtildii gibi, sivil hayatta kullanilan açik kirik
yaralarin tedavi prensiplerinin çou, askeri hayatta örenilen,
unutulan ve tekrar tekrar örenilen derslerin sonuçlaridir.
Bunlar:
1. Açik yaranin üzerine, daha sonra steril cerrahi bir ortam-
da, daha uygun koullarda debridman yapilacai düünü-
lere, steril kapatma uygulanmasi
2. Ekstremitenin sabitlenmesi/hareketsiz hale getirilmesi
3. Antibiyotiklerin ve (gerekliyse) tetanoz aisinin erken dö-
nemde uygulanmasi
4. Acil cerrahi debridman ve irigasyon uygulanmasi, iskelet
sisteminin geçici (eksternal fiksasyon vb.) ya da kalici ola-
rak stabilizasyonu
5. Belirtildii gibi tekrarlanan debridmanlar uygulanmasi,
tedbir olarak kalici iskelet stabilizasyonun salanmasi ve/
veya mümkün olan en kisa zamanda yumuak dokunun
kapatilmasi veya örtülmesidir.
AÇIK KIRIKLARIN MEKANZMALARI
VE ETYOLOJS
Açik kiriklarin, kapali kiriklardan daha yüksek enerjili me-
kanizmalarla olutuu yaygin olarak iddia edilse de, bu belki
de olayi airi basite indirgemedir. Yaralanmanin yüksek enerji
mekanizmalari, genelde açik yaralarin olumasi için gerekli
enerji ile ilikilidir. Yine de, etkilenen anatomik alana bali
olarak, bazi daha düük enerji mekanizmalari da açik kirikla-
ra neden olabilir. Bunun bir örnei motorlu tait kazalaridir.
Böyle bir kazanin neden olduu femoral gövde kiriinda, par-
çalardan biri uyluun üzerini örten salam deriye doru çika-
rak, büyük quadrisepsleri veya uyluun hamstring kaslarini
çaprazlamasina geçebilir ama kapali bir kirik olarak kalabilir.
Böyle bir kirik, bir futbol maçinda meydana gelen, açik ki-
rikla sonuçlanan basit bir "içten-dia" yirtilma ile ince medial
yumuak dokularin risk altinda olduu distal tibia kiriindan
önemli ölçüde daha fazla enerji gerektirir.
Açik kiriklarda çevredeki bakteriler tipik olarak yaralan-
ma bölgesini kontamine ederler,
118
daha sonra bir enfeksiyon
gelise bile, enfeksiyonun tedavisinde elde edilen kültürlerle
kontaminant arasinda zayif bir iliki gösterilmitir.
96
Yüksek
enerji mekanizmalari tipik olarak, daha büyük yumuak doku
parçalanmasina neden olarak, yarayi bakteri kontaminasyo-
nuyla oluacak enfeksiyona daha duyarli hale getirir.
161
Açik kirik durumunda, kirik paterninin ötesinde birçok
faktör prognozu etkiler. Önemli ölçüde kontaminasyona u-
rami bol debris varlii ve büyük miktarda yumuak doku ve
kemik devitalizasyonu gibi lokal yaralanma deikenleri, in-
feksiyon ve kaynamama oranini etkiler ve iyileme sürecinin
uzamasina ve sonucun kötü olmasina eilim yaratabilir. Zayif
konakçi kalitesi, alinan tibbi tedaviler ve nikotin suistimali
gibi sistemik deikenler de komplikasyon oranlarini etkiler.
lave yaralanmalar ve iyileme üzerine etkili olabilecek hasta-
ya özgü durumlar arasinda sinir hasari varlii ya da yokluu,
uzak kiriklar ve fonksiyonel prognozu etkileyebilen yaralan-
malar da sayilabilir.
TEDAV PRENSPLER
Acil servise gelen hasta, detayli bir muayeneden geçirilmelidir.
Hastanin ATLS protokollerine göre stabilizasyonu salanma-
lidir.
92
Yaami tehdit eden tüm yaralanmalar deerlendirilmeli
ve tedavi edilmelidir. Hemen açik yaraya yönelme eilimi ol-
masina ramen, hastanin hava yolu, solunum ve dolaiminin
etkilenmediinden emin olunmalidir. Görüldüü gibi, birçok
ilem, arka arkaya yapilmak yerine e zamanli olarak yürütül-
melidir, fakat yarali ekstremiteyi belirleyip hastayi ameliyat-
haneye koturmak yerine politravmali hastaya ne olabilecei-
ni en ince ayrintisina kadar düünmek çok önemlidir.
Hikaye
Herhangi bir yaralanmada olduu gibi, deerlendirme süreci
mümkün olduu durumda ayrintili bir anamnez ile balar. Bu,
instabilite ve ari görülen bölgeleri, yaralanma mekanizma-
sini ve duyu veya motor fonksiyon deiikliklerini içermeli-
dir. Travmatik yaralanma öncesinde kirik bölgesi civarindaki
herhangi bir ari, ya da aliilmadik düzeyde düük enerjili
bir mekanizma, dümeden önce hastanin kirilmayi hissetii-
ni söylemesi, patolojik kiriin veya stres kiriinin göstergesi
olabilir. ncelenen bölgede daha önceki yaralanmalar, kiriklar
veya cerrahi müdahaleler, dermatolojik durumlar ya da rad-
yasyon terapisi de tedaviyi veya sonucu etkileyebilir. Bilinci
kapali, entübe edilmi ya da konuamayan hastalar anlamli
bir anamnez veremeyebilir. Böyle durumlarda kazanin görgü
taniklari, aile bireyleri ve sahadaki acil yardim görevlileri, has-
tanin tibbi durumu ve yaralanmanin ekli hakkinda yardimci
olabilecek bilgileri verebilir. Yaralanma veya kaza hakkinda-