background image
41
B
ÖLÜM
2: K
IRIKLARIN
S
INIFLAMASI
sistemleri çok azdir. Bu duruma uygun bir örnek, Sanders'in
61
kalkaneus kiriklarini sinifl arken kullandii subtalar posteri-
or fasetten alinan semikoronal plandaki BT görünümlerinin
dikkate alinmasidir.
Son zamanlara dek, sistemlerin çok önemli bir çounluu,
kiriklarin sinifl andirilmasinda, tedavinin yönlendirilmesinde
ve uzun dönem sonucu öngörmede direk röntgenleri dikkate
almitir. Ancak kiria elik eden yumuak doku yaralanmala-
rinin yayginlii ve derecesi, beraberinde olan dier yaralan-
malar (iskelet sistemi ya da dier sistemlerde), yaralanmadan
önce ki mevcut tibbi problemler ve daha bir çok faktöründe
kirik tedavisinde yönlendirmede etkinlii giderek daha yay-
gin olarak kabul edilmektedir.
23,42
Bu faktörlerin kiriklarin
sinifl anmasinda radyolojik kriterlerin dikkate alinmadii si-
nifl amalara eklenemedii bir gerçektir.
Bir kiriin radyolojik görünümünü incelerken, yumuak
dokudaki yaralanmanin derecesini deerlendirmek çok güç-
tür ve ayrica sadece radyolojik yorumlama ile hastanin geç-
mi tibbi öyküsünü de ortaya koymak olasi deildir. Örnein,
ekil 2-2'de radyolojik görüntüsü verilen hastanin kiriinin
tranvers tibia cisim kirii olduu ve basit, düük enerjili bir
travma sonucu olduu yorumu yapilabilir. Ancak bu örnekte
ki kirik, yüksek enerjili bir travma sonucunda gelien yaygin
yumuak doku yaralanmasinin elik ettii bir durumdur. la-
veten, hasta insülin baimli bir diyabetes mellitus hastasi olup,
ciddi periferik nöropatisi ve kirik olan bacainda da cild ül-
serleri vardir. Direk radyolojilere bakarak ve buradan kirii
sinifl ayarak, yukarida sunulan ek faktörleri dikkate alma ansi
yoktur. Bu örnekte ki hastanin tedavi seçenei amputasyondur
ve sadece radyolojik görünüm ile bu air tedavi biçimine ka-
rar vermek olanakli deildir. Kiriklarin tanimlanmasinda yu-
muak doku yaralanmalarinin seviyesinin ve klinie etkisinin
bilinmesinin önemi bölümün ileri kisimlarinda tartiilacaktir.
KIRIK SINIFLAMA SSTEMLERNN
TPLER
Kiriklari tanimlamada kullanilan sinifl ama sistemleri üç geni
kapsamli kategoride incelenebilir: (i) kiria özgü olanlar, dier
bir ifade ile, iskelet sisteminin tek bir yerinde lokalize olan ki-
riin genelletirilmesi ile; (ii) yaygin kullanilan kirik sinifl ama
sistemleri, iskelet sistemindeki tüm kiriklara, uygulanan tek
bir metodolojik yaklaim ile tüm kemiklere uyarlanmasi ile;
(iii) yumuak doku yaralanmasini dikkate alan sinifl amalar.
Bu bölümün amaci kullanilan tüm kirik sinifl ama sistemleri-
nin ele alinarak tartiilmasi deildir ancak sinifl ama sistemle-
rinin aralarindaki farklarin anlailmasina yardimci olunmasi
hedefl enmitir. Bu amaçla, üç kirik sinifl ama kategorisinin
tiplerinin bazi örnekleri irdelenecektir.
Kiria-Özgü Sinifl ama Sistemlerinden Örnekler
Femur boyun kiriklari için kullanilan Garden sinifl amasi,
30
ön-arka ve yan kalça grafilerinde femur bainin deplasmani
ve açilanmasini dikkate alan ve uzun süredirde kullanilan bir
kirik sinifl ama sistemidir (bakiniz ekil 47-2). Bu sinifl ama
tanimlayicidir, femur boynu ve bainin deplasmanini ve lo-
kalizasyonunu dikkate alir. Kiriin tanimlanarak derecelen-
dirilmesinde, kiriin ciddiyeti, instabilitesi, ve redüksiyon
esnasinda ya da kiriin tespitinde ki komplikasyonlarin risk-
leri dikkate alinmaktadir. Kirik tiplerini gruplarken, kiriin
ciddiyetinin dikkate alinmasi sinifl ama sisteminin sayisal bir
halden ordinal bir sisteme geçtiinin iaretidir. Garden Tip 1
ve 2 kiriklar, stabil yaralanmalar olarak kabul edilir ve çoun-
lukla perkütan internal tespit ile tedavi edilirler. Garden tip 3
ve 4'ler ise instabil olarak kabul edilerek, bazi hallerde kapali
redüksiyon ve internal tespit metodlari ile tedavi yelenirlen,
çounlukla da, özellikle yali hasta grubunda artroplasti tercih
edilmektedir.
Tibia proksimal bölge kiriklarinda Schatzker sinifl ama-
si,
62,63
dier bir tanimlayici sinifl ama sistemi örneidir, bu
sinifl amada tibia proksimalindeki temel kirik hatti ve tibia
proksimal eklem yüzeyindeki çökme dikkate alinir (bakiniz
ekil 53-9). Bu sistemde deplasman veya çökmeden daha çok
kirik hatlarinin yeri önemlidir. Schatzker sinifl ama sistemi
oldukça basit görünmekle birlikte, bazi hallerde önemli de-
recelerde kariiklia ve kararsizlia sebep olabilir. Örnein,
EKL 2-2
Radyolojide görülen tibia kirii
(A) ve ameliyat içinde (B). Radyolojik görünüm yara-
lanmanin ciddiyetini yansitmada önemli oranda baarisiz kalmitir.