background image
omurgay> tutma e¤ilimindedir.
163
Çocuklarda olgunlaflmam>fl
omurgan>n sahip oldu¤u anatomik ve biyomekanik özellikler-
den dolay> üst servikal omurga yaralanmaya daha yatk>nd>r.
Ligamentöz gevfleklik nedeniyle olgunlaflmam>fl omurga hiper-
mobildir ve faset eklemler daha horizontal bir pozisyondad>r;
bu iki özellik çocuklar> translasyona daha yatk>n hale getirir.
Ayr>ca daha küçük çocuklar>n vücuda k>yasla daha büyük olan
kafas> üst servikal omurgan>n hareketinin dayanak noktas>n>
de¤ifltirmektedir. Tüm bu faktörler küçük çocuklar> üst servi-
kal omurga yaralanmas>na daha yatk>n hale getirir; yaflla birlik-
te oluflan anatomik geliflim yetiflkinlerdeki gibi alt servikal
omurga yaralanmalar>nda artm>fl bir prevelansa yol açar.
Pediatrik hastalardaki yaralanma mekanizmas> da yaflla
ba¤lant>l>d>r. Servikal yaralanma geçiren infantlar kötü mu-
amele yönünden de de¤erlendirilmelidir
81
. Dokuz yafl>na kadar
olan çocuklarda yaralanman>n en yayg>n mekanizmas> motor-
lu araç kazalar>d>r; bu yafl grubunda en s>k ikinci neden ise düfl-
melerdir.
33,243
Daha büyük çocuklar ve genç yetiflkinlerde servi-
kal omurga yaralanmalar>n>n en yayg>n nedeni ise sportif akti-
viteler ve sonras>nda da motorlu araç kazalar>d>r.
13,224
Çocuklarda nörolojik kusur oluflturan servikal omurga ya-
ralanmalar> seyrektir ve k>smi nörolojik hasar oluflturan yara-
lanmalar yetiflkinlere oranla çok daha iyi iyileflme prognozuna
sahiptirler.
21,59
Tam nörolojik kusur oluflturan yaralanmalar
hastan>n yafl>na bakmaks>z>n iyileflme anlam>nda kötü progno-
za sahip olma e¤ilimindedir ve bu durum yaralanman>n büyük-
lü¤ünün de bir göstergesi olabilir.
58,120155,171
Servikal omurga
yaralanmalar>nda görülen ölümler, yaralanman>n seviyesi ve
efllik eden yaralanmalarla iliflkilidir. Küçük çocuklarda üst ser-
vikal omurga yaralanmalar> (örne¤in, atlanto-oksipital dislo-
kasyon) yüksek mortalite oranlar> göstermektedir.
161,162
Önem-
li servikal omurga yaralanmas> olan çocuklarda artm>fl mortali-
teye yol açabilecek ciddi kafa travmalar> da efllik edebilir. Spinal
kord yaralanmas>na ba¤l> 61 pediatrik ölümün incelendi¤i bir
çal>flmada ölümlerin %89'unun olay yerinde meydana geldi¤i
ve çoklu yaralanma flüpheli olan hastalarda ölüm nedeninin üst
servikal kord yaralanmalar>yla ilgili oldu¤u bulunmufltur.
90
ANATOM<
Normal servikal omurgan>n büyüme ve geliflimini anlamak, ço-
cuklarda meydana gelen servikal omurga yaralanmalar>n>n te-
davisinde flüpheli noktalar>n ayr>m>nda en önemli noktalardan
biridir. Bu durum tedavi eden hekimin normal fizisler veya sin-
kondrozlar> patolojik k>r>klardan ve ligamentöz ayr>lmalardan
ay>rt edebilmesine izin verecek ve bir k>r>kla kar>flabilecek muh-
temel konjenital anomaliler hakk>nda hekimi uyaracakt>r.
Üst Servikal Omurga
Do¤um an>nda atlas kemi¤inde bir tane gövdede ve birer tane
nöral arklarda olmak üzere toplam 3 ossifikasyon merkezi mev-
cuttur (fiekil 18-1). Bireylerin yaklafl>k %20'sinde do¤umda an-
terior ark ossifikasyon merkezi mevcuttur, gerikalanlarda ise
hayat>n ilk y>l> içinde oluflur. Bazen ön ark bifid olabilir ve cisim
iki merkezden oluflabilir veya tam olarak görülür hale gelmeye-
bilir. Posterior arklar genellikle 3 yafl>na kadar birbirine kayna-
fl>r; bununla birlikte bazen her ikisi aras>nda posterior sinkon-
drozis kaynaflmaya engel olarak bifid ark oluflumuna neden
olur. Nöral arklarla vertebral cismi ba¤layan nörosantral sin-
kondrozisler en iyi aç>k-a¤>z odontoid röntgen görüntüsüyle
görülebilirler. Bu sinkondrozisler 7 yafl>na kadar kapan>r ve k>-
r>klarla kar>flt>r>lmamal>d>rlar.
41
Atlas kemi¤inin kanal> bu ek-
lemde bir miktar rotasyona ayr>ca biraz öne do¤ru translasyona
izin verecek kadar genifltir
43
. Vertebral arterler orta hattan yak-
lafl>k 2 cm uzakl>kta, atlas>n superior yüzeyinin üstündeki olu-
¤un içinde uzan>r. Bu durum oksipital servikal eklemin lateral
diseksiyonu s>ras>nda hat>rlanmal>d>r. C1 halkas> 4 yafl>na kadar
normal yetiflkin ölçülerine ulaflt>¤> için 4 yafl sonras> yap>lacak
artrodez spinal kanal stenozuna neden olmaz.
Aksis; dens için bir adet, cisim için bir adet ve nöral arklar
için iki adet olmak üzere en az dört ayri ossifikasyon merke-
zinden oluflur (fiekil 18-2). Odontoid ve aksis gövdesi arasin-
da s>kl>kla k>r>k hatt> ile kar>flabilen bir sinkondrozis veya iflle-
vini kaybetmifl disk aral>¤> bulunmaktad>r. Bu sinkondrozis
aksis artiküler ç>k>nt>lar> seviyesinin alt>nda seyreder ve genel-
likle 6-7 yafllar>nda kaynama gösterir. Buna ra¤men 11 yafl>na
kadar sklerotik bir hat olarak da kalabilir.
43
Eriflkin ve genç ye-
tiflkinlerde en yayg>n görülen odontoid k>r>k modeli transvers
k>r>k olup, bu k>r>k artiküler ç>k>nt>lar seviyesinde bulunmak-
tad>r. Daha çok kupa flekline benzeyen ve artiküler ç>k>nt> se-
viyesinin alt>nda bulunan normal sinkondrozis bu tip bir k>-
r>kla kar>flt>r>lmamal>d>r. 7 yafl>ndan sonra aç>k-a¤>z odontoid
görüntüde sinkondrozis izlenmemelidir. E¤er 7 yafl>ndan son-
ra çekilen bu grafide parlak bir çizgi izleniyorsa bir k>r>k oldu-
¤u düflünülmelidir. 3-6 yafl aras>nda kaynayan C2 nöral arkla-
r> aç>ka¤>z odontoid görüntüde vertikal parlak çizgiler fleklin-
de görülür. Odontoid ucu bazen V fleklinde olabilir (dens bi-
O
MURGA
686
fiEK
C1 (atlas) flekli. Cisim (A) do¤um an>nda ossifiye ol-
mam>flt>r ve bunun ossifikasyon merkezi hayat>n ilk y>l>nda ortaya
ç>kar. Cisim yeterince geliflemeyebilir ve nöral arklar>n (C) ileri do¤-
ru ekstansiyonu bunun yerini alabilir. Nöral arklar 7. hafta civar>n-
da bilateral olacak flekilde ortaya ç>kar (D) ve genellikle superior
eklemleflen yüzeyin ön k>sm> büyük oranda cisim taraf>ndan olufl-
turulur. Spinöz ç>k>nt>lar>n sinkondrozisi 3. y>la kadar birbiriyle bir-
leflir. Birleflme nadiren sinkondrozis içinde sekonder merkez ortaya
ç>kmas> ile daha önce olur. Nörosantral sinkondrozis (F) 7. yafl ci-
var> kaynar. Superior vertebral çenti¤i (K) saran ligament özellikle
hayat>n daha sonraki dönemlerinde ossifiye olabilir. (Bailey DK'dan
al>nm>flt>r. Normal cervical spine in infants and children. Radiology
1952;59:713-714; izin al>nm>flt>r).
Gövde
Gövde
Nöral ark
Nöral ark
Nöral ark
Nöral ark
Nöral ark